Ισπανία: Απόστρατοι αξιωματικοί νοσταλγοί του Φράνκο προκαλούν προβληματισμό

Η Deutsche Welle επισημαίνει πως πρόκειται για απόστρατους, υψηλόβαθμους αξιωματικούς που πνέουν τα μένεα κατά της αριστερής κυβέρνησης στη Μαδρίτη. Ζητούν να κηρυχθεί έκπτωτος ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ με την αιτιολογία ότι «θέτει σε κίνδυνο την ενότητα της χώρας» και έχουν αποστείλει σχετική επιστολή ακόμη και στον βασιλιά Φίλιππο, προκαλώντας αμηχανία στο Παλάτι.

Τηλεοπτικοί σχολιαστές κάνουν λόγο για «υποκίνηση σε πραξικόπημα». Ανησυχία προκαλεί όμως και η στάση κορυφαίων συντηρητικών πολιτικών, οι οποίοι είτε δεν καταδικάζουν ξεκάθαρα την εκτροπή, είτε δείχνουν κατανόηση για τις ενέργειες των αξιωματικών. Για παράδειγμα η Ιζαμπέλ Ντίας Αγιούζο, κυβερνήτης στην περιφέρεια της Μαδρίτης, επισημαίνει ότι «συμμερίζεται» τις ανησυχίες όσων συνυπογράφουν την επιστολή προς τον βασιλέα. Η δήλωσή της προκαλεί αίσθηση, καθώς η 42χρονη Αγιούζο, στέλεχος του Λαϊκού Κόμματος (PP), έχει αποκτήσει υψηλή δημοτικότητα μετά την επιτυχημένη διαχείριση της πανδημίας στην ευρύτερη περιφέρεια της Μαδρίτης και προβάλλει ως ανερχόμενος αστέρας των Συντηρητικών.

Συγχρωτισμός με το ακροδεξιό VOX;

Τα εγκώμια προς τους απόστρατους αξιωματικούς από το ακροδεξιό κόμμα VOX ασφαλώς δεν προκαλούν έκπληξη. «Είναι δικοί μας άνθρωποι», δηλώνει η βουλευτής του VOX Μακαρένα Ολόνα. Σύμφωνα με ισπανικά δημοσιεύματα πρόκειται για δύο ομάδες αξιωματικών της πολεμικής αεροπορίας και τους στρατού ξηράς με 39 και 73 μέλη αντιστοίχως, οι οποίοι τον Νοέμβριο συνέταξαν τις επιστολές διαμαρτυρίας προς τον μονάρχη Φίλιππο, διαμαρτυρόμενοι για το ότι, όπως υποστηρίζουν, κατά την ψήφιση του προϋπολογισμού και κρίσιμων νομοσχεδίων η κυβέρνηση στηρίζεται από «τρομοκράτες και οπαδούς αποσχιστικών κινημάτων». Εννοούν φυσικά τα περιφερειακά κόμματα Καταλανών και Βάσκων, τα οποία εν μέρει προσφέρουν πολιτική στέγη σε υποστηρικτές αποσχιστικών τάσεων ή και πρώην θιασώτες της αυτονομιστικής οργάνωσης ΕΤΑ.

Το Σάββατο εστάλη μία ακόμη επιστολή διαμαρτυρίας, την οποία συνυπογράφουν άλλοι 271 απόστρατοι αξιωματικοί. Έκπληξη και ανησυχία προκάλεσε η δημοσίευση ιδιωτικής συνομιλίας στο Whatsapp, στην οποία απόστρατοι βρίζουν σκαιά τον πρωθυπουργό Σάντσεθ και τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ιγκλέσιας. Το περιεχόμενο της συνομιλίας δημοσιεύθηκε στην κρατική τηλεόραση RTVE και άλλα ισπανικά ΜΜΕ και μέχρι στιγμής δεν έχει διαψευστεί. Μεταξύ άλλων οι αξιωματικοί επαινούν τον πρώην δικτάτορα Φράνκο που «εξαφάνισε» τουλάχιστον 100.000 αντιπολιτευόμενους και ζητούν την κατάργηση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, ενώ ένας από αυτούς, ο στρατηγός Φρανθίσκο Μπέκα, καλεί τους συνομιλητές του να εκτελέσουν «26 εκατομμύρια καθάρματα» και να «ετοιμαστούν για τον αγώνα».

Ο ρόλος του Φίλιππου

Ένας απόστρατος που αρχικά συμμετείχε στην ομάδα των αγανακτισμένων αποστράτων αλλά αργότερα την εγκατέλειψε, μη μπορώντας να συμβιβαστεί με το «απύθμενο μίσος» της, μίλησε στην ισπανική τηλεόραση για τους στόχους των αξιωματικών, λέγοντας ότι «θέλουν να παρέμβει ο βασιλιάς για να ανατρέψει την κυβέρνηση». Το σενάριο ανακινεί μνήμες από την απόπειρα πραξικοπήματος τον Φεβρουάριο του 1981, όταν αξιωματικοί εισέβαλαν στο ισπανικό Κοινοβούλιο πυροβολώντας στον αέρα, αλλά τελικά κατέθεσαν τα όπλα. Κάποιοι σχολιαστές υποβαθμίζουν τον κίνδυνο κατάλυσης του δημοκρατικού πολιτεύματος. Άλλοι πάλι, όπως ο Όσκαρ Μπαρόζο στην εφημερίδα La Voz de Galicia, εκφράζουν την ανησυχία τους. «Μπορεί η υπουργός Άμυνας (Μαργκαρίτα Ρόμπλες) να επιμένει ότι οι συντάκτες της επιστολής δεν εκπροσωπούν κανέναν, αλλά αυτό δεν μας καθησυχάζει, όταν μάλιστα η ίδια δεν αντιλαμβάνεται ποια απήχηση μπορεί να έχει το κήρηγμα μίσους στους εν ενεργεία στρατιωτικούς», σημειώνει ο αρθρογράφος.

«Δεν πρόκειται για παρανοϊκούς ηλικιωμένους, αλλά για πρώην στρατηγούς με σημαντική επιρροή στο στράτευμα» εκτιμά ο Αλέξις Μάρι στην εφημερίδα Levante. Όσο για τον ιστορικό Νάτσο Ρουίθ κάνει λόγο για μία «μακάβρια υποκίνηση σε πραξικόπημα» και προειδοποιεί ότι «το παρελθόν επιχειρεί να επιστρέψει, αλλά δεν πρέπει να επιτρέψουμε κάτι τέτοιο». Το «παρελθόν» δεν είναι άλλο από το φασιστικό καθεστώς του Φράνκο, που μπορεί να τερματίστηκε το 1975, αλλά φαίνεται ότι παραμένει ζωντανό στη φαντασία κάποιων αξιωματικών. Πάντως η κυβέρνηση Σάντσεθ δεν μένει άπρακτη. Ήδη η υπουργός Άμυνας κατέθεσε μήνυση, υποστηρίζοντας ότι οι απειλές «προκαλούν ανησυχία, ιδιαίτερα σε μία περίπλοκη πολιτική συγκυρία με κατάσταση έκτακτης ανάγκης, πανδημία και οικονομική κρίση». Ορισμένοι σχολιαστές εκτιμούν ότι ήρθε η ώρα να παρέμβει ο μονάρχης Φίλιππος. «Ο επικεφαλής του κράτους πρέπει να καταστήσει σαφές ότι δεν συμμερίζεται τις φαντασιώσεις γενοκτονίας των φανατικών» λέει ο ιστορικός Νάτσο Ρουίθ. Σε διαφορετική περίπτωση, υποστηρίζει, ο πρώτος που θα κινδυνεύσει θα είναι ο ίδιος ο μονάρχης.