Κορωνοϊός: Πώς επηρεάζει τις εκλογές στις ΗΠΑ η ασθένεια Τραμπ;

Η επιβεβαίωση ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είναι φορέας κορωνοϊού έχει ήδη πυροδοτήσει στις ΗΠΑ ένα ανησυχητικό σενάριο: Τι θα συμβεί αν ταυτόχρονα με τον Τραμπ νοσήσει και ο αντιπρόεδρος Μάικ Πενς, ο οποίος αυτή τη στιγμή είναι ο πρώτος στη σειρά αντικαταστάτης του για την άσκηση της εξουσίας;

Ή ακόμη χειρότερα, αν και οι δύο αρρωστήσουν βαριά ταυτόχρονα;

Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι από μία προσωρινή αναστάτωση μέχρι μια πλήρη συνταγματική κρίση με διακύβευμα την προεδρία.

Ο βαθμός των οικονομικών και γεωπολιτικών συνεπειών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη σοβαρότητα της ασθένειας, και ειδικά από το αν ο ίδιος ο Τραμπ θα είναι σε θέση να κυβερνήσει, υποστηρίζουν νυν και πρώην αξιωματούχοι μέσα και έξω από τον Λευκό Οίκο.

«Υπάρχει πρωτόκολλο για τα πάντα», λέει στο Bloomberg ο Ντέιβιντ Άξελροντ, πρώην υψηλόβαθμος σύμβουλος στον Λευκό Οίκο επί Μπαράκ Ομπάμα.

«Κάναμε τακτικές ασκήσεις για το πώς να αντιμετωπίσουμε τρομοκρατικές ή πυρηνικές επιθέσεις, αλλά ειλικρινά δεν περίμενα ποτέ μια κατάσταση πανδημίας σαν κι αυτή που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή ο Λευκός Οίκος».

Σύμφωνα με τον Ίαν Μπρέμερ, πρόεδρο του Eurasia Group, μιας συμβουλευτικής εταιρείας γεωπολιτικού ρίσκου, μια τέτοια είδηση θα σήμαινε αυτόματα την πτώση των δεικτών στις αγορές.

Η πρόσφατη περιπέτεια υγείας του Βρετανού πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον με την Covid-19 αποτελεί έναν ενδεδειγμένο «μπούσουλα».

Αν και ο Τζόνσον έθεσε αντικαταστάτη του τον υπουργό Εξωτερικών Ντόμινικ Ράαμπ για να διαχειριστεί κάποια από τα καθήκοντά του όταν μπήκε σε ομάδα εντατικής θεραπείας στις 17 Απριλίου, ποτέ δεν μετέφερε επίσημα την εξουσία.

«Αν το Τραμπ παραμείνει σε καραντίνα στον Λευκό Οίκο και συνεχίσει να τηρεί τα προεδρικά του καθήκοντα tweetάροντας ταυτόχρονα σαν τρελός, νομίζω ότι ο αντίκτυπος στις αγορές θα είναι ο μικρότερος δυνατός», λέει ο Μπρέμερ.

Ακόμη κι αν το Τραμπ αρρωστήσει τόσο ώστε να αμελήσει το Twitter, υπάρχει μια διαδικασία την οποία πρώην πρόεδροι ενεργοποίησαν όταν χρειάστηκε να αφήσουν προσωρινά την εξουσία.

Σύμφωνα με την 25^η Συνταγματική Τροπολογία, ο Τραμπ μπορεί να εκχωρήσει την εξουσία στον αντιπρόεδρο και να την ανακτήσει αμέσως μόλις θεωρήσει τον εαυτό του ικανό για κάτι τέτοιο.

Ο Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος το έκανε δύο φορές κατά τη διάρκεια της προεδρίας του, για ιατρικούς λόγους, ενώ ο Ρόναλντ Ρίγκαν μία, όταν αντιστοίχως χρειάστηκε να υποβληθεί σε εγχείρηση στο έντερο.

Αυτός, εκείνος, και η... Πελόζι

Στη δυσάρεστη –και στατιστικά σπάνια- περίπτωση που θα κριθεί αναγκαίο, υπάρχει πλάνο για το τι πρέπει να συμβεί αν τόσο ο πρόεδρος όσο και ο αντιπρόεδρος αρρωστήσουν.

«Σε αυτή την περίπτωση, η γραμμή της διαδοχής είναι ξεκάθαρη» λέει ο Ίλια Σόμιν, καθηγητής νομικής στο Πανεπιστήμιο Τζορτζ Μέισον: «Αναλαμβάνει η πρόεδρος της Βουλής Νάνσι Πελόζι». Οι σχέσεις μεταξύ Τραμπ και Πελόζι που ανήκει στους Δημοκρατικούς κάθε άλλο παρά αγαστές χαρακτηρίζονται.

Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν ότι, καθώς ο νόμος είναι ελάχιστα σαφής αναφορικά με ένα τέτοιο σενάριο, σε αυτήν την περίπτωση θα μπορούσε να ακολουθήσει... το χάος.

«Το να μην γνωρίζουμε ποιος είναι ο πρόεδρος, ακόμη και για δύο ώρες, θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για τη χώρα», λέει ο Μπράιαν Καλτ, επίσης καθηγητής νομικής στο πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν.

Το πρόβλημα έγκειται, σύμφωνα με τον καθηγητή, στο γεγονός ότι το Σύνταγμα δεν ορίζει την προεδρική «ανικανότητα» εκτέλεσης καθηκόντων, κάτι που αυξάνει την πιθανότητα διαμάχης κατά την οποία η Πελόζι, μία δημοκρατική, θα ανακηρύξει τον εαυτό της εκτελούσα χρέη προέδρου, ακόμη κι αν ο Τραμπ και ο Πενς, (ή οι δικηγόροι τους) επιμένουν ότι είναι σε θέση να παραμείνουν στην εξουσία.

Μια διαμάχη διαδοχής είναι εξαιρετικά πιθανή στο υπάρχον πολιτικό σκηνικό. Κατά τη διάρκεια του Watergate, στις οκτώ εβδομάδες που μεσολάβησαν μεταξύ της παραίτησης του Σπύρο Άγκνιου και του διορισμού του Τζέραλντ Φορντ, η θέση της αντιπροεδρίας ήταν κενή, θέτοντας τον πρόεδρο του Δημοκρατικού Σώματος Καρλ Άλμπερτ επόμενο στη σειρά διαδοχής για τον Λευκό Οίκο.

Ο Άλμπερτ ορκίστηκε ότι αν επρόκειτο να ανέβει στην προεδρία, θα όριζε αμέσως έναν Ρεπουμπλικανικό αντιπρόεδρο και θα παραιτείτο, αντί να επιτρέψει στο κόμμα του να σφετεριστεί την εξουσία.

«Αυτό απέχει πολύ από το να συμβεί σήμερα», λέει ο Καλτ, ο οποίος ενθαρρύνει το Κογκρέσο να ξαναγράψει τον νόμο διαδοχής θέτοντας τον Γραμματέα του Κράτους (στην περίπτωση του Τραμπ, τον Μάικ Πομπέο), τρίτο στην σειρά διαδοχής.

Ο Λευκός Οίκος τονίζει ότι δεν υπάρχει λόγος πανικού, ωστόσο αποφεύγει να ξεκαθαρίσει τι θα γίνει σε περίπτωση που τόσο ο Τραμπ όσο και ο Πενς δεν είναι σε θέση να εκτελέσουν τα καθήκοντά τους.

Πάντως αυτό που σίγουρα είναι «στον αέρα» είναι τα επόμενα, υποχρεωτικά σύμφωνα με τον αμερικανικό εκλογικό νόμο, δύο debate μεταξύ Τραμπ και Μπάιντεν.

Το δεύτερο στη σειρά, είναι προγραμματισμένο για τις 15 Οκτωβρίου, ωστόσο θεωρείται εξαιρετικά απίθανο να διεξαχθεί, τουλάχιστον με τον τρόπο που έγινε το πρώτο, στις 29 Σεπτεμβρίου.

Το τρίτο προεδρικό debade είναι προγραμματισμένο για τις 22 Οκτωβρίου ενώ ένα αντιπροεδρικό debade θα γίνει στις 7 Οκτωβρίου.

Και στο βάθος... εκλογές

Στην πραγματικότητα, περισσότερο από οποιοδήποτε οικονομικό, γεωπολιτικό ή συνταγματικό κίνδυνο, η πιο σίγουρη συνέπεια της… εισβολής του κορωνοϊού στον Λευκό Οίκο –ή ακόμη χειρότερα μιας διπλής διάγνωσης- έχει να κάνει με τον εκλογικό κίνδυνο για τον Τραμπ.

Στην περίπτωση σοβαρής ασθένειας ή και θανάτου του υποψήφιου για την προεδρία, η μπάλα πηγαίνει στα χέρια των «εθνικών πολιτικών κομμάτων», δηλαδή, σ' αυτήν την περίπτωση, τη Ρεπουμπλικανική εθνική επιτροπή.

Τα μέλη αυτής της επιτροπής θα επιλέξουν τον νέο υποψήφιο.

Ωστόσο θεωρείται απίθανο να καταφέρουν να ελέγξουν τον πανικό που θα προκαλέσει κάτι τέτοιο στο ήδη μπερδεμένο ακροατήριο των Αμερικανών, οι οποίοι ήδη θρηνούν πάνω από 200.000 θύματα κορωνοϊού και εκατομμύρια κρούσματα.

Αναφορικά με την δυνατότητα αναβολής των εκλογών ισχύουν τα εξής: το Άρθρο ΙΙ του αμερικανικού συντάγματος δίνει την εξουσία στο Κογκρέσο να επιλέξει την ημερομηνία των εκλογών. Νόμος του 1845 ορίζει την ημερομηνία ως την πρώτη Πέμπτη μετά την πρώτη Δευτέρα του Νοεμβρίου. Θα απαιτείτο λοιπόν τροποποίηση του ομοσπονδιακού αυτού νόμου για να αλλάξει η εκλογική ημερομηνία. Κάτι που σημαίνει (νέο) νόμο από το Κογκρέσο, υπογεγραμμένο από τον Τραμπ και δυνάμενο να προσβληθεί στα δικαστήρια.

Αρκεί να επισημανθεί ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων ελέγχεται από τους Δημοκρατικούς και η Γερουσία από τους Ρεπουμπλικάνους. Το να χαρακτηριστεί λοιπόν «απίθανη» μια τέτοια εξέλιξη είναι το λιγότερο που μπορεί να πει κανείς.