Ελβετία: Δημοψήφισμα για την κατάργηση της ελεύθερης κυκλοφορίας ανθρώπων με την ΕΕ

Για να υιοθετηθεί αυτή η πρωτοβουλία της Δημοκρατικής Ένωσης του Κέντρου (UDC, λαϊκιστική δεξιά) χρειάζεται η πλειοψηφία των ψηφοφόρων και η πλειοψηφία των 26 ελβετικών καντονιών.

Η πολύ μεγάλη πλειονότητα των Ελβετών ψηφοφόρων, οι οποίοι καλούνται να ψηφίζουν πολλές φορές τον χρόνο σε δημοψηφίσματα, έχουν ψηφίσει δι' αλληλογραφίας στις δύο ή τρεις εβδομάδες που προηγήθηκαν της ημέρας του δημοψηφίσματος, όμως τα εκλογικά τμήματα θα παραμείνουν σήμερα ανοικτά από τις 10:00 έως τις 12:00 (τοπική ώρα, 11:00 έως 13:00 ώρα Ελλάδας).

Το δημοψήφισμα με το θέμα αυτό επρόκειτο να διεξαχθεί τον Μάιο, όμως η κυβέρνηση ανέβαλε την ψηφοφορία επειδή τα περιοριστικά μέτρα που εφαρμόσθηκαν για την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορωνοϊού εμπόδισαν τα κόμματα να διεξαγάγουν προεκλογική εκστρατεία.

Η πρωτοβουλία της UCD, η οποία εκτιμά πως η Ελβετία «υφίσταται ανεξέλεγκτη και τεράστια μετανάστευση» και πως «οι θέσεις εργασίας απειλούνται», έχει στόχο την ακύρωση της Συμφωνίας για την Ελεύθερη Κυκλοφορία Προσώπων (ALCP) που υπογράφηκε το 1999 με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι δημοσκοπήσεις προαναγγέλλουν την απόρριψη της πρωτοβουλίας με ποσοστό σχεδόν 65%. Όμως η έκπληξη του «ναι» του 2014 κάνει πολλούς επιφυλακτικούς.

Πριν από έξι χρόνια, οι Ελβετοί είχαν εγκρίνει, με πολύ μικρή πλειοψηφία, μια πρώτη πρωτοβουλία της UDC που επανέφερε τις ποσοστώσεις στους μετανάστες, κυρίως τους Ευρωπαίους. Φοβούμενη αντίποινα της ΕΕ, η Βέρνη είχε «μαλακώσει» το κείμενο της εφαρμογής της πρωτοβουλίας: αυτό που υιοθετήθηκε το 2016 από το κοινοβούλιο προκρίνει τους Ελβετούς πολίτες για τις προσλήψεις και καθιερώνει επιπλέον τυπικές απαιτήσεις για τους εργοδότες που έχουν την έδρα τους στην Ελβετία και θέλουν να φέρουν ευρωπαίους εργαζομένους.

Το 1992, οι Ελβετοί είχαν επίσης ψηφίσει «όχι» στην είσοδο της χώρας τους στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο, μια συμφωνία που είχε υπογραφεί από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας, του προγόνου της ΕΕ, και τις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών.

Έκτοτε η Βέρνη και οι Βρυξέλλες έχουν υπογράψει πολλές διμερείς συμφωνίες. Ένα πρώτο πακέτο επτά συμφωνιών, που περιλαμβάνει την ALCP, είχε επικυρωθεί από τον ελβετικό λαό το 2000 με το 67,2% των ψήφων.

Αν η πρωτοβουλία εγκριθεί, οι συνέπειές της θα θέσουν σε κίνδυνο το σύνολο των διμερών σχέσεων ανάμεσα στην Ελβετία και την ΕΕ.

Όμως η UDC, ένα κόμμα σαφώς αντιευρωπαϊκό, οι ξενοφοβικές αφίσες του οποίου προκαλούν τακτικά πολεμικές, ήταν περισσότερο παρά ποτέ μόνο στη διάρκεια αυτής της εκστρατείας.

Κυβέρνηση, κοινοβούλιο, συνδικάτα, εργοδότες, κόμματα όλοι έχουν ζητήσει από τους Ελβετούς να δημιουργήσουν ένα μέτωπο απέναντι στη λαϊκιστική δεξιά, υπενθυμίζοντας πως η ΕΕ παραμένει ο κύριος εμπορικός εταίρος της Ελβετίας και πως ολόκληροι τομείς της οικονομίας της, ιδιαίτερα στις μεθοριακές περιφέρειες, εξαρτώνται από το ευρωπαϊκό εργατικό δυναμικό.