Brexit: Διαπραγμάτευση «επί ξυρού ακμής» - Αυστηρό μήνυμα Μακρόν

Το κλίμα, σύμφωνα με τα διεθνή πρακτορεία ειδήσεων, είναι ιδιαίτερα τεταμένο, καθώς ήδη έχουν ξεκινήσει και οι αυστηρές προειδοποιήσεις από Ευρωπαίους ηγέτες σε ό,τι αφορά τη διαπραγμάτευση.

Χαρακτηριστικό ήταν το μήνυμα που έστειλε την Τρίτη από το Παρίσι ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, ξεκαθαρίζοντας ότι η χώρα του δίνει ιδιαίτερη προσοχή στις διαπραγματεύσεις σχετικά με τους όρους του εμπορίου και την αλιεία στις συνομιλίες που αφορούν τη συμφωνία του Brexit και προσθέτοντας ότι διακυβεύονται τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της Γαλλίας.

«Η Γαλλία δεν θα δεχθεί μια συμφωνία του Brexit που δεν θα σέβεται τα μακροπρόθεσμα συμφέροντά μας», προειδοποίησε ο κ. Μακρόν σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε με τον πρωθυπουργό του Βελγίου Αλεξάντερ Ντε Κρο, μετά τη συνάντησή τους στο Παρίσι.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο κ. Ντε Κρο, ο οποίος παρομοίασε τη διαπραγμάτευση για το Brexit με «τα τελευταία λεπτά ενός ποδοσφαιρικού αγώνα». «Θεωρώ σημαντικό να επιτευχθεί μια συμφωνία για το Brexit, αλλά όχι με οποιοδήποτε τίμημα», υπογράμμισε ο πρωθυπουργός του Βελγίου.

Επί της ουσίας, οι επικρίσεις των κυρίων Μακρόν και Ντε Κρο δεν δείχνουν να στρέφονται τόσο κατά του Λονδίνου, όσο εναντίον των διαπραγματευτών της ΕΕ που καλούνται να καταλήξουν σε μια συμφωνία με τους Βρετανούς συνομιλητές τους.

Είναι χαρακτηριστική η δήλωση Γάλλου αξιωματούχου στο Reuters, ότι «η Βρετανία πρέπει να αποσαφηνίσει τις θέσεις της και να διαπραγματευτεί πραγματικά», ενώ προειδοποίησε ότι «η ΕΕ δεν θα δεχθεί μια συμφωνία κατώτερου επιπέδου».

«Η ΕΕ έχει κάνει μια ξεκάθαρη και ισορροπημένη προσφορά για μια μελλοντική εταιρική σχέση με τη Βρετανία. Δεν θα δεχτούμε μια συμφωνία χαμηλότερου επιπέδου που δεν θα σέβεται τα δικά μας συμφέροντα», δήλωσε ο αξιωματούχος.

Ακόμα κι αν διασφαλιστεί μια εμπορική συμφωνία, είναι πιθανόν να πρόκειται για ένα περιορισμένο σύμφωνο για προϊόντα, ενώ είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα δημιουργηθεί κάποια αναταραχή καθώς επανέρχονται οι συνοριακοί έλεγχοι μεταξύ της μεγαλύτερης στον κόσμο εμπορικής ένωσης και της Βρετανίας.

Διαπραγμάτευση - «θρίλερ»

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, «θέλει μία συμφωνία» και έστειλε στο Λονδίνο μία από τις στενότερες συνεργάτιδές της, την Γαλλίδα Στεφανί Ριζό, «για να επιταχυνθούν οι διαπραγματεύσεις, με υποχωρήσεις που κινδυνεύουν να ξεπεράσουν ό,τι έχει γίνει αποδεκτό από τα κράτη μέλη», εξήγησαν οι πηγές.

Η πρωτοβουλία που ανέλαβε το Σάββατο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρείται «παρακινδυνευμένη»: ο ευρωπαίος διαπραγματευτής Μισέλ Μπαρνιέ «δεν θα έχει πλέον τον έλεγχο και οι διαπραγματεύσεις θα διεξάγονται από το γραφείο της προέδρου», δήλωσε πηγή που πρόσκειται στην διαπραγματευτική διαδικασία.

«Υπάρχει αυξανόμενη δυσαρέσκεια μεταξύ των κρατών μελών για το ότι η κα. φον ντερ Λάιεν κάνει τα πάντα για να εξασφαλίσει συμφωνία και η αντίληψη είναι ότι αυτό πρέπει να σταματήσει», δήλωσε άλλη πηγή.

Η Στεφανί Ριζό, η απεσταλμένη για την «στήριξη» του Μπαρνιέ, «είναι ατού, διότι γνωρίζει πολύ καλά τον φάκελο», δήλωσαν άλλες πηγές.

Στέλεχος του γραφείου της φον ντερ Λάιεν ανήκε στην υπό τον Μισέλ Μπαρνιέ ομάδα που διαπραγματεύθηκε την συμφωνία αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ένωση.

Πολλές πηγές δηλώνουν ότι οι διαπραγματεύσεις δεν προόδευσαν πολύ κατά την διάρκεια του Σαββατοκύριακου, αλλά τη Δευτέρα επιταχύνθηκαν και υποχωρήσεις προτείνονται για να υπάρξει συμφωνία.

Στόχος είναι οι συνομιλίες να ολοκληρωθούν την Πέμπτη.

«Είτε θα υπάρξει συμφωνία, είτε θα είναι το τέλος», εξήγησε μία πηγή.

«Η Στεφανί Ριζό και ο Μισέλ Μπαρνιέ γνωρίζουν τις κόκκινες γραμμές των κρατών», βεβαιώνει εσωτερική στις διαπραγματεύσεις πηγή.

«Όμως τα κράτη φοβούνται ότι θα βρεθούν στην θέση να πουν "όχι" στην προτεινόμενη συμφωνία, με τον κίνδυνο διαίρεσης», εξήγησε άλλη ευρωπαϊκή πηγή.

Αλιεία: Το μεγάλο «αγκάθι» της διαπραγμάτευσης – Τι λένε οι Βρετανοί

Ωστόσο, αυτό δεν είναι παρά η κορυφή του «παγόβουνου»: Στην πραγματικότητα οι εμπορικές συνομιλίες για το Brexit «σκοντάφτουν» στο θέμα της αλιείας στα βρετανικά ύδατα, στους ευρωπαϊκούς κανόνες που θα δεχθεί το Λονδίνο και στον τρόπο με τον οποίο θα μπορεί να επιλυθεί η όποια διαφορά.

Το Λονδίνο εκτιμά πως οι Βρυξέλλες ζητούν υπερβολικά πολλά για το ζήτημα αυτό, γεγονός που αντικατοπτρίζεται στις δηλώσεις του Βρετανού υπουργού παρά τω πρωθυπουργώ, Μάικλ Γκόουβ, στο βρετανικό τηλεοπτικό δίκτυο Sky News.

«Η ΕΕ συνεχίζει να θέλει να πάρει τη μερίδα του λέοντος της αλιείας στα ύδατά μας –το οποίο δεν είναι δίκαιο δεδομένου ότι αποχωρούμε από την ΕΕ. Συνεχίζει να μας θέλει συνδεδεμένους με τον τρόπο που εκείνη κάνει τα πράγματα. Η ΕΕ αυτή τη στιγμή διατηρεί το δικαίωμα, εάν υπάρχει κάποιου είδους διαμάχη, να μην “ξηλώσει” τα πάντα, αλλά να μας επιβάλλει κάποιους πραγματικά τιμωρητικούς και σκληρούς περιορισμούς και δεν νομίζουμε ότι είναι δίκαιο αυτό», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Γκόουβ.

Ο κίνδυνος του «no deal» και το ζήτημα της Βόρειας Ιρλανδίας

Υπό το πρίσμα αυτό, υψηλόβαθμο στέλεχος της κυβέρνησης του Μπόρις Τζόνσον δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να υπάρξει ένα «ταραχώδες Brexit» (σ.σ. No deal Brexit, δηλαδή Brexit χωρίς συμφωνία με την ΕΕ), καθώς εκτιμάται πως οι απαιτήσεις της Ευρώπης των 27 είναι πάρα πολλές.

Σε κάθε περίπτωση, μια εμπορική συμφωνία δεν θα προστατεύει μόνο το εμπόριο αλλά και την ειρήνη στην υπό βρετανική κυριαρχία Βόρεια Ιρλανδία, αν και είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα προκύψουν κάποια προβλήματα στα συνοριακά σημεία ΕΕ-Βρετανία με τη μεγαλύτερη κίνηση.

Η αποτυχία να επιτευχθεί μια συμφωνία θα δημιουργήσει προβλήματα στα σύνορα, θα τρομάξει τις χρηματοπιστωτικές αγορές και θα διαταράξει τις εύθραυστες εφοδιαστικές αλυσίδες σε όλη την ΕΕ και όχι μόνο - την ώρα που ο κόσμος βρίσκεται αντιμέτωπος με το τεράστιο οικονομικό κόστος της πανδημίας του κορωνοϊού.

Ο Μάικλ Γκόουβ, σε μια δεύτερη συνέντευξή του στο δίκτυο ITV δήλωσε ότι μια συμφωνία είναι κοντά αλλά για να επιτευχθεί θα πρέπει η ΕΕ να αρθεί στο ύψος των δικών της ευθυνών.

Ερωτηθείς εάν ένα σενάριο μη επίτευξης συμφωνίας είναι πιο κοντά απ’ ό,τι θα παραδεχόταν κανείς, δήλωσε στο ITV: «Σίγουρα ισχύει ότι υπάρχει η πιθανότητα να μην έχουμε ένα αποτέλεσμα από τις διαπραγματεύσεις».

«Γι’ αυτό το λόγο είναι σημαντικό οι επιχειρήσεις να προετοιμαστούν για όλα τα ενδεχόμενα, αλλά επιθυμώ πραγματικά μια συμφωνία και πιστεύω ότι μπορούμε να την εξασφαλίσουμε», δήλωσε ο Γκόουβ.

Ο ίδιος απέφυγε να επαναλάβει προηγούμενη πρόβλεψή του για πιθανότητες 66% για μια συμφωνία, αρνούμενος να δώσει συγκεκριμένα ποσοστά.

Υπενθυμίζεται ότι το βρετανικό Γραφείο Ευθύνης Προϋπολογισμού (OBR) ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ότι η αποτυχία να επιτευχθεί μια εμπορική συμφωνία θα εξαλείψει ένα επιπλέον 2% του βρετανικού ΑΕΠ -επιπρόσθετα της μείωσης του 4% από την αποχώρηση από την ΕΕ με μία συμφωνία - οδηγώντας παράλληλα σε αύξηση τον πληθωρισμό, την ανεργία και τον δημόσιο δανεισμό.

Οι αντιδράσεις των αγορών

Η στερλίνα ενισχύθηκε την Τρίτη πάνω από τα 1,34 δολάρια για πρώτη φορά μέσα σε τρεις μήνες, σε μια ένδειξη ότι οι επενδυτές παραμένουν αισιόδοξοι πως θα επιτευχθεί μια συμφωνία για το Brexit.

Ενώ οι περισσότερες μεγάλες επενδυτικές τράπεζες λένε ότι μια συμφωνία είναι η βασική τους πρόβλεψη, κάποιοι επενδυτές έχουν επισημάνει ότι η Wall Street και το City του Λονδίνου δεν είχαν προετοιμαστεί επαρκώς για το δημοψήφισμα του 2016 καθώς λίγοι ήταν αυτοί που πίστευαν ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα τασσόταν υπέρ της αποχώρησής του από την ΕΕ.