Μετάλλαξη κορωνοϊού: Ο ΠΟΥ κατευνάζει τις μεγάλες ανησυχίες

Επικαλούμενοι δεδομένα από τη Βρετανία, αξιωματούχοι του ΠΟΥ δήλωσαν ότι δεν έχουν καμία απόδειξη ότι το νέο στέλεχος του κορωνοϊού προκαλεί βαρύτερη ασθένεια στους ανθρώπους ή ότι είναι πιο θανατηφόρος από τα υπάρχοντα στελέχη της Covid-19, αν και φαίνεται ότι εξαπλώνεται πιο εύκολα.

Οι χώρες που επέβαλαν ταξιδιωτικούς περιορισμούς ενήργησαν παίρνοντας μέτρα μέγιστης προσοχής, αξιολογώντας τους κινδύνους, είπε ο Μάικ Ράιαν, ο επικεφαλής της υπηρεσίας αντιμετώπισης εκτάκτων υγειονομικών καταστάσεων του ΠΟΥ, προσθέτοντας: «Αυτό είναι συνετό. Αλλά είναι επίσης σημαντικό όλοι να αναγνωρίσουν ότι αυτό συμβαίνει, αυτές οι μεταλλάξεις συμβαίνουν».

Αξιωματούχοι του ΠΟΥ ανέφεραν ότι οι μεταλλάξεις του κορωνοϊού είναι μέχρι στιγμής πολύ πιο αργές από ό,τι με την γρίπη και ότι ακόμη η νέα μετάλλαξη που εμφανίστηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο παραμένει πολύ λιγότερο μεταδοτική από άλλες ασθένειες όπως η παρωτίτιδα.

Παράλληλα, είπαν ότι τα εμβόλια που αναπτύχθηκαν για την καταπολέμηση της Covid-19 πρέπει να αντιμετωπίζουν και τα νέα στελέχη του ιού, αν και έλεγχοι βρίσκονται σε εξέλιξη για να διασφαλιστεί ότι αυτό όντως συμβαίνει.

«Μέχρι στιγμής, παρόλο που έχουμε δει πολλές αλλαγές, πολλές μεταλλάξεις, καμία δεν έχει επηρεάσει σημαντικά ούτε την ευαισθησία στον ιό σε οποιαδήποτε από τις τρέχουσες θεραπευτικές ουσίες και φάρμακα ούτε στα υπό ανάπτυξη εμβόλια και υπάρχει η ελπίδα ότι αυτό θα συνεχίσει να ισχύει», δήλωσε η επικεφαλής επιστήμονας του ΠΟΥ, Σούμια Σουαμινάθαν.

Οι αξιωματούχοι παρουσίασαν από την άλλη μια θετική πτυχή της ανακάλυψης των νέων στελεχών του ιού που έβαλαν σε συναγερμό πολλές χώρες ωθώντας τις να επιβάλουν ταξιδιωτικούς περιορισμούς στη Βρετανία και την Νότια Αφρική, λέγοντας ότι νέα εργαλεία για την παρακολούθηση του ιού έχουν αποτελέσματα.

«Πρέπει να βρούμε μια ισορροπία. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει διαφάνεια, είναι πολύ σημαντικό να πούμε στο κοινό τα πράγματα όπως έχουν, αλλά είναι επίσης σημαντικό να καταλάβουμε ότι αυτό είναι ένα φυσιολογικό κομμάτι της εξέλιξης του ιού», δήλωσε σε μια διαδικτυακή ενημέρωση δημοσιογράφων ο Μάικ Ράιαν, ο επικεφαλής της υπηρεσίας αντιμετώπισης έκτακτων υγειονομικών καταστάσεων του ΠΟΥ.

«Το να είσαι σε θέση να παρακολουθείς τόσο στενά έναν ιό, τόσο προσεκτικά, τόσο επιστημονικά σε πραγματικό χρόνο είναι μια πραγματικά θετική εξέλιξη για την παγκόσμια δημόσια υγεία, και οι χώρες που κάνουν αυτό το είδος της παρακολούθησης αξίζουν επαίνους».

Ο ΠΟΥ δήλωσε ότι αναμένει να λάβει περισσότερες λεπτομέρειες εντός ημερών ή εβδομάδων σχετικά με τον πιθανό αντίκτυπο του εξαιρετικά μεταδοτικού νέου στελέχους κορωνοϊού.

Το νέο στέλεχος κορωνοϊού ίσως είναι πιο μολυσματικό στα παιδιά

Στην εκτίμηση ότι η νέα παραλλαγή του SARS-CoV-2 που εξαπλώνεται ραγδαία στη Βρετανία φέρει μεταλλάξεις που θα μπορούσαν να σημαίνουν ότι τα παιδιά είναι εξίσου ευάλωτα με τους ενήλικες στη μόλυνση από τον νέο κορωνοϊό, σε αντίθεση με τα προηγούμενα στελέχη του, προχώρησαν Βρετανοί επιστήμονες.

Ενημερώνοντας τους δημοσιογράφους για τα πιο πρόσφατα ευρήματά τους, επιστήμονες της κυβερνητικής Συμβουλευτικής Ομάδας για Νέες και Αναδυόμενες Απειλές από Αναπνευστικούς Ιούς (NERVTAG), οι οποίοι παρακολουθούν τη μετάλλαξη, σημείωσαν ότι εξελίχθηκε γρήγορα στο κυρίαρχο στέλεχος στη νότια Βρετανία και θα μπορούσε σύντομα να κάνει το ίδιο σε όλη τη χώρα.

«Πλέον, έχουμε την πεποίθηση ότι αυτή η μετάλλαξη έχει πλεονέκτημα μετάδοσης σε σχέση με τις άλλες παραλλαγές του ιού στο Ηνωμένο Βασίλειο», είπε ο Πίτερ Χόρμπι, καθηγητής αναδυόμενος μολυσματικών ασθενειών στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και επικεφαλής της NERVTAG.

«Υπάρχει μια ένδειξη ότι έχει υψηλότερη τάση να μολύνει παιδιά», επισήμανε ο Νιλ Φέργκιουσον, καθηγητής και επιδημιολόγος στο Ιμπίριαλ Κόλετζ του Λονδίνου, επίσης μέλος της NERVTAG. «Δεν έχουμε καθορίσει την αιτιότητα, αλλά το βλέπουμε στα δεδομένα. Θα χρειαστεί να συλλέξουμε περισσότερα δεδομένα για να δούμε πώς θα συμπεριφερθεί στο εξής», πρόσθεσε.

Η Γουέντι Μπάρκλεϊ, μια άλλη καθηγήτρια, ειδική στην ιολογία και μέλος της NERVTAG, είπε ότι μια από τις μεταλλάξεις που παρατηρούνται στη νέα παραλλαγή του κορονοϊού αφορούν τον τρόπο με τον οποίο εισέρχεται στα ανθρώπινα κύτταρα, κάτι που ίσως να σημαίνει ότι θα παιδιά «είναι ενδεχομένως εξίσου ευαίσθητα σ’ αυτόν τον ιό όσο και οι ενήλικες».

Ερωτήσεις και απαντήσεις για την μετάλλαξη

Γιατί προκαλεί ανησυχία αυτή η μετάλλαξη;

Είναι γνωστό ότι οι ιοί μεταλλάσσονται τακτικά. Γιατί όμως προκαλεί ανησυχία αυτή η συγκεκριμένη μετάλλαξη;

Υπάρχουν τρεις λόγοι, όπως εξηγεί το BBC:

• Αντικαθιστά ταχύτατα άλλες εκδοχές του ιού
• Έχει μεταλλάξεις που επηρεάζουν μέρος του ιού που ενδεχομένως να έχουν ιδιαίτερη σημασία
• Έχει ήδη αποδειχτεί στο εργαστήριο ότι ορισμένες από αυτές τις μεταλλάξεις αυξάνουν τη δυνατότητα του ιού να μολύνει τα κύτταρα

Τα τρία αυτά στοιχεία συνηγορούν στο ότι η επιστημονική κοινότητα –και η ανθρωπότητα- βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν ιό που μπορεί να μεταδοθεί ευκολότερα.

Οι ειδικοί, όμως, δεν είναι ακόμη βέβαιοι… Νέα στελέχη του ιού μπορούν να εμφανιστούν και να ευδοκιμήσουν επειδή έτυχε να «γεννηθούν» στο κατάλληλο μέρος, την κατάλληλη ώρα.

Πόσο ταχύτερα μεταδίδεται;

Η νέα μετάλλαξη εντοπίστηκε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο. Μέχρι τον Νοέμβριο, το 1/4 των κρουσμάτων στο Λονδίνο οφείλονταν σε αυτό το νέο στέλεχος.

Στα μέσα Δεκεμβρίου, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στα 2/3. Φαίνεται, λοιπόν, ότι μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα έχει καταφέρει να κυριαρχήσει –τουλάχιστον στη συγκεκριμένη περιοχή.

Παρότι ειδικοί ερευνητές προσπαθούν ήδη να διαπιστώσουν πόσο ταχύτερα μεταδίδεται το συγκεκριμένο στέλεχος, η αλήθεια είναι πως είναι εξαιρετικά δύσκολο να πει κάποιος με ασφάλεια εάν η αύξηση των κρουσμάτων στη Βρετανία οφείλεται στη μετάλλαξη ή στη συμπεριφορά των πολιτών.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον δήλωσε πως το νέο στέλεχος μπορεί να είναι έως και 70% πιο μεταδοτικό.

Οι γνώμες όμως διίστανται. Άλλοι Βρετανοί ειδικοί παρουσιάζουν πολύ υψηλότερα ή και πολύ χαμηλότερα ποσοστά από το 70%.

Θα χρειαστεί να περάσει ακόμη καιρός μέχρι η επιστημονική κοινότητα να είναι βέβαιη για τα αποτελέσματα των ερευνών της επί της μετάλλαξης.

Πόσο μακριά έχει μεταδοθεί;

Οι ειδικοί πιστεύουν πως το νέο στέλεχος είτε εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε ασθενή στη Βρετανία είτε εισήχθη στη χώρα και εξαπλώθηκε.

Η μετάλλαξη κυκλοφορεί στις περισσότερες περιοχές της Βρετανίας, πλην της Βόρειας Ιρλανδίας, αλλά εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στο Λονδίνο, στην Νοτιοανατολική Αγγλία και την ανατολική Αγγλία. Σε άλλες περιοχές τα κρούσματα δεν είναι τόσα πολλά.

Το νέο στέλεχος έχει ταξιδέψει και στη Δανία, την Αυστραλία, την Ολλανδία και την Ιταλία. Ένα αντίστοιχο στέλεχος εμφανίστηκε και στη Νότιο Αφρική, ωστόσο παρότι μοιράζονται κοινές μεταλλάξεις δεν φαίνεται να σχετίζονται.

Έχει ξανασυμβεί κάτι τέτοιο;

Ναι. Ο ιός που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Γουχάν της Κίνας δεν είναι ο ίδιος ο κυκλοφορεί πλέον στον πλανήτη.

Η μετάλλαξη D614G εμφανίστηκε στην Ευρώπη τον Φεβρουάριο και πλέον κυριαρχεί στον κόσμο.

Μια άλλη μετάλλαξη, που ονομάστηκε Α222V, κυκλοφόρησε το καλοκαίρι στην Ευρώπη και σχετίστηκε με ταξιδιώτες από την Ισπανία.

Τι γνωρίζουμε για το νέο στέλεχος;

Μια πρώτη ανάλυση του νέου στελέχους δείχνει πως έχουν γίνει 17 μεταλλάξεις– ορισμένες εκ των οποίων μπορούν να είναι σημαντικές.

Πιο συγκεκριμένα, έχουν καταγραφεί τροποποιήσεις στις «αγκαθωτές» πρωτεΐνες, δηλαδή το… κλειδί του ιού για τα κύτταρα του σώματός μας.

Μια μετάλλαξη, που ονομάζεται N501Y, αλλάζει το πιο σημαντικό κομμάτι των «αγκαθωτών πρωτεϊνών» -την περιοχή δέσμευσης του υποδοχέα.

Πρόκειται για το σημείο όπου η ακίδα αυτή κάνει την πρώτη επαφή με τα ανθρώπινα κύτταρα και φαίνεται πως κάνει την είσοδο του ιού σε αυτά πιο εύκολη.

Του δίνει, επί της ουσίας, το πάνω χέρι.

«Μοιάζει με μια σημαντική διαφοροποίηση αυτό» λέει ο καθηγητής Λόμαν.

Σε μια άλλη μετάλλαξη, στη H69/V70, ένα μικρό κομμάτι της ακίδας έχει διαγραφεί –κάτι που δεν παρατηρείται για πρώτη φορά, καθώς το ίδιο είχε συμβεί και στην περίπτωση των μολυσμένων μινκ.

Από πού ήρθε;

Αυτό το νέο στέλεχος είναι εντόνως μεταλλαγμένο. Το πιθανότερο ενδεχόμενο, λοιπόν, είναι να εμφανίστηκε σε ασθενή με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, που δεν κατάφερε να νικήσει τον ιό.

Το σώμα του εν λόγω ασθενούς έγινε πρόσφορο έδαφος για τη μετάλλαξη του ιού.

Είναι πιο θανατηφόρο το νέο στέλεχος;

Δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι το νέο στέλεχος του ιού είναι πιο θανατηφόρο, ωστόσο οι ειδικοί παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις.

Το BBC αναφέρει, όμως, πως η ταχύτητα μετάδοσης του νέου στελέχους μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στα νοσοκομεία.

Και αυτό γιατί εάν κολλάει μεγαλύτερος αριθμός ατόμων, τότε θα χρήζουν νοσηλείας και περισσότεροι ασθενείς.

Τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά απέναντι στο νέο στέλεχος;

Όλα δείχνουν πως ναι, τουλάχιστον προσώρας.

Διαβάστε επίσης:

Θεοδωρίδου: Τα εμβόλια mRNA μπορούν εύκολα να προσαρμοστούν στις μεταλλάξεις