Η προεδρεύουσα της ΕΕ Κροατία τιμά τους ναζί Ουστάσι
Για πρώτη φορά στην Ευρώπη από το 1945, μία χώρα με την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης διοργάνωσε εκδήλωση με ξεκάθαρη συμπάθεια στη ναζιστική εποχή.
Η Κροατία που προσχώρησε στην ΕΕ το 2013, ανέλαβε για πρώτη φορά την 1η Ιανουαρίου του 2020 την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το Σάββατο 16 Μαΐου, η κροατική κυβέρνηση πραγματοποίησε εκδήλωση στο Σαράγεβο και στο Ζάγκρεμπ στη μνήμη των μελών του φασιστικού κινήματος των Ούστασε, οι οποίοι δολοφόνησαν εκατοντάδες χιλιάδες Σέρβους, Εβραίους, Ρομά καθώς και πολιτικούς αντιφρονούντες στη Γιουγκοσλαβία κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η ιδεολογία του κινήματος ήταν ένας συνδυασμός φασισμού, καθολικισμού και κροατικού εθνικισμού.
Ο «εορτασμός του Bleiburg (Μπλέιμπουργκ)» πραγματοποιείται συνήθως στην ομώνυμη πόλη στην Καρινθία της Αυστρίας, όπου οι Ουστάσι εκτελέστηκαν από κομμουνιστές στο τέλος του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου. Η κυβέρνηση χρηματοδοτεί κάθε χρόνο εκδήλωση μνήμης στην αυστριακή πόλη, ωστόσο φέτος, λόγω της πανδημίας του νέου κορωνοϊού, αναγκάστηκε να μεταφέρει την εκδήλωση στο Σαράγεβο.
Από την ανεξαρτησία της Κροατίας το 1991 οι εκδηλώσεις αρχικά ήταν ανεπίσημες και αποτελούσαν σημείο συνάντησης για τους Κροάτες εθνικιστές και τους Ευρωπαίους νεοναζί. Η Βιέννη απαγόρευσε φέτος τη διαδήλωση λόγω της επιδημίας Covid-19, ενώ το κροατικό κοινοβούλιο αποφάσισε να διοργανώσει τους εορτασμούς σε νεκροταφείο στο Ζάγκρεμπ με την υποστήριξη της καθολικής εκκλησίας και του κόμματος «Κροατική Δημοκρατική Ένωση της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης» και στον καθεδρικό ναό του Σαράγεβο.
Αν κι αυτό το είδος μνημόσυνου επαναλαμβάνεται στην Κροατία εδώ και 30 χρόνια, η ανακοίνωση ότι η λειτουργία θα γίνει από τον Αρχιεπίσκοπο του Σεράγεβο, Καρδινάλιο Βίνκο Πούλιτς, σόκαρε βαθύτατα τους κατοίκους της πρωτεύουσας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.
Επί εβδομάδες, αντιφασιστικές οργανώσεις και εκπρόσωποι των εβραϊκών, σερβικών και ρομά κοινοτήτων -που ήταν τα κύρια θύματα της ναζιστικής τρομοκρατίας μεταξύ 1941 και 1945- κατήγγειλαν τη διοργάνωση της εκδήλωσης, στην οποία συμμετείχαν τα βοσνιακά μουσουλμανικά κόμματα.
Εκτιμάται ότι 5.000 άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους της πόλης το Σάββατο, όταν η λειτουργία πραγματοποιήθηκε από 20 ιερείς. Η αντιφασιστική διαδήλωση ξεκίνησε στην περιοχή Marijin Dvor, όπου διαπράχθηκε το τελευταίο έγκλημα της Ούστασε το Μάρτιο του 1945 -ο δημόσιος απαγχονισμός 55 αντιφασιστών ακτιβιστών- και ολοκληρώθηκε μπροστά από την «Αιώνια Φλόγα», ένα μνημείο που γιορτάζει την απελευθέρωση του Σεράγεβο στις 6 Απριλίου 1945.
Διαδηλωτές -πολλοί φορώντας μάσκες- περπάτησαν στην πόλη τραγουδώντας αντιφασιστικά τραγούδια και κρατώντας φωτογραφίες μελών της αντίστασης τα οποία βασανίστηκαν και σκοτώθηκαν από τις ναζιστικές συμμαχικές κροατικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής τους στο Σεράγεβο στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Για τους Κροάτες εθνικιστές, η ετήσια εκδήλωση συμβολίζει τα δεινά που υπέστησαν από το κομμουνιστικό καθεστώς στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια η Κροατία δέχεται ολοένα και περισσότερες επικρίσεις για τον ιστορικό ρεβιζιονισμό.
Η ετήσια λειτουργία στο Bleiburg, καθώς επίσης αυτή στο Σεράγεβο το Σάββατο, πραγματοποιήθηκε με τη στήριξη Κροατών κοινοβουλευτικών.
Ο πρόεδρος του κροατικού κοινοβουλίου, Γκόρνταν Γιαντρόκοβιτς, δήλωσε κατά τη διάρκεια ενός σύντομου μνημόσυνου στο Ζάγκρεμπ ότι είχαν σκοπό να τιμήσουν αθώα θύματα και δεν σχεδίαζαν να αποκαταστήσουν την Ούστασε.
Η Ντούνια Μιγιάτοβιτς, Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, δήλωσε ότι η συγκεκριμένη λειτουργία «κινδυνεύει να εκθειάσει όσους στήριξαν το, συμμαχικό στους Ναζί, φασιστικό καθεστώς της Ούστασε, το οποίο ήταν συνεργός στο θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων».