Έναρξη εμβολιασμών στην Ευρώπη: Άσκηση ισορροπιών, ενότητας και μια νίκη της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Η Ευρώπη σήκωσε τα μανίκια της και ξεκίνησε τον εμβολιασμό ενάντια στον κορωνοϊό, παρόλο που η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, χρειάστηκε κατά διαστήματα να της κρατήσει σφικτά το χέρι για να φτάσουμε στο σήμερα, Κυριακή 27 Δεκεμβρίου.

Τον Ιούνιο, η Επιτροπή πρότεινε την από κοινού διαπραγμάτευση των συμφωνιών για τα εμβόλια για λογαριασμό και των 27 χωρών μελών. Πλέον η διάθεσή τους είναι γεγονός και οι πρώτοι Ευρωπαίοι πολίτες έχουν ήδη εμβολιαστεί.

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν χαιρέτισε τη σχεδόν ταυτόχρονη έναρξη των εμβολιασμών στην ΕΕ κάνοντας λόγο για «μια συγκινητική στιγμή ενότητας», αλλά ο δρόμος που χρειάστηκε να διανυθεί δεν ήταν πάντα εύκολος.

Η Ουγγαρία δοκίμασε την ενότητα του μπλοκ λίγο μετά τη δήλωση της φον ντερ Λάιεν, ξεκινώντας τον εμβολιασμό των υγειονομικών εργαζομένων μία ημέρα πριν την προγραμματισμένη για το σύνολο της ΕΕ.

Προκειμένου να συμφωνήσουν οι χώρες μέλη στην 27η Δεκεμβρίου ως κοινή ευρωπαϊκή ημέρα εμβολιασμού, χρειάστηκε να ξεπεραστούν εμπόδια. Ο πρωθυπουργός της Δανίας δήλωσε αρχικά ότι η χώρα του δεν θα περιμένει τις υπόλοιπες για να ξεκινήσει τους εμβολιασμούς, τελικά όμως ευθυγραμμίστηκε με την ημερομηνία της 27ης Δεκεμβρίου. Άλλα κράτη μέλη, όπως η Ολλανδία, θα περιμένουν μέχρι τον Ιανουάριο, αλλά μόνο λόγω τεχνικών ζητημάτων αναφορικά με τη διαδικασία που θα ακολουθηθεί.

Συνολικά, η στρατηγική εμβολιασμού της ΕΕ αποτέλεσε μείζονα δοκιμασία για την Κομισιόν, καθώς οι χώρες παρέδωσαν ορισμένες από τις εθνικές τους εξουσίες στον τομέα της Υγείας ώστε να εξασφαλίσουν από κοινού τις δόσεις.

Οι Βρυξέλλες καυχήθηκαν για την επιτυχία της σύναψης έξι συμφωνιών με μεγάλους παραγωγούς εμβολίων, ενώ διαπραγματεύεται την έβδομη, ως απόδειξη ότι θα πρέπει μελλοντικά να αναλάβει περισσότερες «εξουσίες» από τις χώρες της ΕΕ στον τομέα της Υγείας, στο πλαίσιο της λεγόμενης «Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας».

Το γεγονός ότι το πρώτο εμβόλιο που διατέθηκε αναπτύχθηκε στη Γερμανία, χρηματοδοτούμενο από την ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ήταν η κορυφή του παγόβουνου.

«Αυτή είναι μια αληθινή ευρωπαϊκή ιστορία επιτυχίας», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν τη Δευτέρα, μετά την έγκριση του εμβολίου των Pfizer και BioNTech από την Επιτροπή.

Τέσσερις μεγάλες χώρες -η Γερμανία, η Γαλλία, η Ολλανδία και η Ιταλία- ουσιαστικά ανάγκασαν την άνοιξη την Κομισιόν να υπογράψει μια συμφωνία με την Oxford/AstraZeneca από μόνη της. Η απάντηση ήρθε με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να «εγκαταλείπει» τα κορυφαία ονόματά της στον τομέα της Υγείας και έφερε τη Σάντρα Γκαλίνα -τη μέχρι πρότινος νούμερο 2 της Διεύθυνσης Εμπορίου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής- να ηγηθεί των διαπραγματεύσεων. Η Γκαλίνα βρήκε περίπου 2,1 δισ. ευρώ για τις προκαταβολές των εμβολίων και δημιούργησε μια -σε μεγάλο βαθμό μυστική- ομάδα διαπραγματευτών για να εξαγαγει τις καλύτερες συμφωνίες από τους παραγωγούς εμβολίων.

Στις 11 Νοεμβρίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τέταρτη σύμβαση με την φαρμακευτική εταιρεία BioNTech-Pfizer, στην οποία προβλέπεται η αρχική αγορά 200 εκατομμυρίων δόσεων για λογαριασμό όλων των κρατών μελών της ΕΕ, καθώς και το δικαίωμα πιθανής αγοράς έως και 100 εκατομμυρίων δόσεων, μόλις το εμβόλιο αποδειχθεί ασφαλές και αποτελεσματικό κατά της COVID-19. Τα κράτη μέλη μπορούν επίσης να αποφασίσουν να δωρίσουν τα εμβόλια σε χώρες χαμηλού ή μεσαίου εισοδήματος ή να τα ανακατευθύνουν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Όπως σημειώνει το Politico, το μπλοκ θα λάβει 12,5 εκατομμύρια δόσεις μέχρι το τέλος του 2020, σύμφωνα με την BioNTech. Κάθε χώρα αποφασίζει ποιος θα εμβολιαστεί πρώτα, με ορισμένες προτεραιότητες όπως το υγειονομικό προσωπικό και οι ευάλωτες ομάδες.

Ωστόσο, οι χώρες δεν ήταν πάντα ικανοποιημένες με τους χειρισμούς σε ό,τι αφορά τον εμβολιασμό. Τον περασμένο μήνα, η Ουγγαρία, η Πολωνία, η Γερμανία και η Ιταλία πίεσαν τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA) και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να να εγκρίνουν το εμβόλιο Pfizer/BioNTech, καθώς το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ είχαν ήδη ξεκινήσει τους εμβολιασμούς των πληθυσμών. Παρόλο που ο EMA ανακοίνωσε την ημερομηνία λήψης της απόφασης για το εμβόλιο, η Ελβετία και η Σερβία έγιναν οι πρώτες ευρωπαϊκές χώρες που ξεκίνησαν τους εμβολιασμούς, την προηγούμενη Τρίτη και Πέμπτη αντίστοιχα.

Παράλληλα, ευρωβουλευτές, ομάδες της κοινωνίας των πολιτών αλλά και η γαλλική κυβέρνηση, πίεσαν για μεγαλύτερη διαφάνεια σε ό,τι αφορά τις συμφωνίες για τα εμβόλια, για τις οποίες υπήρχε ενημέρωση μόνο για τον αριθμό των δόσεων που υπέγραψε η Επιτροπή για αγορά. Η Κομισιόν αρνήθηκε ακόμη και όταν ένας Βέλγος πολιτικός ανήρτησε στο Twiiter κατά λάθος τις τιμές κάθε δόσης εμβολίου.

Η Ουγγαρία απείλησε να χρησιμοποιήσει εμβόλια από τη Ρωσία και την Κίνα, παρά τις προειδοποιήσεις της Επιτροπής. Η Γερμανία εξασφάλισε επιπλέον δόσεις τριών άλλων εμβολίων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Pfizer/BioNTech, της CureVac και της IDT Biologika με την οποία δεν υπάρχει συμφωνία με την ΕΕ. Η Δανία αυτήν την εβδομάδα αγόρασε άλλα 2,6 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου της Pfizer/BioNTech.

Ωστόσο, η επικεφαλής της Κομισιόν μετρά την Κυριακή 27 Δεκεμβρίου ως νίκη. Την Πέμπτη, έγραψε στο Twitter ότι ταξίδεψε για να δει τα πρώτα εμβόλια κατά του κορωνοϊου να διατίθενται στο μπλοκ «την ίδια στιγμή».

«Μαζί θα ξεπεράσουμε την πανδημία».

Σήμερα, εξέφρασε τη συγκίνησή της για την κοινή έναρξη των εμβολιασμών τονίζοντας πως «πρώτα θα προστατέψουμε τους ευάλωτους».

«Σύντομα θα έχουμε εμβόλια για όλους μας».