Τι σημαίνει «ραμπιά» και γιατί ο Ερντογάν χαιρετά με τέσσερα δάχτυλα

Αν και περίεργος για τον ανυποψίαστο παρατηρητή, ο χαιρετισμός αυτός -σήμα για την ακρίβεια- ονομάζεται «ραμπιά» υποδηλώνει πολιτική θέση στους κύκλους των ισλαμιστικών ομάδων και κυρίως πρόκειται για μία κίνηση που έχει τις αναφορές της στην οργάνωση των «Αδελφών Μουσουλμάνων», αλλά και σε μυστικιστικούς συμβολισμούς που εκπορεύονται από δοξασίες των πιστών Σούφι.

Ο χαιρετισμός αυτός αποτέλεσε το σύμβολο των οπαδών του Αιγύπτιου ανατραπέντος προέδρου Μοχάμεντ Μόρσι. Τον χρησιμοποίησαν τα μέλη των «Αδελφών Μουσουλμάνων» που ήταν συγκεντρωμένοι στην πλατεία Ραμπιάτουλ Αντεβιγέ του Καΐρου, όταν τον Ιούλιο του 2013 ο πρόεδρος της Αιγύπτου ανετράπη από το στρατό υπό τον νυν πρόεδρο της χώρα Αμπντούλ Φατάχ αλ Σίσι.

Ο χαιρετισμός τους είχε τριπλή σημειολογία: 1- Ο Μόρσι ήταν ο τέταρτος πρόεδρος της χώρας, μετά τον Νάσερ, τον Σαντάντ και τον Μουμπάρακ. 2- Θύμιζε την πλατεία Ραμπιάτουλ Αντεβιγέ, κεντρικό σημείο συγκέντρωσης των οπαδών του Μόρσι, ίσως πιο εμβληματικό και από την γνωστή ανά την υφήλιο πλατεία Ταχρίρ. 3- Χρησιμοποιήθηκε σε αντιπαραβολή προς το γνωστό σήμα της νίκης (V) που έκαναν οι οπαδοί του στρατηγού Αλ Σίσι και θεωρήθηκε δυτική επιρροή.

Ο Ερντογάν, ως πρωθυπουργός ακόμη τότε, έκανε για πρώτη φορά το σήμα «ραμπιά» σε συγκέντρωση του κόμματος του στη Προύσα στις 17 Αυγούστου του 2013. Έκτοτε η κίνηση αυτή υιοθετήθηκε από όλους του υπουργούς, τα στελέχη και τους οπαδούς του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), αλλά και εκτός ΑΚΡ, από θρησκευόμενους συντηρητικούς κύκλους.

Ο χαιρετισμός αυτός του Ερντογάν δεν στοχεύει πάντως μόνοι στο εσωτερικό ακροατήριο. Τα τελευταία χρόνια η ερντογανική Τουρκία επιδιώκει να εδραιωθεί ως τρίτος πόλος του ισλαμικού κόσμου, όπου μέχρι σήμερα κυριαρχούν στο μεν σουνιτικό Ισλάμ η Σαουδική Αραβία και εν μέρει η Αίγυπτος, στον δε σιιτικό κόσμο το Ιράν. Στο πλαίσιο αυτό ο Τούρκος πρόεδρος έχει υιοθετήσει αρκετά στοιχεία από την ατζέντα των «Αδελφών Μουσουλμάνων» και οι συμβολικές κινήσεις, όπως ο χαιρετισμός «ραμπιά», στέλνουν το μήνυμα αυτό και σε ένα διεθνές κοινό.

Στην Τουρκία επιχειρήθηκε προς στιγμήν να δοθεί άλλη ερμηνεία στο χαιρετισμό του Ερντογάν με τα τέσσερα δάχτυλα. Ορισμένοι, επηρεασμένοι προφανώς και από τις επικρατούσες εθνικιστικές κορώνες ως αντίδραση στο αυτονομιστικό αντάρτικο των Κούρδων, απέδωσαν στην κίνηση αυτή τον τετραπλό συμβολισμό «ένα έθνος», «μία σημαία», «μία πατρίδα», «ένα κράτος». Η ερμηνεία όμως αυτή αποδείχτηκε γρήγορα κενή περιεχομένου.

Για την ιστορία, η πλατεία Ραμπιάτουλ Αντεβιγέ της Αιγύπτου πήρε την ονομασία της από την Ραμπιά, ποιήτρια και εξέχουσα προσωπικότητα του τάγματος των Σούφι τον 8ο μΧ αιώνα.

Ονομάστηκε Ραμπιά ακριβώς επειδή ήταν το τέταρτο παιδί της οικογένειας της, έμεινε ορφανή σε πολύ μικρή ηλικία, μεγάλωσε ως σκλάβα στη Βασόρα και όταν αργότερα απελευθερώθηκε αφιέρωσε τη ζωή της στον ασκητισμό, την ποίηση, τη μελέτη και τις συζητήσεις με άλλους λόγιους των Σούφι, στη θεολογία των οποίων κατέχει εξέχουσα θέση, ανάλογη με εκείνη των αγίων στο χριστιανικό κόσμο.