Bloomberg: Οι μεγάλες προσδοκίες του Ερντογάν για τη Λιβύη

Η Λιβύη αυτή την εποχή μοιάζει με κράτος υπό κατασκευή. Το νέο πακέτο τουρκικών ανακοινώσεων και μέτρων υποδηλώνουν ότι οι φιλοδοξίες του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν περιορίζονται πλέον στην προστασία της επίσημης Κυβέρνησης Εθνικής Συμφωνίας (ΚΕΣ), αλλά υποδηλώνουν ότι ο «σουλτάνος» επιθυμεί να παίξει ρόλο ισότιμου διαπραγματευτή με τον Χαλίφα Χαφτάρ, τον στρατάρχη που αντιμάχεται τον αναγνωρισμένο πρωθυπουργό της χώρας, Φαγέζ αλ- Σάρατζ.

Οι τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις έχουν επιτρέψει τις δυνάμεις της επίσημης κυβέρνησης να αναχαιτήσει τις επιθέσεις του Λιβυκού Εθνικού Στρατού του Χαφτάρ.

Ωστόσο η Τουρκία απορρίπτει την πρόταση της Αιγύπτου για κατάπαυση πυρός, τον βασικό υποστηρικτή του στρατάρχη Χαφτάρ.

Επέκταση επιρροής

Η υπαναχώρηση του Χαφτάρ προς τα ανατολικά έδωσε το δικαίωμα στον Ερντογάν να υπερηφανεύεται δημοσίως για την πολιτική του. Πιο σημαντικό ωστόσο είναι ότι επιτρέπει στην Τουρκία να επεκτείνει την επιρροή της στη Λιβύη. Μολονότι τονίζει την μακροχρόνια δέσμευσή της, η Άγκυρα αναζητά την πολιτική και στρατιωτική κάλυψη της Ουάσινγκτον και των Βρυξελλών, ζητώντας από την Αμερική και το ΝΑΤΟ να δράσουν πιο ενεργά. Όμως ο Ερντογάν σκοπεύει να θέσει τους κανόνες για το πώς θα γίνει αυτό.

Για παράδειγμα, δεν γίνεται καμία συζήτηση για αποχώρηση του τουρκικών στρατευμάτων. Αντίθετα, το αποτύπωμα της Τουρκίας στη χώρα είναι πιθανό να μεγαλώσει ακόμη περισσότερο, με στόχο την εκπαίδευση των δυνάμεων της ΚΕΣ. Αλλά και από θαλλάσης σκοπεύει να προχωρήσει σε μεγαλειώδεις ναυτικές ασκήσεις, στοχεύοντας ακόμη και να «μπει στη μύτη» της Γαλλίας, με στόχο την απομάκρυνσή της από το πεδίο.

Την περασμένη εβδομάδα, ανώτεροι Τούρκοι αξιωματικοί, ανάμεσα στους οποίους οι υπουργοί Εξωτερικών και Οικονομικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Μπεράτ Αλμπαϊράκ, συναντήθηκαν με τον πρωθυπουργό της κυβέρνησης της Τρίπολης, Σάρατζ, για να συζητήσουν τη διεύρυνση της συνεργασίας σε θέματα ασφάλειας, επενδύσεων, υποδομών και πηγών ενέργειας.

Ανάμεσα σε άλλα, οι Τούρκοι σύμβουλοι θα έχουν άμεσο ρόλο στην ανοικοδόμηση του λιβυκού τραπεζικού συστήματος, τουρκικές εταιρείες θα βοηθήσουν στην εκμετάλλευση της ενέργειας, ενώ τουρκικά πλοία θα μεταφέρουν το πετρέλαιο της χώρας στις διεθνείς αγορές.

Οικονομικοί δεσμοί

Το παιχνίδι του Ερντογάν στη Λιβύη είχε πάντα μία σημαντική οικονομική διάσταση. Οι επιχειρηματικοί δεσμοί της Τουρκίας με τη χώρα της βόρειας Αφρικής προηγούνται του σύγχρονου εμφύλιου πολέμου τη χώρα. Κατά την τελευταία δεκαετία του Μουαμάρ Καντάφι, οι τουρκικές κατασκευαστικές εταιρείες ήταν ανάμεσα στις πιο σημαντικές ξένες επιχειρήσεις που δρούσαν στη χώρα. Μετά την πτώση του Καντάφι, περισσότεροι από 25.000 Τούρκοι εγκατέλειψαν τη χώρα και οι εταιρείες άφησαν πίσω τους μισοτελειωμένα κατασκευαστικά έργα και βαρύ εξοπλισμό.

Μία από τις κινητήριες δυνάμεις πίσω από τη στήριξη του Ερντογάν στην κυβέρνηση Σάρατζ ήταν η επανεκκίνηση των κατασκευαστικών έργων, αξίας περίπου 18 δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Η Λιβύη αποτελεί επίσης το κλειδί στις αξιώσεις της Τουρκίας για την Ανατολική Μεσόγειο, όπου ελπίζει να αποτελέσει σημαντικό ενεργειακό παίκτη. Ο Ερντογάν λέει ότι η συμφωνία του για τα θαλάσσια όρια διακιοδοσίας με την κυβέρνηση Σάρατζ, συμφωνία που αμφισβητείται από άλλα παράκτια κράτη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, δίνει στην Τουρκία την άδεια να εξερευνήσει στα νερά ανάμεσα στις δύο χώρες, αγνοώντας την ελληνική υφαλοκρηπίδα.

Και στη Μέση... Ανατολή

Υπάρχουν ωστόσο επίσης πολιτικές και στρατηγικές διαστάσεις. Η κυβέρνηση συνασπισμού του Σάρατζ περιλαμβάνει ισλαμιστές, ιδεολογικά κοντά στο κόμμα του Ερντογάν. Και η επιτυχία των δυνάμεων του Σάρατζ θα αποτελούσε μια τουρκική νίκη επί των υποστηρικτών του Χαφτάρ, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, μία χώρα που η Άγκυρα θεωρεί ως βασική αιτία χάους και αστάθειας στη Μέση Ανατολή.

Οι ελιγμοί της Τουρκίας - στρατιωτικοί, πολιτικοί και οικονομικοί - αντιπροσωπεύουν μια πρόκληση για τα Εμιράτα και τους Αιγύπτιους, οι οποίοι πρέπει να αποφασίσουν πώς να ανταποκριθούν. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Αλ Σίσι δήλωσε ότι θα παρεμβαίνει στρατιωτικά εάν το GNA κινηθεί για να καταλάβει τη στρατηγική πόλη Σίρτη. Το Κάιρο συγκεντρώνει επίσης τον αραβικό κόσμο ενάντια στην τουρκική «παρέμβαση» στη Λιβύη.

Ο Ερντογάν πρέπει επίσης να συνυπολογίσει τον άλλο σημαντικό υποστηρικτή του Χαφτάρ, τη Ρωσία. Την περασμένη εβδομάδα, μια ρωσική αντιπροσωπεία υψηλού επιπέδου, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ και του υπουργού Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου, ματαίωσε την επίσκεψή της στην Κωνσταντινούπολη την τελευταία στιγμή. Ερχόμενη λίγες μόνο ημέρες μετά από ένα τηλεφώνημα μεταξύ του Ερντογάν και του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν, αυτή η ακύρωση ήταν ένα σαφές μήνυμα δυσαρέσκειας.

Ο Ερντογάν μπορεί να βασίζεται στην υποστήριξη των ΗΠΑ - έχει μιλήσει για απροσδιόριστες «συμφωνίες» με τον πρόεδρο Τραμπ - για να κρατήσει τους υποστηρικτές του Χαφτάρ. Αλλά ζητάει πολλά από έναν Αμερικανό Πρόεδρο με μικρή όρεξη για ξένες περιπέτειες. Πιθανότατα, ο Τραμπ θα αφήσει την Τουρκία να αντιμετωπίσει μόνη της τη Λιβύη.

Μπορεί ο Ερντογάν να αναλάβει το κόστος μια βαθύτερης εμπλοκής στη Λιβύη; Κάποιος θα έλεγε ότι έχει ήδη αρκετά προβλήματα στο σπίτι του. Η κρίση του κορωνοϊού στην Τουρκία συνεχίζεται: Τα νέα κρούσματα αυξήθηκαν μετά τη χαλάρωση του lockdown. Οι πλήρεις διαστάσεις της οικονομικής ζημίας από την πανδημία εξακολουθούν να καταμετρώνται. Αν και η κυβέρνηση λέει ότι η ανάπτυξη είναι δυνατή φέτος, οι οικονομολόγοι του Bloomberg προβλέπουν ύφεση 3,6%

Η ανάκαμψη των μετοχών -που κατέστη δυνατή χάρη στα χαμηλότερα επιτόκια και τα μέτρα για την υπεράσπιση της λίρας- φαίνεται εύθραυστη. Τέτοιες συνθήκες δεν είναι καθόλου ιδανικές για την έναρξη ενός έργου οικοδόμησης μιας χώρας τόσο κατεστραμμένης όσο η Λιβύη. Αλλά ο Ερντογάν δεν φαίνεται πρόθυμος να βγει εκτός πορείας.