Η Ευρωζώνη, η «τραυματική» συμβίωση και τα σενάρια διάλυσης

Η χθεσινή δραματική Σύνοδος Κορυφής, η οποία διήρκεσε τέσσερις ώρες, κατέληξε σε ναυάγιο αφού οι «27» φαίνεται ότι δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν για τα απαραίτητα μέτρα απέναντι στην επιδημία του κορωνοϊού. Και τόσο διχαστικό ήταν το κλίμα, που η επικεφαλής της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ απευθύνθηκε σε αυστηρό τόνο στους ηγέτες λέγοντάς τους: «έχετε κάνει πολύ λίγα, πολύ αργά».

Παράλληλα τους προειδοποίησε ότι το ΑΕΠ της Ευρωζώνης μπορεί να συρρικνωθεί ως και κατά 15% φέτος, λόγω της ύφεσης που προκαλούν τα lockdown για τον κορωνοϊό.

Είναι ξεκάθαρο πως η ευρωπαϊκή ελίτ δεν διδάχθηκε από τα λάθη της προηγούμενης κρίσης του 2008 και συνεχίζει να… στρουθοκαμηλίζει. Και είναι βέβαιο πως η κοινή συμβίωση εντός των κόλπων της Ε.Ε. είναι τραυματική, γι’ αυτό και έχουν επανέλθει το προσκήνιο σενάρια περί διάλυσης της Ευρωζώνης.

Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως πριν λίγες ημέρες, ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου, προειδοποιώντας τους Ευρωπαίους υπουργούς Οικονομικών για τον κίνδυνο «κατακερματισμού» της ευρωζώνης ως συνέπεια της πανδημίας του κορωνοϊού.

Το 2013, ο σχολιαστής και εκδότης Samuel Batton, είχε κάνει μια γλαφυρή παρομοίωση αναφορικά με το μέλλον και την κατάσταση της Ευρωζώνης:

«Φανταστείτε ένα μαγαζί- γωνία το οποίο δεν πάει καλά. Στην καλύτερη περίπτωση, δεν μπορεί να αποδώσει στον ιδιοκτήτη του ένα μίνιμουμ επίπεδο ζωής. Στην χειρότερη περίπτωση, δεν μπορεί ούτε να καλύψει τα κόστη της και συνεχίζει να λειτουργεί μέσω δανείων και φιλανθρωπιών από δημόσιες σχέσεις, φίλους και υποστηρικτές. Ένας από αυτούς μάλιστα ακούστηκε να λέει πως θα έκανε ότι μπορούσε για να κρατήσει το μαγαζί ανοιχτό και προσέθεσε: ''Πίστεψε με θα είναι αρκετό''».

Σύμφωνα με τον Batton αυτή η ιστορία είναι πολύ -τηρουμένων των αναλογιών- αποτυπώνει την ψαλίδα ανάμεσα στον πλούσιο Βορρά και τον φτωχότερο Νότο στην Ευρωπαϊκή Ένωση έπειτα από τρεις δεκαετίες άκαρπων προσπαθειών για τη γεφύρωσή της.

Η πανδημία του κορωνοϊού ξαναέφερε στο προσκήνιο παλαιότερες αντιπαλότητες, που υπήρχαν ήδη από την κρίση χρέους του 2009. Από τη μία μεριά, οι χώρες του Νότου, όπως η Ιταλία και η Ισπανία που πλήττονται από την πανδημία κορωνοϊού και ζητούν περισσότερη δημοσιονομική αλληλεγγύη από τους βόρειους γείτονές τους. Από την άλλη, οι βόρειοι όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, που αρνούνται την «αμοιβαιοποίηση» του χρέους και κατηγορούν τις υπόλοιπες για δημοσιονομική απειθαρχία την περίοδο της ανάπτυξης.

«Οι χώρες του Νότου έχουν την εντύπωση ότι ορισμένες χώρες, πιο ισχυρές οικονομικά, θα χρησιμοποιήσουν αυτήν την κρίση για να επωφεληθούν ακόμη περισσότερο. Και εκείνες του Βορρά νομίζουν ότι οι νότιοι γείτονές τους θα επωφεληθούν από την πανδημία για να τους φορτώσουν το βάρος του χρέος που συγκέντρωσαν στο παρελθόν», σχολίασε υψηλόβαθμος Ευρωπαίος αξιωματούχος.

Ηγέτες κρατών μελών, όπως ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, έχουν προειδοποιήσει ότι διακυβεύεται το μέλλον της ευρωζώνης και της ίδιας της Ένωσης και έχουν ζητήσει έκτακτες δράσεις για να αντιμετωπιστεί η απογοήτευση της κοινής γνώμης και η άνοδος των ευρωσκεπτικιστών.

Άλλοι, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι τέτοιοι ισχυρισμοί διατυπώνονται αρκετά συχνά και υποτιμούν πόσο ενωμένη είναι η ΕΕ. Ωστόσο, η Ένωση βρίσκεται όντως αντιμέτωπη με τεράστιες προκλήσεις. Ο κορωνοϊός υπογράμμισε τις διαφορές μεταξύ των κρατών μελών, περιλαμβανομένου και το πως θα πρέπει να διαμορφωθεί το μέλλον της ΕΕ.

Και το ευρωπαϊκό εγχείρημα έγινε αντικείμενο οργής σε ένα από τα ιδρυτικά της μέλη, που αντιμετωπίζει βαθιά οικονομικά προβλήματα, δηλαδή την Ιταλία. Ωστόσο το χάσμα δεν φαίνεται πως θα γεφυρωθεί εύκολα με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει για το μέλλον της Ευρωζώνης.