Νέο στέλεχος κορωνοϊού: Όλα όσα γνωρίζουμε μέσα από οκτώ ερωτήσεις – απαντήσεις

Αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν ήδη «παγώσει» τις πτήσεις από τη Βρετανία ενώ σε μια αντίστοιχη απόφαση δεν αποκλείεται να προχωρήσει αργότερα σήμερα και η Ελλάδα.

Πώς όμως το νέο αυτό στέλεχος κατάφερε να εξαπλωθεί τόσο πολύ μέσα σε μερικούς μήνες και μάλιστα να γίνει η πιο συνηθισμένη μορφή του κορωνοϊού σε ορισμένες περιοχές της Βρετανίας;

Όπως εξηγεί το BBC, σύμβουλοι της κυβέρνησης δήλωσαν πως πιστεύουν ότι το νέο αυτό στέλεχος είναι πιο μεταδοτικό από άλλα.

Ωστόσο, δεν υπάρχουν ακόμα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι είναι πιο θανατηφόρο…

Εγείρονται, όμως, αρκετά ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν το επόμενο διάστημα, με σημαντικότερο εάν τα υπάρχοντα εμβόλια μπορούν να καταπολεμήσουν την εν λόγω μετάλλαξη.

Γιατί προκαλεί ανησυχία αυτή η μετάλλαξη;

Είναι γνωστό ότι οι ιοί μεταλλάσσονται τακτικά. Γιατί όμως προκαλεί ανησυχία αυτή η συγκεκριμένη μετάλλαξη;

Υπάρχουν τρεις λόγοι, όπως εξηγεί το BBC:

• Αντικαθιστά ταχύτατα άλλες εκδοχές του ιού
• Έχει μεταλλάξεις που επηρεάζουν μέρος του ιού που ενδεχομένως να έχουν ιδιαίτερη σημασία
• Έχει ήδη αποδειχτεί στο εργαστήριο ότι ορισμένες από αυτές τις μεταλλάξεις αυξάνουν τη δυνατότητα του ιού να μολύνει τα κύτταρα

Τα τρία αυτά στοιχεία συνηγορούν στο ότι η επιστημονική κοινότητα –και η ανθρωπότητα- βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν ιό που μπορεί να μεταδοθεί ευκολότερα.

Οι ειδικοί, όμως, δεν είναι ακόμη βέβαιοι… Νέα στελέχη του ιού μπορούν να εμφανιστούν και να ευδοκιμήσουν επειδή έτυχε να «γεννηθούν» στο κατάλληλο μέρος, την κατάλληλη ώρα.

Το Λονδίνο, δηλαδή, όπου μέχρι πριν από μερικές ημέρες είχαν χαλαρώσει τα μέτρα, επιτρέποντας στο μεταλλαγμένο ιό να μεταδοθεί ταχύτερα ανάμεσα στους πολίτες.

Τώρα, όμως, βρίσκονται σε ισχύ αυστηρότατα μέτρα για την εξάπλωση του κορωνοϊού –προς μεγάλη ενόχληση των Βρετανών.

«Απαιτούνται πειράματα στο εργαστήριο αλλά θέλουμε πραγματικά να περιμένουμε μέρες ή και μήνες για να δούμε τα αποτελέσματα και να λάβουμε μέτρα; Μάλλον όχι υπό αυτές τις συνθήκες» λέει στο BBC o καθηγητής Νικ Λόμαν, μέλος της κοινοπραξίας Covid – 19 στη Βρετανία.

Πόσο ταχύτερα μεταδίδεται;

Η νέα μετάλλαξη εντοπίστηκε για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο. Μέχρι τον Νοέμβριο, το 1/4 των κρουσμάτων στο Λονδίνο οφείλονταν σε αυτό το νέο στέλεχος.

Στα μέσα Δεκεμβρίου, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στα 2/3. Φαίνεται, λοιπόν, ότι μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα έχει καταφέρει να κυριαρχήσει –τουλάχιστον στη συγκεκριμένη περιοχή.

Παρότι ειδικοί ερευνητές προσπαθούν ήδη να διαπιστώσουν πόσο ταχύτερα μεταδίδεται το συγκεκριμένο στέλεχος, η αλήθεια είναι πως είναι εξαιρετικά δύσκολο να πει κάποιος με ασφάλεια εάν η αύξηση των κρουσμάτων στη Βρετανία οφείλεται στη μετάλλαξη ή στη συμπεριφορά των πολιτών.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον δήλωσε πως το νέο στέλεχος μπορεί να είναι έως και 70% πιο μεταδοτικό.

Το ποσοστό αυτό ακούστηκε για πρώτη φορά διά στόματος του δρ. Έρικ Βολτζ από το πανεπιστήμιο Ιμπίριαλ την Παρασκευή.

«Είναι πολύ νωρίς για να είμαστε σίγουροι… Από αυτά που βλέπουμε αυτή τη στιγμή φαίνεται πως (σ.σ. το στέλεχος) κινείται πολύ γρήγορα και αναπτύσσεται ταχύτερα από οποιοδήποτε άλλο στέλεχος. Είναι σημαντικό να παρακολουθούμε αυτή την εξέλιξη» τόνισε χαρακτηριστικά ο ειδικός.

Οι γνώμες όμως διίστανται. Άλλοι Βρετανοί ειδικοί παρουσιάζουν πολύ υψηλότερα ή και πολύ χαμηλότερα ποσοστά από το 70%.

Θα χρειαστεί να περάσει ακόμη καιρός μέχρι η επιστημονική κοινότητα να είναι βέβαιη για τα αποτελέσματα των ερευνών της επί της μετάλλαξης.

Πόσο μακριά έχει μεταδοθεί;

Οι ειδικοί πιστεύουν πως το νέο στέλεχος είτε εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε ασθενή στη Βρετανία είτε εισήχθη στη χώρα και εξαπλώθηκε.

Η μετάλλαξη κυκλοφορεί στις περισσότερες περιοχές της Βρετανίας, πλην της Βόρειας Ιρλανδίας, αλλά εμφανίζεται με μεγαλύτερη συχνότητα στο Λονδίνο, στην Νοτιοανατολική Αγγλία και την ανατολική Αγγλία.

Σε άλλες περιοχές τα κρούσματα δεν είναι τόσα πολλά.

Το νέο στέλεχος έχει ταξιδέψει και στη Δανία, την Αυστραλία, την Ολλανδία και την Ιταλία.

Ένα αντίστοιχο στέλεχος εμφανίστηκε και στη Νότιο Αφρική, ωστόσο παρότι μοιράζονται κοινές μεταλλάξεις δεν φαίνεται να σχετίζονται.

Έχει ξανασυμβεί κάτι τέτοιο;

Ναι. Ο ιός που εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Γουχάν της Κίνας δεν είναι ο ίδιος ο κυκλοφορεί πλέον στον πλανήτη.

Η μετάλλαξη D614G εμφανίστηκε στην Ευρώπη τον Φεβρουάριο και πλέον κυριαρχεί στον κόσμο.

Μια άλλη μετάλλαξη, που ονομάστηκε Α222V, κυκλοφόρησε το καλοκαίρι στην Ευρώπη και σχετίστηκε με ταξιδιώτες από την Ισπανία.

Τι γνωρίζουμε για το νέο στέλεχος;

Μια πρώτη ανάλυση του νέου στελέχους δείχνει πως έχουν γίνει 17 μεταλλάξεις– ορισμένες εκ των οποίων μπορούν να είναι σημαντικές.

Πιο συγκεκριμένα, έχουν καταγραφεί τροποποιήσεις στις «αγκαθωτές» πρωτεΐνες, δηλαδή το… κλειδί του ιού για τα κύτταρα του σώματός μας.

Μια μετάλλαξη, που ονομάζεται N501Y, αλλάζει το πιο σημαντικό κομμάτι των «αγκαθωτών πρωτεϊνών» -την περιοχή δέσμευσης του υποδοχέα.

Πρόκειται για το σημείο όπου η ακίδα αυτή κάνει την πρώτη επαφή με τα ανθρώπινα κύτταρα και φαίνεται πως κάνει την είσοδο του ιού σε αυτά πιο εύκολη.

Του δίνει, επί της ουσίας, το πάνω χέρι.

«Μοιάζει με μια σημαντική διαφοροποίηση αυτό» λέει ο καθηγητής Λόμαν.

Σε μια άλλη μετάλλαξη, στη H69/V70, ένα μικρό κομμάτι της ακίδας έχει διαγραφεί –κάτι που δεν παρατηρείται για πρώτη φορά, καθώς το ίδιο είχε συμβεί και στην περίπτωση των μολυσμένων μινκ.

Από πού ήρθε;

Αυτό το νέο στέλεχος είναι εντόνως μεταλλαγμένο. Το πιθανότερο ενδεχόμενο, λοιπόν, είναι να εμφανίστηκε σε ασθενή με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, που δεν κατάφερε να νικήσει τον ιό.

Το σώμα του εν λόγω ασθενούς έγινε πρόσφορο έδαφος για τη μετάλλαξη του ιού.

Είναι πιο θανατηφόρο το νέο στέλεχος;

Δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν ότι το νέο στέλεχος του ιού είναι πιο θανατηφόρο, ωστόσο οι ειδικοί παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις.

Το BBC αναφέρει, όμως, πως η ταχύτητα μετάδοσης του νέου στελέχους μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στα νοσοκομεία.

Και αυτό γιατί εάν κολλάει μεγαλύτερος αριθμός ατόμων, τότε θα χρήζουν νοσηλείας και περισσότεροι ασθενείς.

Τα εμβόλια είναι αποτελεσματικά απέναντι στο νέο στέλεχος;

Όλα δείχνουν πως ναι, τουλάχιστον προσώρας.