FinCEN Files: Πώς οι αποκαλύψεις για το διεθνές ξέπλυμα χρήματος έφτασαν να «αγγίζουν» τον Ερντογάν

Τουρκικές εταιρείες και τράπεζες εμφανίζονται συχνά και με ξεκάθαρο τρόπο στα FinCEN Files, μια συλλογή μυστικών εγγράφων από το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ που διέρρευσε στο BuzzFeed News και κοινοποιήθηκε μέσω της Διεθνούς Κοινοπραξίας Ερευνητικών Δημοσιογράφων (ICIJ). Τα αρχεία από το Financial Crimes Enforcement Network (FinCEN), μια ρυθμιστική μονάδα του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ, παρέχουν πληροφορίες για ύποπτες συναλλαγές χρημάτων.

Μεταξύ των επιχειρήσεων που περιλαμβάνονται στα έγγραφα, ξεχωρίζει μία: η Aktif Yatirim Bankasi ή αλλιώς Aktif Bank.

Η τράπεζα αναφέρεται ότι πραγματοποίησε ξέπλυμα χρήματος σε μεγάλη κλίμακα για ένα δίκτυο πελατών που περιλαμβάνει τον γερμανικό πάροχο χρηματοοικονομικών υπηρεσιών Wirecard και σκιερά στοιχεία από τη βιομηχανία του πορνό.

Στενοί δεσμοί

Η Aktif Bank είναι μέρος της Calik Holding, ενός από τους μεγαλύτερους ομίλους στην Τουρκία, στον οποίο ανήκουν περισσότερες από 30 εταιρείες. Ο όμιλος Calik, με τη σειρά του, έχει στενούς δεσμούς με την τουρκική κυβέρνηση. Ορισμένες «ύποπτες συναλλαγές» που περιλαμβάνονται στα FinCEN Files πραγματοποιήθηκαν ενώ διευθύνων σύμβουλος της Calik Holding ήταν ο Μπεράτ Αλμπαϊράκ. Ο Αλμπαϊράκ είναι ο γαμπρός του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και είναι σήμερα υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας.

Τα ενοχλητικά στοιχεία εναντίον της Aktif προέρχονται από Αναφορές Ύποπτης Δραστηριότητας (Suspicious Activity Reports -SARs). Πρόκειται για αρχεία που οι ίδιες οι τράπεζες υποβάλλουν στο FinCEN όταν υποπτεύονται πιθανές παραβιάσεις των οικονομικών κανονισμών.

Τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα στις ΗΠΑ, όπως η Aktif Bank, υποχρεούνται να υποβάλλουν SARs. Οι SARs αντικατοπτρίζουν τις ανησυχίες των υπαλλήλων συμμόρφωσης σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και δεν αποδεικνύουν απαραίτητα εγκληματική δραστηριότητα ή άλλο παράπτωμα.

Η επόμενη μεγάλη βόμβα μετά τα «Panama Papers»

Περίπου 400 δημοσιογράφοι από 88 χώρες πέρασαν 16 μήνες για να εξετάσουν τα έγγραφα που διαρρέουν το FinCEN. Το αποτέλεσμα: μια άποψη των προηγουμένως σκοτεινών διαδρομών των διεθνών χρηματοοικονομικών συναλλαγών. Η έρευνα του ICIJ δείχνει ότι με τη βοήθεια της Aktif Bank, βρώμικα χρήματα διοχετεύθηκαν και πάλι στην αγορά.

Τα αρχεία FinCEN περιέχουν προειδοποιητικά μηνύματα από την Τράπεζα της Νέας Υόρκης Mellon (BNY Mellon) και την Bank of America (BoA). Και οι δύο ήταν ή είναι ενεργές ως ανταποκρίτριες τράπεζες για τις διεθνείς επιχειρηματικές δραστηριότητες της Aktif.

Σύμφωνα με τα FinCEN Files, μεταξύ 6 Ιουνίου 2013 και 1ης Ιουλίου 2014, η Aktif Bank επεξεργάστηκε ύποπτες συναλλαγές αξίας περίπου 91,6 εκατομμυρίων δολαρίων (77,3 εκατομμύρια ευρώ) μέσω των συνεργατών της στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Επιπλέον, τα έγγραφα ρίχνουν φως στο αμφίβολο δίκτυο πελατών της τουρκικής τράπεζας, συμπεριλαμβανομένων παρόχων πορνογραφίας και μιας εταιρείας που είναι ύποπτη ότι έχει επιχειρηματικές σχέσεις με τους Ταλιμπάν.

Χρηματοοικονομικός διαμεσολαβητής για το Wirecard

Τον τελευταίο καιρό, ένα όνομα στη λίστα πελατών της Aktif έχει κάνει πολλά πρωτοσέλιδα. Η Γερμανική Wirecard Bank AG, η οποία αυτή τη στιγμή εμπλέκεται σε σκάνδαλο απάτης πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, ήταν μεταξύ των πελατών για τους οποίους η Aktif Bank συνομιλούσε η αντίστοιχη τράπεζά της BNY Mellon. Ωστόσο, ο νέοϋρκέζος πιστωτής της Νέας Υόρκης επισήμανε τις συναλλαγές της Wirecard Bank ως «υψηλού κινδύνου» και παγώνει τους λογαριασμούς της.

Αυτό δεν εμπόδισε την Aktif Bank να βοηθήσει τη Wirecard. Τα FinCEN Files δείχνουν ότι ο Aktif μετέφερε τα χρήματα στην BNY Mellon με ένα μη γνωστό όνομα. Σύμφωνα με την αμερικανική τράπεζα, η Wirecard πραγματοποίησε έως και 12 «ύποπτες συναλλαγές» αξίας άνω των 110.000 $ (93.000 ευρώ) μέσω του λογαριασμού της Aktif Bank μεταξύ Μαΐου και Ιουλίου του 2014.

Η Wirecard διεξήγαγε πολλές συναλλαγές με πελάτες από τους κλάδους της πορνογραφίας και των τυχερών παιχνιδιών. Σύμφωνα με πληροφορίες που περιέχονται στα FinCEN Files, η Aktif Bank διευκόλυνε μεγάλο μέρος αυτής της επιχείρησης. Ήδη από τον Δεκέμβριο του 2013, η BNY Mellon ανέφερε «ύποπτες μεταφορές» με όγκο περίπου 17,5 εκατομμύρια δολάρια (14,7 εκατομμύρια ευρώ).

Τα περισσότερα από αυτά προήλθαν από μεγάλα ονόματα στη βιομηχανία ενηλίκων, συμπεριλαμβανομένου του MindGeek, ιδιοκτητών του Pornhub και του Youporn. Μέχρι το 2013, το MindGeek ήταν γνωστό ως Manwin και καταγράφηκε ως Manwin στα έγγραφα.

Πολλοί δρόμοι οδηγούν στο Αφγανιστάν

Τα ονόματα των πελατών της Aktif Bank με συνδέσμους προς το Αφγανιστάν εμφανίζονται εξίσου προβληματικά. Μεταξύ 27 Μαΐου και 1 Ιουλίου 2014, η Aktif Bank ενορχήστρωσε ακριβώς 561 «ύποπτες» μεταφορές χρημάτων αξίας 35,3 εκατομμυρίων δολαρίων (29,8 εκατομμύρια ευρώ) από λογαριασμούς στο Αφγανιστάν. Χωρίς διαθέσιμες δημόσιες πληροφορίες σχετικά με τις εταιρείες ή την πραγματική τους επιχείρηση, οι αφγανικές οντότητες υποπτεύονταν ότι ήταν εταιρείες – κέλυφος (shell companies), γεγονός που υποδηλώνει νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.

Ο κατάλογος των Αφγανών πελατών της Aktif Bank δεν τελειώνει εδώ. Η New Kabul Bank -ένα χρηματοπιστωτικό ίδρυμα που πρωτοστάτησε σε σκάνδαλο διαφθοράς δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2010, προτού επαναεπινοηθεί ένα χρόνο αργότερα με το τρέχον όνομά της- διατηρεί επίσης λογαριασμό πελατών. Η διαφθορά είναι αχαλίνωτη στο απόλυτα φτωχό Αφγανιστάν και η BNY Mellon σημείωσε αρκετές συναλλαγές της New Kabul Bank που προωθήθηκαν από την Aktif Bank ως «ύποπτες».

Η Bank of America (BoA) υπέβαλε επίσης μια αναφορά ύποπτης δραστηριότητας στο Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ σχετικά με τη σύνδεση της Aktif Bank στο Αφγανιστάν. Σε αυτήν την περίπτωση, ήταν ξεκάθαρες συναλλαγές που ξεκίνησε η τουρκική τράπεζα για λογαριασμό της αφγανικής εταιρείας Watan Oil and Gas.

Ιδιαίτερα αμφισβητήσιμες είναι οι μεταφορές χρημάτων ύψους 3,6 εκατομμυρίων δολαρίων (3,04 εκατομμύρια ευρώ) μεταξύ Ιουνίου 2013 και Μαρτίου 2014. Σύμφωνα με τις δηλώσεις της αμερικανικής τράπεζας, οι οποίες τεκμηριώνονται στα FinCEN Files, η BoA έκτοτε έκλεισε τις δραστηριότητές της ως ανταποκρίτρια τράπεζα της Aktif Bank επειδή ο Όμιλος Watan κατηγορείται από την κυβέρνηση των ΗΠΑ ότι διατηρεί σχέσεις με τους ριζοσπαστικούς Ισλαμικούς Ταλιμπάν.

Χρήματα για τους Ταλιμπάν

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έθεσε σε μαύρη λίστα τον Όμιλο Watan μετά από δικές του έρευνες για την αφγανική θυγατρική Watan Risk Assessment. Η έρευνα αποκάλυψε ότι η θυγατρική του Watan είχε πληρώσει τους Ταλιμπάν αρκετά εκατομμύρια δολάρια ως αντάλλαγμα για την προστασία των συνοδών τους. Κυρώσεις εναντίον των Ταλιμπάν ισχύουν από τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Όλα αυτά συνέβησαν σε μια εποχή που τα αμερικανικά στρατεύματα εξακολουθούσαν να πολεμούν ενεργά τους Ταλιμπάν.

Η ίδια η BoA σημείωσε σε ένα SAR ότι η ομάδα παρακολούθησης πληρωμών της τράπεζας εντόπισε δυνητικά ασυνήθιστες μεταφορές κυρίως μεγάλων στρογγυλεμένων ποσών δολαρίων. Εστάλησαν από έναν πελάτη της Aktif Bank για λογαριασμό της Watan Gas and Oil και υποβλήθηκαν σε επεξεργασία μέσω πολλών τραπεζών.

Η BoA έγραψε κατά λέξη στο SAR: «Τα χρήματα που στάλθηκαν από την Watan Gas μέσω της Aktif Bank διαβιβάστηκαν σε δύο λετονικές τράπεζες στη Ρίγα και οι επιχειρηματικές οντότητες που λαμβάνουν κεφάλαια φαίνεται να είναι εταιρείες - κέλυφος που βρίσκονται στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους και στο Χονγκ Κονγκ».

Σύμφωνα με την εκτίμηση της αμερικανικής τράπεζας: «Υπάρχει μια γεωγραφική αποσύνδεση με τράπεζες στη Λετονία και δικαιούχους. Το Αφγανιστάν, η Τουρκία και η Λετονία θεωρούνται χώρες υψηλού κινδύνου ευάλωτες σε ξέπλυμα χρήματος και άλλες παράνομες δραστηριότητες».

Η απάντηση της Aktif Bank

Η Aktif Bank δήλωσε ότι δεν σκοπεύει να σχολιάσει άμεσα τα FinCEN Files. Ωστόσο, είπε ότι η υποβολή μόνο ενός SAR δεν σημαίνει απαραίτητα ότι οι εν λόγω συναλλαγές ήταν απαγορευμένες ή παράνομες. Η τράπεζα επεσήμανε ότι λειτουργεί σύμφωνα με τις οδηγίες που θέσπισε ο MASAK, ο ελεγκτικός μηχανισμός για τα οικονομικά εγκλήματα της Τουρκίας.

Επιπλέον, η Aktif Bank δηλώνει ότι πρέπει να γνωρίζει ακριβώς ποιοι είναι οι πελάτες της και αν έχουν βρεθεί ποτέ σε εθνικούς ή διεθνείς καταλόγους κυρώσεων, ή εάν, για παράδειγμα, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είχαν εμπλακεί ποτέ στο ξέπλυμα χρήματος ή στη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

Η Aktif Bank προσθέτει εξάλλου ότι υποβάλλεται σε ετήσιες αναθεωρήσεις απόδοσης από τους ανταποκριτές τραπεζικούς εταίρους της και ότι δεν πραγματοποιεί συναλλαγές με σκοπό το ξέπλυμα χρήματος. Η τράπεζα είπε επίσης ότι οι βασικές αξίες της την απαγορεύουν να συνεργάζεται με εταιρείες της βιομηχανίας πορνογραφίας ή τυχερών παιχνιδιών.