Κορωνοϊός – Αυστρία: Υπό αυστηρά μέτρα οι τελετές μνήμης για την απελευθέρωση του Μαουτχάουζεν

Στις τελετές, τόσο στο κεντρικό μνημείο του Μαουτχάουζεν όσο και στα μνημεία των δεκάδων χωρών που είχαν θύματα εκεί, αναμένονταν, όπως κάθε χρόνο, δεκάδες επίσημες αντιπροσωπείες και πολλές χιλιάδες προσκυνητές απ' όλη την Ευρώπη, παρούσας της πολιτειακής και πολιτικής ηγεσίας της Αυστρίας, με επικεφαλής τον ομοσπονδιακό πρόεδρο της Αλεξάντερ Βαν ντερ Μπέλεν. Μετά την ανακοίνωση, στις αρχές του Απριλίου, της ματαίωσης των τελετών, η Αυστριακή Επιτροπή Μαουτχάουζεν έχει ετοιμάσει ένα μεγάλο επετειακό αφιέρωμα, με ιστορικό υλικό, συνεντεύξεις και καταθέσεις "ψυχής" επιζώντων του στρατοπέδου, στελεχών των τότε συμμαχικών δυνάμεων που συμμετείχαν στην απελευθέρωσή του.

Το αφιέρωμα, το οποίο θα προβληθεί το μεσημέρι της Κυριακής από το Τρίτο Πρόγραμμα της δημόσιας Αυστριακής Τηλεόρασης και την ιστοσελίδα της επιτροπής, περιλαμβάνει επίσης μηνύματα εκπροσώπων αντιστασιακών οργανώσεων και πολιτικών ηγετών για την 75 επέτειο απελευθέρωσης του στρατοπέδου, την 5η Μαΐου 1945.

Στο ελληνικό μνημείο στο πρώην ναζιστικό στρατόπεδο εξόντωσης, ο Ελληνισμός τιμά κάθε χρόνο την μνήμη των 3.700 θυμάτων του, με τρισάγιο, ομιλίες, καταθέσεις στεφάνων, παρουσίαση του μνημειώδους έργου του Μίκη Θεοδωράκη "Μαουτχάουζεν", και με εκπροσώπηση της ελληνικής Πολιτείας, που σε πλέον ανώτερο επίπεδο υπήρξε εκείνη τον Μάιο του 2015, στην 70η επέτειο, με την τότε πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων, Ζωή Κωνσταντοπούλου.

Τόπος βασανιστηρίων

Το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Μαουτχάουζεν, έξω από το ομώνυμο χωριό 170 χιλιόμετρα δυτικά της Βιέννης, ιδρύθηκε από τους Γερμανούς ναζιστές πριν από 82 χρόνια, τον Αύγουστο του 1938, λίγους μήνες μετά από την προσάρτηση της Αυστρίας στο γερμανοναζιστικό Τρίτο Ράιχ στις 12 Μαρτίου 1938. Αρχικά το Μαουτχάουζεν χρησιμοποιήθηκε για να μεταφερθούν εκεί κρατούμενοι από το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου, και μετά από το 'Αουσβιτς. Μέχρι την απελευθέρωσή του, πάνω από 206.000 κρατούμενοι από όλη την Ευρώπη, γνώρισαν στο Μαουτχάουζεν ό,τι πιο απάνθρωπο μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους, και για τους 122.797 από αυτούς - ανάμεσά τους και 3.700 Έλληνες - η απελευθέρωση ήλθε πολύ αργά, αφού είχαν ήδη αφήσει στα κρεματόρια του Μαουτχάουζεν την τελευταία τους πνοή.

Μετά τον πόλεμο, οι εγκαταστάσεις του ναζιστικού στρατοπέδου συγκέντρωσης μετατράπηκαν σε μουσείο και τόπο προσκυνήματος με μνημεία των χωρών που είχαν εκεί τα θύματά τους. Κάθε χρόνο, στην επέτειο της κατάργησής του, συρρέουν στο Μαουτχάουζεν πολλές χιλιάδες προσκυνητές από τα πέρατα της Ευρώπης, αλλά και οι ελάχιστοι πλέον εν ζωή από τους επιζώντες του.

Το μνημειώδες έργο του, «Μαουτχάουζεν», ο κορυφαίος Έλληνας μουσικοσυνθέτης Μίκης Θεοδωράκης μελοποίησε το 1965 σε ποίηση του εκλιπόντα το 2011, μεγάλου θεατρικού συγγραφέα και ακαδημαϊκού Ιάκωβου Καμπανέλλη, ο οποίος υπήρξε για δυόμιση χρόνια κρατούμενος στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης και ένας από τους ελάχιστους επιζώντες του.

Ο Μίκης Θεοδωράκης, έχοντας δίπλα του τον Ιάκωβο Καμπανέλλη, είχε πρωτοπαρουσιάσει το «Μαουτχάουζεν» στον τόπο του μαρτυρίου στο πρώην ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, τον Μάιο του 1988, σε μια ιστορική συναυλία του με τη Μαρία Φαραντούρη, την Ανατολικογερμανίδα Γκιζέλα Μάι και την Ισραηλινή Ελινόαρ Μοάβ-Βενιάδη (στα ελληνικά, γερμανικά και εβραϊκά, αντίστοιχα), παρουσία του τότε καγκελάριου της Αυστρίας Φραντς Βρανίτσκι και δεκάδων χιλιάδων προσκυνητών από όλη την Ευρώπη.

Τον Ιάκωβο Καμπανέλλη και το επικό βιβλίο του «Μαουτχάουζεν», μνημονεύει εκτενώς σε σημερινή ανακοίνωση-μήνυμά του, ο Μάνφρεντ Σόιερ, ο Επίσκοπος του Λιντς, της πρωτεύουσας του ομόσπονδου κρατιδίου της 'Ανω Αυστρίας, ο οποίος αύριο, επικεφαλής εκπροσώπων άλλων θρησκευτικών δογμάτων, θα τελέσει την οικουμενική Θεία Λειτουργία στο παρεκκλήσι του πρώην ναζιστικού στρατοπέδου στο Μαουτχάουζεν.

Με την ευκαιρία της 75ης επετείου της απελευθέρωσης του Μαουτχάουζεν, έχει αναρτηθεί στο διαδίκτυο η βιντεοσκοπημένη παρουσίαση μεγάλου αφιερώματος στον Ιάκωβο Καμπανέλλη, που πραγματοποιήθηκε στις 7 Οκτωβρίου του 2018 στην πλατεία του Αγίου Στεφάνου στο κέντρο της Βιέννης.

Το αφιέρωμα περιλάμβανε συναυλία της Μαρίας Φαραντούρη με μελοποιημένη ποίηση του Ιάκωβου Καμπανέλλη, και ολοήμερη ανάγνωση αποσπασμάτων της γερμανικής μετάφρασης του «Μαουτχάουζεν» από 100 προσωπικότητες.

Η Ελληνοαυστριακή Έλενα Στρουμπάκη έχει κάνει την πρώτη μετάφραση του «Μαουτχάουζεν» στα γερμανικά, η οποία κυκλοφόρησε τον Απρίλιο του 2010 από τον αυστριακό εκδοτικό οίκο Έφελαντ, ο διευθυντής του οποίου, ο Φραντς-Ρίχαρντ Ράιτερ, είχε την πρωτοβουλία και την ευθύνη της διοργάνωσης του αφιερώματος.

Το αφιέρωμα στη Βιέννη τελούσε υπό την αιγίδα, μεταξύ άλλων, του πρώην ομοσπονδιακού προέδρου της Αυστρίας, Χάιντς Φίσερ, ο οποίος είχε διαβάσει αποσπάσματα από το βιβλίο, όπως επίσης του πρώην Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια.