Οι εκλογικές συμπληγάδες των ΗΠΑ

Σε κάθε έτος προκριματικών εκλογών, η πολιτεία της Αιόβας κατέχει ειδική θέση στο αμερικανικό εκλογικό σύστημα. Από πολιτική άποψη η Αιόβα είναι ασήμαντη με πληθυσμό μόλις τριών εκατομμυρίων. Κατά την διάρκεια των εκλογών ο νικητής αριθμεί μόνο έξι εκλόγιμους ψήφους ενώ το Ιλλινόι δίνει 20 ψήφους και η Καλιφόρνια το σημαντικό αριθμό των 55 ψήφων.

Ωστόσο το ενδιαφέρον εστιάζεται στην Αιόβα, πολιτεία με λίγες πόλεις, κυρίως πληθυσμό λευκών με λίγες μειονότητες, δηλ. μία εικόνα μη αντιπροσωπευτική του υφιστάμενου αμερικανικού πληθυσμού σήμερα. Αξιοσημείωτο είναι ωστόσο το γεγονός ότι όλοι οι υποψήφιοι των κομμάτων έχουν δαπανήσει εκατομμύρια δολάρια, χρόνο και κόπο για να κερδίσουν τις προκριματικές εκλογές αυτής της ημιαστικής και σε ύπνωση πολιτείας.

Χρήζει αναφοράς το γεγονός ότι οι δημοκρατικοί ή ρεπουμπλικανοί νικητές στην Αιόβα αποκτούν σημαντική προβολή από τα ΜΜΕ, στοιχείο που τονώνει την εικόνα του επιτυχούς υποψηφίου ενόψει των επόμενων προκριματικών εκλογικών αναμετρήσεων στις λοιπές πολιτείες.

Εφέτω τα ΜΜΕ και οι σύμβουλοι των πολιτικών έχουν προσδώσει ιδιαίτερη σημασία στις προκριματικές της Αιόβας επειδή το αποτέλεσμα, διότι το αποτέλεσμα τους είναι δυνατό να αλλάξει δραματικά την μελλοντική πολιτική των ΗΠΑ τόσο στο εσωτερικό όσο και το εξωτερικό.

Η νίκη του Τέντ Κρουζ επί του Ντόναλντ Τραμπ θα του δώσει το άνοιγμα να επιδιώξει την νίκη του ως υποψηφίου των ρεπουμπλικανών στην τελική αναμέτρηση με τους δημοκρατικούς. Στην άλλη πλευρά η έκβαση δεν είναι βέβαιη, καθώς ο Σάντερς έχασε στο παρα πέντε και η Χίλανρι Κλίντον απέκτησε μία «πύρρειο νίκη». Εάν η Κλίντον δεν κερδίσει με διαφορά στο Νιου Χάμσιρ, θα έχει μία μακρά και δύσκολη πορεία ως το τέλος.

Εάν ο Σάντερς λάβει το χρίσμα των δημοκρατικών και αντιμετωπίσει τον Κρουζ ή τον Τραμπ, οι Αμερικανοί θα τεθούν προ δύσκολου διλήμματος για την εκλογή προέδρου. Οι δύο υποψήφιοι από κάθε κόμμα είναι εκ διαμέτρου αντίθετες προσωπικότητες και όποιος γίνει πρόεδρος θα οδηγήσει την χώρα σε εντελώς διαφορετική πορεία.

Είτε ο Σάντερς ή ο Κρουζ θα αλλάξουν εκ βάθρων την αμερικανική πολιτική σκηνή. Αφενός ο Σάντερς θα καταστήσει τον Λευκό Οίκο πιο σοσιαλιστικό και κρατικά παρεμβατικό ενώ ο Κρουζ θα κυβερνήσει πολύ συντηρητικά. Αν εκλεγεί η Κλίντον πρόεδρος, η διακυβέρνηση των ΗΠΑ θα είναι πιο μετριοπαθής με λίγες εκπλήξεις και καμία ριζοσπατική αλλαγή.

Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα εξέλιξη είναι η μεταμόρφωση του συντηρητικού κόμματος σε ένα ακροδεξιό ριζοσπαστικό οργανισμό. Έχει γίνει το κόμμα όχι μόνο των συντηρητικών αλλά και της θρησκευτικής και φανατικής δεξιάς με ισχυρή φανατική περιφερειακή σύσταση.

Προφανώς αν και τα εν λόγω άκρα καθορίζουν το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, η πλειονότητα των μελών του έχει τρομοκρατηθεί , μη κατανοώντας πως η ριζοσπαστικοποίηση της Μ. Ανατολής επηρεάζει την χώρα τους και μη δυνάμενοι να δεχθούν άλλος Αμερικανούς που έχουν άλλη εμφάνιση και κουλτούρα. Δέχονται τις ακραίες προτάσεις, λ.χ. του Τραμπ, ενώ σέβονται τις συντηρητικές θέσεις του Κρουζ στην εξωτερική πολιτική και τα δημοσιονομικά.

Δέχονται ό,τι τους δίνουν οι Τραμπ και Κρουζ, επειδή θέλουν οι ΗΠΑ να επιστρέψουν σε μία άλλη εποχή, η οποία δεν υπήρξε ποτέ στην πράξη, εκτός από τον κινηματογράφο. Όμως αυτή είναι η χώρα που οι νυν ρεπουμπλικανοί υποψήφιοι υπόσχονται στο εκλογείς, μία φανταστική εικόνα χώρας και όχι την πραγματική διάσταση αυτού που είναι τώρα οι ΗΠΑ και αυτού που πρέπει να γίνουν.

Στην πράξη η εν λόγω επικοινωνιακή πολιτική των ρεμπουμπλικανών δύσκολα θα τους δώσει τη νίκη στην προσεχή τελική εκλογική αναμέτρηση. Είτε το θέλουν οι ρεπουμπλικανοί είτε όχι, η κοινωνία των ΗΠΑ έχει αποδεχθεί και περιμένει διακυβέρνηση με την μορφή του κρατικού παρεμβατισμού.

Ενώ ακόμη κι ο Τραμπ είναι απρόθυμος να αποτελειώσει το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας της χώρας, οι υποστηρικτές του Κρουζ δεν έχουν επαφή με την πραγματικότητα, κάτι που απομονώνει τους ρεπουμπλικανούς από το κύριο μέρος του εκλογικού σώματος της χώρας. Η Αιόβα ήταν το πρώτο βήμα προς την πολιτική περιθωριοποίηση των ρεπουμπλικανών.

* Ο Καθηγητής Αντρέ Γερολυμάτος είναι Διευθυντής του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών «Σταύρος Νιάρχος» στο Πανεπιστήμιο Σάιμον Φρέιζερ στο Βανκούβερ. του Καναδά.