Ανοικτά σχολεία και εστιατόρια και δουλειά από το σπίτι - To «σουηδικό μοντέλο» κατά του κορωνοϊού

Όχι όμως η Σουηδία.

Τα εστιατόρια και τα μπαρ είναι ανοικτά, τα σχολεία και οι παιδικές χαρές το ίδιο, καθώς η κυβέρνηση στηρίζεται στην προαιρετική δράση των πολιτών της για τον περιορισμό της εξάπλωσης του κορωνοϊού.

Η εφαρμογή αυτής της τακτικής απέσπασε την προσοχή ακόμη και του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος την Πέμπτη σχολίασε την προσέγγιση της χώρας αυτής του ευρωπαϊκού Βορρά, λέγοντας ότι η Σουηδία εφαρμόζει την τακτική της «ανοσίας της αγέλης» και προβλέποντας ότι πρόκειται να υποφέρει πολύ άσχημα.

Η σουηδική κυβέρνηση, ωστόσο, είναι πεπεισμένη ότι η πολιτική της μπορεί να αποδειχτεί αποτελεσματική. Μιλώντας στην σουηδική τηλεόραση, η υπουργός Εξωτερικών της χώρας, Ανν Λίντε αντέτεινε ότι ο Τραμπ κάνει λάθος λέγοντας ότι η Σουηδία ακολουθεί τη θεωρία της «ανοσίας της αγέλης», ότι δηλαδή αφήνει τους πολίτες της να κολλήσουν τον ιό προστατεύοντας παράλληλα τις ευπαθείς ομάδες, προκειμένου να «χτίσει» την ανοσία του πληθυσμού της απέναντι στη νέα ασθένεια.

Αντίθετα, είπε, η στρατηγική της Σουηδίας είναι η εξής: «Όχι lockdown αλλά μεγάλη εμπιστοσύνη στους πολίτες ότι θα αναλάβουν το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί».

Οι Σουηδοί κυκλοφορούν εν πολλοίς ελεύθεροι με την κυβέρνηση να περιορίζεται κυρίως σε συστάσεις θα προτροπές (AP Photo/Andres Kudacki)

Αλλά και ο επικεφαλής επιδημιολόγος της χώρας Άντερς Τέγκνελ, απέρριψε την κριτική του Ντόναλντ Τραμπ ότι η Σουηδία υποφέρει. «Νομίζω ότι η Σουηδία τα πάει καλά», είπε. «Παράγει ποιοτικά αποτελέσματα, όπως έκανε πάντα. Μέχρι στιγμής το σουηδικό σύστημα υγείας χειρίζεται την πανδημία με φανταστικό τρόπο».

Σύμφωνα με τα στοιχεία του πανεπιστημίου Johns Hopkins, στις 9 Απριλίου, η Σουηδία είχε καταγράψει 9.141 κρούσματα Covid-19 και 793 νεκρούς.

Προτροπές και συστάσεις

Οι πρωτοβουλίες της σουηδικής κυβέρνησης έχουν να κάνουν περισσότερο με ενθάρρυνση και συστάσεις και όχι με καταναγκασμό. Δύο ημέρες μετά την επιβολή εθνικού lockdown στην Ισπανία, στις 14 Μαρτίου, οι σουηδικές Αρχές ενθάρρυναν τους πολίτες τους να πλένουν τα χέρια τους και να μένουν στο σπίτι εάν είναι άρρωστοι. Στις 24 Μαρτίου εισήχθησαν νέοι κανόνες για να αποφευχθεί η συσσώρευση στα εστιατόρια. Αλλά εν πολλοίς έμειναν ανοιχτά.

Το ίδιο συνέβη και με πολλά δημοτικά και γυμνάσια σχολεία. Επιτρέπονται ακόμη συγκεντρώσεις έως και 50 ατόμων.

Ο Τέγκνελ υπερασπίστηκε την απόφαση να παραμείνουν ανοικτά τα σχολεία. «Γνωρίζουμε ότι το κλείσιμο των σχολείων έχει πολλές επιπτώσεις στην υγειονομική περίθαλψη, επειδή πολλοί άνθρωποι δεν μπορούν πλέον να πάνε στη δουλειά τους. Πολλά παιδιά υποφέρουν όταν δεν μπορούν να πάνε στο σχολείο».

Η Ελίζαμπεθ Λίντεν, δημοσιογράφος στη Στοκχόλμη, δήλωσε στο CNNi ότι η πόλη έχει πλέον πολύ λιγότερη κίνηση. «Από εντελώς γεμάτο, το μετρό έφτασε να έχει μερικούς μόνο επιβάτες ανά συρμό. Έχω την αίσθηση ότι η μεγάλη πλειοψηφία παίρνει σοβαρά τις συστάσεις περί κοινωνικής αποστασιοποίησης».

Ωστόσο, πρόσθεσε, ενώ «ορισμένοι Σουηδοί δεν θα φιλήσουν ούτε τη σύζυγό τους, άλλοι διοργανώνουν πασχαλινά πάρτι».

Επιτακτική ανάγκη

Μεγάλο μέρος της προσοχής των Σουηδών είναι επικεντρωμένο στην προστασία των ηλικιωμένων. Όσοι είναι ηλικίας άνω των 70 ετών έχουν ενημερωθεί να παραμείνουν στο σπίτι και να περιορίσουν τις κοινωνικές επαφές όσο το δυνατόν περισσότερο. Ένας κυβερνητικός αξιωματούχος της Σουηδίας δήλωσε ότι το σύνολο των ανθρώπων υποστηρίζει την προσέγγιση της κυβέρνησης, πολλοί όμως είναι «αναστατωμένοι για το γεγονός ότι μέχρι πρόσφατα [1η Απριλίου] δεν υπήρχε απαγόρευση επισκέψεων σε ηλικιωμένα άτομα, και τώρα ο ιός είναι ευρέως διαδεδομένος σε αυτά τα σπίτια, με αποτέλεσμα να αυξηθεί ο αριθμός των νεκρών».

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) είναι σκεπτικός απέναντι στην προσέγγιση της Σουηδίας. Παρατηρώντας πρόοδο αναφορικά με τον αριθμό των κρουσμάτων στη χώρα, ο ΠΟΥ δήλωσε στο CNNi την Τετάρτη ότι «είναι επιτακτική ανάγκη» η Σουηδία «να αυξήσει τα μέτρα για τον έλεγχο της εξάπλωσης του ιού, να προετοιμάσει και να αυξήσει την ικανότητα του συστήματος υγείας να αντιμετωπίσει και να εξασφαλίσει τη φυσική αποστασιοποίηση και να επικοινωνήσει τον τρόπο και την αιτία όλων των μέτρων στον πληθυσμό της».

Η «καμπύλη» της Σουηδίας - ο ρυθμός των λοιμώξεων και των θανάτων που προκαλούνται από τον κορωνοϊό- είναι σίγουρα πιο απότομη από εκείνη πολλών άλλων ευρωπαϊκών χωρών με αυστηρότερα μέτρα. Σύμφωνα με μελέτη του Imperial College London, το 3,1% του σουηδικού πληθυσμού μολύνθηκε (στις 28 Μαρτίου) - έναντι 0,41% στη Νορβηγία και 2,5% στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Όσον αφορά στους θανάτους, μέχρι τις 8 Απριλίου, ο κορωνοϊός ήταν υπεύθυνος για 67 θανάτους ανά ένα εκατομμύριο Σουηδούς πολίτες, σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας της Σουηδίας. Η Νορβηγία είχε 19 θανάτους ανά εκατομμύριο, η Φινλανδία επτά ανά εκατομμύριο. Ο αριθμός των θανάτων αυξήθηκε κατά 16% την Τετάρτη.

Ορισμένοι Σουηδοί ερευνητές ζητούν από την κυβέρνηση να είναι πιο αυστηρή. Αυτή την εβδομάδα αρκετοί επιφανείς Σουηδοί γιατροί έγραψαν μια ανοικτή επιστολή στην οποία αποδοκιμάζουν το γεγονός ότι μεγάλος αριθμός πολιτών επισκέπτονται μπαρ, εστιατόρια και εμπορικά κέντρα, ακόμα και χιονοδρομικές πίστες. «Αυτό δυστυχώς μεταφράζεται σε έναν αριθμό θανάτου που συνεχίζει να ανεβαίνει στη Σουηδία».

Η Cecilia Söderberg-Nauclér, ερευνήτρια ανοσολογίας στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Σουηδίας, είναι μία από τους περισσότερους από 2.000 επαγγελματίες υγείας και ερευνητές που υπέγραψαν μια αναφορά απαιτώντας σκληρότερη δράση. Μιλώντας στο CNNi λέει: «Δεν κερδίζουμε αυτή τη μάχη. Είναι τρομακτικό».

«Εκεί που ζω οι άνθρωποι εργάζονται από το σπίτι, αλλά πηγαίνουν σε τοπικά εστιατόρια, τοπικές καφετέριες και αναμειγνύονται με ηλικιωμένους και νέους από σχολεία και πανεπιστήμια. Αυτό δεν είναι κοινωνική αποστασιοποίηση».

Η Söderberg-Nauclér αναφέρει ότι η κατάσταση στη Στοκχόλμη, όπου παρατηρείται η μεγάλη πλειοψηφία των κρουσμάτων της χώρας, είναι «χαμένη», αλλά προσθέτει: «Δεν είναι αργά για την υπόλοιπη χώρας. Μακάρι να αποκλειστούν και να ληφθούν μέτρα σε περιοχές που δεν επηρεάζονται με τον ίδιο τρόπο».

Κοινωνική πρόνοια

Ο Τομ Μπρίντον, καθηγητής στατιστικής στο Πανεπιστήμιο της Στοκχόλμης, δείχνει πώς συμπεριφέρονται οι μολυσματικές ασθένειες σε έναν πληθυσμό. Πιστεύει ότι το 40% του πληθυσμού της σουηδικής πρωτεύουσας θα μολυνθεί μέχρι τα τέλη Απριλίου.

Κάποιοι πολέμιοι της κυβερνητικής πολιτικής φοβούνται ότι η εμπιστοσύνη στην εθελοντική συμπεριφορά θα προκαλέσει πολύ ταχύτερη αύξηση των κρουσμάτων, συντρίβοντας ενδεχομένως το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης. Η Σουηδία έχει επίσης μία από τις χαμηλότερες αναλογίες ΜΕΘ ανά κάτοικο στην Ευρώπη και ο κυβερνητικός αξιωματούχος που μίλησε στο CNNi ανέφερε ότι οι προμήθειες προστατευτικού εξοπλισμού δεν επαρκούν μπροστά στη ζήτηση.

Κατά κάποιο τρόπο, ωστόσο, η Σουηδία είναι καλύτερα προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει τη θύελλα από άλλες χώρες. Περίπου το 40% του εργατικού δυναμικού της χώρας εργαζόταν τακτικά από το σπίτι, ακόμη και πριν από την εμφάνιση του ιού και η Σουηδία έχει υψηλό ποσοστό ατόμων που ζουν μόνοι τους, ενώ στη Νότια Ευρώπη δεν είναι ασυνήθιστο να ζουν τρεις γενιές κάτω από μία στέγη.

ΗΈμα Γκρόσμιθ, δικηγόρος από τη Βρετανία που εργάζεται στη Στοκχόλμη, λέει ότι ένας άλλος παράγοντας υπέρ της Σουηδίας είναι το γενναιόδωρο δίκτυο κοινωνικής πρόνοιας, που σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν αισθάνονται υποχρεωμένοι να γυρίσουν στην εργασία εάν το παιδί τους είναι άρρωστο. Η κρατική στήριξη ξεκινά την πρώτη μέρα της απουσίας από την εργασία λόγω ενός άρρωστου παιδιού. «Το σύστημα εδώ ήταν ήδη καλά οργανωμένο για να βοηθήσει τους ανθρώπους να κάνουν πιο έξυπνες επιλογές που τελικά ωφελούν τον ευρύτερο πληθυσμό», λέει στο CNNi.

Ο επόμενος μήνας θα καθορίσει εάν το σουηδικό σύστημα θα δικαιωθεί.

Sweden challenges Trump -- and scientific mainstream -- by refusing to lock down, by Tim Lister and Sebastian Shukla, CNN