Κάμερον: Η Βρετανία δεν θα γίνει ποτέ μέρος ενός ευρωπαϊκού υπερκράτους

Η ομιλία του ενώπιον των δημοσιογράφων απευθυνόταν ξεκάθαρα στο Βρετανικό κοινό, ενείχε χαρακτηριστικά προεκλογικού μανιφέστου και καταγράφηκε ως ένδειξη σαφούς υπεροχής απέναντι στις Βρυξέλλες και το Βερολίνο.

Ο Κάμερον ανακοίνωσε με θριαμβευτικό ύφος ότι κατάφερε να πάρει τη συμφωνία την οποία είχε υποσχεθεί στους Βρετανούς και δήλωσε ότι επιστρέφει σήμερα στο Λονδίνο, για να την παρουσιάσει στις 10 το πρωί τοπική ώρα στο υπουργικό του συμβούλιο. Όπως τόνισε:

Στo Ηνωμένο Βασίλειο θα δοθεί ειδικό καθεστώς (special status) εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός υπήρξε κατηγορηματικός ότι με τη συμφωνία αυτή η χώρα του θα παραμείνει μόνιμα εκτός ενός ευρωπαϊκού υπερκράτους, εγγυήθηκε ότι θα υπάρξουν νέοι αυστηροί κανονισμοί για την πρόσβαση στο βρετανικό σύστημα πρόνοιας από Ευρωπαίους μετανάστες (το σύστημα δεν θα δίνει «κάτι για το τίποτα» («something from nothing»), όπως είπε χαρακτηριστικά), τόνισε ότι η χώρα του δεν θα ενταχθεί ποτέ στην Ευρωζώνη και ότι έχουν εξασφαλισθεί «ζωτικής σημασίας» προστασίες για τη βρετανική οικονομία με πλήρη εφαρμογή των κανόνων της ελεύθερης αγοράς.

Σημείωσε ότι η Μ. Βρετανία θα παραμείνει στην ΕΕ, επιτυγχάνοντας αυτό που περιέγραψε με τη φράση «having the best of both worlds», ότι δηλαδή «θα είμαστε μέρος των κομματιών της Ένωσης που λειτουργούν για εμας, ασκώντας επιρροή στις αποφάσεις που μας επηρεάζουν, μέρος μιας μεγάλης αγοράς που προσφέρει ασφάλεια στον βρετανικό λαό» και τη ίδια στιγμή «θα είμαστε εκτός αυτών που δεν λειτουργούν για εμάς». Ποια είναι αυτά; Τα ανοιχτά σύνορα, τα bailout και το ευρώ -τρία ισάριθμα βρετανικά «όχι».

Άστραψε και βρόντηξε

Αντιστοιχώντας τα όσα απέσπασε μετά από τις μαραθώνιες διαπραγματεύσεις και τη βρετανογερμανική κόντρα που μονοπώλησε τις συζητήσεις εις βάρος του προσφυγικού, ο Κάμερον αναφέρθηκε κατ' αρχάς στο ζήτημα του ευρώ.

Τόνισε εμφατικά ότι οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι ηγέτες αποδέχτηκαν ότι «η Ευρώπη έχει περισσότερα από ένα νομίσματα». Ο Κάμερον σημείωσε ότι τις κυρίαρχες αποφάσεις για τη νομισματική πολιτική της Βρετανίας θα λαμβάνει η Τράπεζα της Αγγλίας και ότι Βρετανοί δεν θα υποχρεωθούν από κανέναν να συμβάλλουν σε διασώσεις ευρωπαϊκών κρατών και τραπεζών (bailout).

Δήλωσε ότι κατοχυρώνονται οι προστασίες για τη βρετανική αγορά εργασίας, ενώ αποκλείονται οι διακρίσεις εις βάρος των βρετανικών επιχειρήσεων. Για το τελευταίο ανέφερε ως παράδειγμα ότι καμία επιχείρηση με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα εξαναγκάζεται σε μεταφορά της έδρας της εκτός της χώρας για φορολογικούς και άλλους λόγους.

Ως προς το ζήτημα της ανταγωνιστικότητας, ο Κάμερον ανέφερε ότι για πρώτη φορά αυτό καθίσταται ρητά πρωταρχικό ζήτημα της Ευρωπαίκής Ένωσης, οι ηγέτες της οποίας δεσμεύονται να ολοκληρώσουν την αγορά υπηρεσιών. Συμπλήρωσε δε ότι οι υπηρεσίες αντιστοιχούν στα δύο τρίτα της βρετανικής οικονομίας, συνεισφέροντας 2% στο ΑΕΠ της χώρας, και εξήγησε ότι στο νέο πλαίσιο μεταρρυθμίσεων θα δοθούν νέες ευκαιρίες στις βρετανικές start-up.

Ο Κάμερον αναφέρθηκε στην ολοκλήρωση της αγοράς ενέργειας και προϊδέασε για γρήγορες ευρωπαϊκές συμφωνίες με τις ΗΠΑ, Ιαπωνία, Κίνα, Ν. Ζηλανδία και Αυστραλία, επισημαίνοντας ότι αίρονται οι όποιες ανησυχίες των βρετανικών επιχειρήσεων για το κόστος της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών.

Όπως σημειώνει το Reuters, το κείμενο της τελικής συμφωνίας τονίζει την ανάγκη να εφαρμόζονται «ισότιμοι όροι ανταγωνισμού» σε ότι αφορά το ρυθμιστικό πλαίσιο που διέπει τον χρηματοπιστωτικό τομέα και την τραπεζική αγορά. Παραχωρεί στη Βρετανία το δικαίωμα να εποπτεύει χρηματοπιστωτικούς θεσμούς και αγορές ώστε να εγγυάται την χρηματοοικονομική σταθερότητα. Αλλά πάντως συμφωνήθηκε «με την επιφύλαξη» των υπαρχουσών δυνατοτήτων των θεσμών της ΕΕ να αναλαμβάνουν δράση για να προασπίζουν την χρηματοοικονομική σταθερότητα.

Στο ζήτημα της μετανάστευσης, ο Ντείβιντ Κάμερον φώναξε σχεδόν ότι το καθεστώς ανοιχτών συνόρων είναι παρελθόν για τη Μ. Βρετανία, της οποίας το σύστημα πρόνοιας «θα πάψει να λειτουργεί σαν μαγνήτης για τους μετανάστες». Εξήγησε πώς διαμορφώνεται το σύστημα των επιδομάτων τέκνων, ζήτημα με το οποίο το Λονδίνο ήρθε σε κόντρα με την Πολωνία και την ομάδα Βϊζεγκραντ, που επιθυμούσαν διατήρηση των προνομίων όσων Πολωνών και άλλων πολιτών ζουν και εργάζονται στη Βρετανία.

Η Βρετανία θα αποκτήσει το δικαίωμα να αρνείται την καταβολή διαφόρων επιδομάτων στους νεοαφιχθέντες εργαζόμενους από άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ για τα πρώτα τέσσερα χρόνια της παραμονής τους στην επικράτειά της. Θα αποκτήσει δε τη δυνατότητα να εφαρμόζει αυτό το μέτρο («emergency brake»), που σχεδίασε το γραφείο του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, για τουλάχιστον επτά χρόνια. Η αρχική πρόταση του Κάμερον ήταν για δεκατρία χρόνια, πρόταση στην οποία προσπάθησαν να αντισταθούν όλο το απόγευμα η Βαρσοβία, Πράγμα και λοιπές δυνάμεις.

Χαρακτηριστικό είναι το σχόλιο του βρετανικού Telegraph που στο σχετικό ρεπορτάζ γράφει ότι «με την απειλή βέτο που έθεσε, ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας βοήθησε τον Κάμερον».

Το πανευρωπαϊκό σύστημα καταγραφής, που αφορά την καταβολή επιδομάτων τέκνων που ζουν σε άλλο κράτος μέλος της ΕΕ, τίθεται άμεσα σε εφαρμογή για τους νεοαφιχθέντες Ευρωπαίους μετανάστες και για όλους (δηλαδή και για όσους πχ έχουν μεταναστεύσει στη Βρετανία και λαμβάνουν ήδη επιδόματα) από 1ης Ιανουαρίου 2020. Βάσει του συστήματος αυτού, οι κυβερνήσεις θα αποφασίσουν τα επίπεδα των επιδομάτων που καταβάλλονται.

Τέλος στο τέταρτο ζήτημα της «ακόμα στενότερης ένωσης» («ever closer union»), που για τον Κάμερον σημαίνει ντε φάκτο «πολιτική ένωση», ο Βρετανός πρωθυπουργός τόνισε σε υψηλούς τόνους ότι αυτό είναι κάτι που «ποτέ δεν το θέλαμε» και υπερασπίστηκε τις προεκλογικές του υποσχέσεις ότι η συμφωνία έχει νομικά δεσμευτικό χαρακτήρα διεθνώς, κάνοντας λόγο για αλλαγή των συνθηκών, οι οποίες θα κατατεθούν στα Ηνωμένα Έθνη.

Όπως γράφεται στο κείμενο της συμφωνίας, δύο από τις πρόνοιες της συμφωνίας πρόκειται να εγγραφούν σε αναθεωρημένα άρθρα της Συνθήκης της ΕΕ. Αυτές είναι η ειδική εξαίρεση της Βρετανίας από την περαιτέρω ολοκλήρωσή της και η δίκαιη αντιμετώπιση των χρηματοπιστωτικών και οικονομικών διευθετήσεων ανάμεσα στην ευρωζώνη και τα κράτη-μέλη της ΕΕ, που δεν ανήκουν στην οικονομική και νομισματική ένωση.

Ο Κάμερον επανέλαβε ότι η Βρετανία δεν θα υπάρξει μέρος ευρωπαϊκού υπερκράτους, υποστήριξε ότι θα επιστραφούν δυνάμεις στα κράτη-μέλη και τόνισε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο δεν θα γίνει μέρος ενός ευρωπαϊκού στρατού, υποσχόμενος να φέρει στο τραπέζι περισσότερες προτάσεις επί αυτών των θεμάτων.

Και με τη Βρετανία και με την Ευρώπη

Ο Κάμερον δήλωσε ότι τα παραπάνω συμφωνήθηκαν ομόφωνα από όλους τους Ευρωπαίους εταίρους, τους οποίους ευχαρίστησε για την «υπομονή» τους και την «καλή θέλησή» τους, επαναλαμβάνοντας τη γνωστή φράση ότι «δεν υπάρχει κοινό μέγεθος για όλους» («one size doesn't fit all»). Καταλαμβάνοντας το πόντιουμ ως θριαμβευτής απέναντι σε μια διχασμένη βρετανική κοινή γνώμη κα με υπαρκτό τον κίνδυνο ανταρσίας από προβεβλημένα στελέχη του κόμματός του, ο Βρετανός πρωθυπουργός ξεδίπλωσε το όραμά του για την Ευρώπη.

«Η μεταρρύθμιση της Ευρώπης δεν τελειώνει σήμερα, είναι ορόσημο στο ταξίδι», υποστήριξε, εξηγώντας ότι όσο παραμένει εντός ΕΕ η Βρετανία θα είναι πρωτοπόρος στην προώθηση του ελεύθερου εμπορίου, αλλά και ανάχωμα στη ρωσική επιθετικότητα.

Σ' αυτό το σημείο, ο Κάμερον μίλησε για το δημοψήφισμα που υποσχέθηκε στους Βρετανούς, παίρνοντας θέση υπέρ της παραμονής στη «μεταρρυθμισμένη Ευρώπη».

Όπως εξήγησε αυτή είναι απόφαση που λαμβάνεται μια φορά σε διάστημα μιας γενιάς, αποτελεί ιστορική στιγμή για τη Βρετανία και δεν είναι απόφαση για τους πολιτικούς αλλά για το λαό: «Το να είμαστε απλά στην Ευρώπη, δεν λύνει τα προβλήματά μας, αλλά να στρέψουμε την πλάτη μας δεν είναι μέλι γάλα». Υποσχέθηκε να κάνει το καλύτερο που μπορεί, υπσοτηρίζοντας όποια απόφαση πάρουν οι Βρετανοί στο επικείμενο δημοψήφισμα.

Σ' αυτό το σημείο είπε χαρακτηριστικά: «Δεν αγαπώ τις Βρυξέλλες, αγαπώ τη Βρετανία», εξηγώντας ότι ταξιδεύοντας στο εξωτερικό ως πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου υποστηρίζει τα εθνικά συμφέροντα.

Εξήγησε ότι «πριν από εβδομήντα χρόνια πολεμούσαμε, σήμερα συζητούμε», σημειώνοντας ότι η ειρήνη και η σταθερότητα δεν ήταν πάντα δεδομένη στην Ευρώπη.

Ο Κάμερον αφιέρωσε το δεύτερο μισό της ομιλίας του στο γιατί η Βρετανία πρέπει να παραμείνει στην ΕΕ, φέρνοντας ως αντιπαράδειγμα τη Νορβηγία και την Ελβετία, που παραμένουν εκτός, αλλά υφίστανται τις πιέσεις πανευρωπαϊκών προβλημάτων όπως το προσφυγικό..

Ξεκάθαρα είπε ότι είναι προτιμότερο για τους Βρετανούς να ηγούνται εκ των έσω, έχοντας προνομιακή πρόσβαση σε μια αγορά 500 εκατ. καταναλωτών, επιτυγχάνοντας να αντιμετωπίζουν από την κορυφή της Ευρώπης είτε τη Ρωσία, είτε το Ιράν, είτε τους διακινητές προσφύγων στη Μεσόγειο.

Βάζοντας την ΕΕ δίπλα στο ΝΑΤΟ και τον ΟΗΕ, παρουσιάζε την Ευρώπη ως άλλον ένα διακυβερνητικό θεσμό ασφαλείας σε περιβάλλον αυξημένων γεωπολιτικών εντάσεων, που καλείται να ορθώσει ανάστημα απέναντι σε ασύμμετρες απειλές, όπως οι κυβερνοεπιθέσεις και η τρομοκρατία.

Επαναλαμβάνοντας τη λέξη «ασφάλεια», ο συντηρητικός πρωθυπουργός μιλούσε σαν να μην υπήρχε γερμανική ηγεσία τα τελευταία χρόνια, περιγράφοντας μια Ευρώπη στα μέτρα του Σίτι.

Σ' αυτήν την μεταρρυθμισμένη Ευρώπη που κατά τον ίδιο συμφωνήθηκε σήμερα, «θα μείνει με όλη του την καρδιά».

Είναι έτσι τα πράγματα ή έτσι, απλώς, θέλει να τα βλέπει ο Ντέιβιντ Κάμερον; Σε κάθε περίπτωση, οι συγκρούσεις των Ευρωπαίων χωρίς την παρουσία του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε μοιάζουν βγαλμένες από άλλη δεκαετία.