Θεσμική σύγκρουση στην Τουρκία -  Ερντογάν κατά Συνταγματικού Δικαστηρίου

Η σύγκρουση ξεκίνησε όταν το μέλος του Συνταγματικού Δικαστηρίου, Ενγκίν Γιλντιρίμ, ανέβασε στον προσωπικό του λογαριασμό στο Twitter μία φωτογραφία από νυκτερινή λήψη του κτιρίου του Συνταγματικού Δικαστηρίου, συνοδευόμενη από το μήνυμα: «Τα φώτα είναι αναμμένα». Η ανάρτηση αυτή θεωρήθηκε από κυβερνητικούς κύκλους ότι ήταν κεκαλυμμένη προαναγγελία δικαστικού πραξικοπήματος, και δόθηκε η ανάλογη έκταση από τον ελεγχόμενο, φιλικό προς την κυβέρνηση Τύπο.

Αιτία για αυτή την ερμηνεία του μηνύματος του Γιλντιρίμ από την κυβέρνηση στάθηκε η πρόσαφτη απόφαση του Δικαστηρίου να ζητήσει επανάληψη της δίκης του δημοσιογράφου, βουλευτή και πρώην αντιπροέδρου του κεμαλικού Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, Ενίς Μπερμπέρογλου, ο οποίος εκτίει ποινή φυλάκισης 5 ετών και 10 μηνών, κατηγορούμενος για κατασκοπεία. Ο Μπερμπέρογλου κατηγορήθηκε ότι διέρρευσε στον συνάδελφό του και τότε διευθυντή της εφημερίδας Cumhuriyet, Τζαν Ντουντάρ, την απόρρητη πληροφορία για τη μεταφορά όπλων από την τουρκική υπηρεσία πληροφοριών ΜΙΤ προς τους αντικαθεστωτικούς αντάρτες στη Συρία. Τα σχετικά φωτογραφικά ντοκουμέντα από τις νταλικές με τα όπλα είχαν δημοσιευτεί το 2015 στη Cumhuriyet, προκαλώντας τη μήνιν του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Ο ίδιος ο Τζαν Ντουντάρ ζει σήμερα εξόριστος στη Γερμανία και το κράτος έχει δημεύσει την περιουσία του.

Ο εκπρόσωπος του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), Ομέρ Τσελίκ, χαρακτήρισε «ντροπιαστική ασέβεια τη χρήση ενός συνθήματος που συνδέεται με οδυνηρές επεμβάσεις του παρελθόντος». Σύμφωνα με τον κ. Τσεκλίκ, «είναι ανησυχητικό που ένα μέλος του Συνταγματικού Δικαστηρίου, το οποίο δεν θα έπρεπε να μιλά άλλη γλώσσα παρά εκείνη της νομιμότητας, να χρησιμοποιεί εκφράσεις που είναι σύμβολα της κατάλυσης της νομιμότητας».

Σε πιο επιθετικό ύφος ήταν η αντίδραση του υπουργού Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού, ο οποίος απάντησε με δική του ανάρτηση στο Twitter, με μία φωτογραφία του φωταγωγημένου υπουργείου του και με το μήνυμα: «Τα φώτα μας δεν σβήνουν ποτέ», υπονοώντας σαφώς ότι το υπουργείο Εσωτερικών επαγρυπνεί.

Λάδι στη φωτιά ήρθε να ρίξει το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) των Γκρίζων Λύκων, που στηρίζουν σθεναρά τον πρόεδρο Ερντογάν. Ο βουλευτής του κόμματος Ισμαΐλ Οζντεμίρ, χαρακτήρισε «άθλια» την ανάρτηση του Γιλντιρίμ, υποστηρίζοντας ότι είναι σαφές το υπονοούμενο από ένα άτομο που χρησιμοποιεί τη θεσμική του ταυτότητα ως μέλος του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Ο ίδιος επικαλέστηκε πρόσφατη δήλωση του ηγέτη του κόμματος, που ζήτησε αλλαγές στο Συνταγματικό Δικαστήριο.

Ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, μόλις πριν από λίγες ημέρες, στις 30 Σεπτεμβρίου, είχε δηλώσει ότι «Το Συνταγματικό Δικαστήριο πρέπει να αναδομηθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις που εκ της φύσεως του απαιτεί το νέο προεδρικό σύστημα διακυβέρνησης».

Ο ίδιος χαρακτήρισε το Συνταγματικό Δικαστήριο «προϊόν της εποχής των πραξικοπημάτων» και δεν έκρυψε την επιθυμία του για ένα Δικαστήριο που δεν θα ενοχλεί με τις αποφάσεις του: «Οι αποφάσεις που λαμβάνονται υπό το πρόσχημα της παραβίασης των δικαιωμάτων προκαλούν ανεπανόρθωτες ζημιές» είχε αναφέρει, προτού ακόμη ξεσπάσει ο όλος αυτό ο θόρυβος.

Ο ίδιος ο Ενγκίν Γιλντιρίμ, ο δικαστικός που ξεκίνησε με την ανάρτηση του όλη αυτή τη «θύελλα» και βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα, προσπαθεί μάταια τώρα να τα «μαζέψει», λέγοντας ότι παρερμηνεύτηκε το μήνυμά του και το φως, που έλεγε ότι είναι αναμμένο, είναι εκείνο της Δικαιοσύνης.

Ασχέτως πάντως ποια ήταν η πρόθεσή του, η σπίθα που άναψε έδωσε το έναυσμα για μία θεσμική και συστημική κρίση με βαθύτερα αίτια.