Διάσκεψη για την Λιβύη και στο βάθος τα δικαιώματα της Ελλάδας στη Μεσόγειο

Ωστόσο, η επιθετική ρητορική του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει εξοργίσει τις Βρυξέλλες που απάντησαν το βράδυ με περικοπή των κονδυλίων που περιλαμβάνονται στην προενταξιακή βοήθεια της Τουρκίας. Από την άλλη πλευρά, η Αθήνα επιμένει πως οποιαδήποτε κίνηση που θα δράσει υπονομευτικά έναντι των συμφερόντων της στην ανατολική Μεσόγειο, θα βρεθεί αντιμέτωπη με το βέτο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Η ένταση των τοποθετήσεων από τουρκικής πλευράς φανερώνει μια σαφή προσπάθεια της Άγκυρας να παγιδεύσει τον στρατάρχη Χαφτάρ κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης στη γερμανική πρωτεύουσα και να τον απομονώσει, υπό τη δικαιολογία ότι με τη στάση του δεν συμβάλλει στην κατάπαυση του πυρός και την ειρήνευση στην Λιβύη.

Είναι χαρακτηριστικό ότι νωρίς το βράδυ του Σαββάτου, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, επιτέθηκε με δριμύτητα εναντίον της ελληνικής κυβέρνησης, μέσω ανάρτησής του στο Twitter, τονίζοντας ότι η παρουσία του Λίβυου στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ στην Αθήνα και οι δηλώσεις του Νίκου Δένδια, υπονομεύουν τις προσπάθειες για ειρήνη στη Λιβύη.

«Προσκαλώντας τον Χάφταρ στην Ελλάδα και αναδεικνύοντας την ελληνική εθνική ατζέντα, οι Έλληνες σαμποτάρουν τις προσπάθειες για την ειρήνη στην Λιβύη. Θα θέλαμε να υπενθυμίσουμε στους Έλληνες φίλους μας ότι αυτές οι άκαρπες προσπάθειες είναι μάταιες» ανέφερε ο Τσαβούσογλου σε μήνυμα στο Twitter.

Επίθεση Τσαβούσογλου στην κυβέρνηση: Σαμποτάρετε την ειρήνη στην Λιβύη

Νωρίτερα, ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είχε ανεβάσει εκ νέου τους τόνους στην ρητορική του, υπογραμμίζοντας πως η χώρα του δεν θα υποχωρήσει σε ό,τι αφορά τα δικαιώματά της στην Ανατολική Μεσόγειο.

Σε εκδήλωση στην Κωνσταντινούπολη που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο, ο Ερντογάν σημείωσε πως η η χώρα του θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο πολιτικής και στρατιωτικής εξουσίας σε θέματα που αφορούν σε Ανατολική Μεσόγειο και Λιβύη.

«Η Τουρκία θα συνεχίσει να βρίσκεται στη Λιβύη μέχρι να αναγνωριστούν τα δικαιώματά της στη Ανατολική Μεσόγειο, όπως και η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του Σάρατζ», είπε ο Ερντογάν, στέλνοντας σαφές μήνυμα για τις προθέσεις του εν όψει της κρίσιμης Διάσκεψης στη γερμανική πρωτεύουσα.

Ερντογάν: Θα χρησιμοποιήσουμε κάθε μέσο εξουσίας σε Ανατολική Μεσόγειο και Λιβύη

Διπλή απάντηση από Ε.Ε. και Κομισιόν

Κι ενώ η Άγκυρα δείχνει αμετακίνητη ως προς τις θέσεις της, η Ευρωπαϊκή Ένωση προχώρησε σε σε δραστική περικοπή των κονδυλίων που περιλαμβάνονται στην προενταξιακή βοήθεια της Τουρκίας.

Σύμφωνα με το ΑΠΕ – ΜΠΕ, η κίνηση αυτή έρχεται ως «απάντηση» για τις ενέργειες της 'Αγκυρας σε σχέση με τις παράνομες γεωτρήσεις στη Μεσόγειο και για την εισβολή στη Συρία.

Σύμφωνα με πληροφορίες που επικαλούνται οι εφημερίδες του γερμανικού Ομίλου Funke, με επιστολή του προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας Γιοζέπ Μπορέλ αναφέρει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε νέα περικοπή των εν λόγω κονδυλίων, με αποτέλεσμα για το 2020 να έχει πλέον διαγραφεί το 75% του αρχικά προβλεπόμενου ποσού.

Με βάση τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Τουρκία θα λάβει κατά το τρέχον έτος μόνο 168 εκατομμύρια ευρώ από το πρόγραμμα «ΙΡΑ», με το οποίο στηρίζεται η διαδικασία ένταξης στην Ε.Ε. Από αυτά, τα 150 εκατομμύρια προορίζονται για μεταρρυθμίσεις σε θέματα δημοκρατίας και κράτους δικαίου και τα 18 εκατομμύρια για την χρηματοδότηση προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης.

Όπως διευκρινίζεται στην ίδια επιστολή, οι περικοπές δεν αφορούν τα κονδύλια που προβλέπονται από τη συμφωνία με Ε.Ε. - Τουρκίας για το προσφυγικό.

Λίγο νωρίτερα, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα εξωτερικής πολιτικής Πίτερ Στάνο, είχε προειδοποιήσει την Άγκυρα ότι οι τακτικές της στην Ανατολική Μεσόγειο και ειδικότερα οι παράνομες γεωτρήσεις της εντός της κυπριακής ΑΟΖ παραβιάζουν το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά και τα κυριαρχικά δικαιώματα χωρών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αναλυτικά η ανακοίνωση του Πίτερ Στάνο έχει ως εξής:

«Ύστερα από την τελευταία ανακοίνωση από τις τουρκικές αρχές ότι το πλοίο Γιαβούζ πρόκειται να αποσταλεί για νέα επιχείρηση γεώτρησης, η ΕΕ υπενθυμίζει τη θέση της σχετικά με τις παράνομες γεωτρήσεις της Τουρκίας στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κύπρου.

Απαιτούνται συγκεκριμένα βήματα για τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος που να ευνοεί τον καλό διάλογο. Η πρόθεση της Τουρκίας να ξεκινήσει περαιτέρω δραστηριότητες εξερεύνησης και γεώτρησης στην ευρύτερη περιοχή πηγαίνει, δυστυχώς, προς την αντίθετη κατεύθυνση.

Πρέπει να γίνεται σεβαστό το διεθνές δίκαιο της θάλασσας, η αρχή της καλής γειτονίας και η κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα επί των θαλάσσιων ζωνών όλων των κρατών μελών. Όλα τα μέλη της διεθνούς κοινότητας πρέπει να συμμορφώνονται με αυτές τις αρχές και πρέπει να απέχουν από οποιεσδήποτε ενέργειες υπονομεύουν την περιφερειακή σταθερότητα και ασφάλεια».

Το μήνυμα της Αθήνας

Επί της ουσίας, η συντονισμένη διπλή αντίδραση των Βρυξελλών έρχεται να καταδείξει το γεγονός ότι οι Βρυξέλλες δίνουν μεγάλη βάση στην προειδοποίηση που είχε απευθύνει την Πέμπτη ο Έλληνας πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της τηλεοπτικής συνέντευξής του στον Alpha.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι θα ασκήσει βέτο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, σε περίπτωση που δεν καταργηθεί το «άκυρο και παράνομο» Μνημόνιο Συνεργασίας Άγκυρας – Τρίπολης και ληφθούν αποφάσεις για την Λιβύη χωρίς να δοθεί βήμα στην Ελλάδα.

Στην ίδια γραμμή κινήθηκε η ελληνική κυβέρνηση και κατά την επίσκεψη του στρατάρχη Χαφτάρ στην Αθήνα, γεγονός που αντικατοπτρίζεται στις συζητήσεις του επικεφαλής του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) με τους κυρίους Μητσοτάκη και Δένδια.

Είναι, άλλωστε, χαρακτηριστικό το μήνυμα μέσω Facebook που έστειλε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, αποχαιρετώντας τον Χαλίφα Χαφτάρ.

«Η Ελλάδα αποχαιρετά τον Στρατάρχη Χάφταρ με την ενθάρρυνση να επιτύχει την κατάπαυση του πυρός στην Λιβύη,την αποκατάσταση της ασφάλειας στη χώρα, την απομάκρυνση των μισθοφόρων και την αναγνώριση της ακυρότητας των παράνομων μνημονίων ανάμεσα στην Τουρκία και στην κυβέρνηση Σάρατζ», έγραψε ο κ. Δένδιας, σε ανάρτησή του στην προσωπική σελίδα του στο Facebook.

Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί και ο λόγος που η ελληνική κυβέρνηση αποδίδει μεγάλη βαρύτητα στο θέμα της Λιβύης. Η Αθήνα γνωρίζει από πρώτο χέρι πως το μείζον είναι η διατήρηση και εξασφάλιση των δικαιωμάτων της στη Μεσόγειο και με δεδομένη την επιθετικότητα της Άγκυρας, η επιμονή στο βέτο κόντρα στους σχεδιασμούς του Ερντογάν στην Λιβύη είναι η μόνη λυση, ώστε να μη διαταραχθούν σημαντικές γεωστρατηγικές ισορροπίες.

Ποιοι θα λάβουν μέρος στη Διάσκεψη

H Διάσκεψη για την ειρήνη και τη συμφιλίωση στη Λιβύη, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, όπως ανακοίνωσε η γερμανική κυβέρνηση, πραγματοποιείται την Κυριακή 19 Ιανουαρίου, στο Βερολίνο.

Σε αυτή θα συμμετάσχουν εκπρόσωποι των ΗΠΑ, της Ρωσίας, της Βρετανίας, της Γαλλίας, της Κίνας, της Ιταλίας, της Αιγύπτου, της Δημοκρατίας του Κονγκό, της Αλγερίας, των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Τουρκίας.

Το «παρών» θα δώσουν επίσης τα Ηνωμένα Έθνη, η ΕΕ, η Αφρικανική Ένωση, καθώς και ο Αραβικός Σύνδεσμος. Πρόσκληση να παραβρεθούν στην Διάσκεψη έχουν λάβει και οι επικεφαλής των αντιμαχόμενων πλευρών Φαγιέζ Αλ Σάρατζ και Χαλίφα Χαφτάρ.

Το προσχέδιο των αποφάσεων της Διάσκεψης

Την ανάγκη ύπαρξης ενιαίας κυβέρνησης στη Λιβύη υπογραμμίζει το προσχέδιο των τελικών συμπερασμάτων της Διάσκεψης του Βερολίνου, αντίγραφο του οποίου φέρεται να ήρθε στην κατοχή του ρωσικού πρακτορείου ΤΑSS.

Σύμφωνα με το πρακτορείο, το προσχέδιο των τελικών εγγράφων που αναμένεται να υπογράψουν οι συμμετέχοντες στην αυριανή Διάσκεψη του Βερολίνου, αναφέρει τα εξής:

«Εμείς [οι συμμετέχοντες] στηρίζουμε την Πολιτική Συμφωνία για τη Λιβύη ως βιώσιμο πλαίσιο για την πολιτική λύση στη Λιβύη».

«Ζητάμε επίσης τη δημιουργία ενός λειτουργικού Προεδρικού Συμβουλίου και τη δημιουργία μιας μοναδικής, ενιαίας, περιεκτικής και αποτελεσματικής λιβυκής κυβέρνησης που θα εγκριθεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων», προσθέτει το έγγραφο.

Επίσης, οι συμμετέχοντες «παροτρύνουν όλα τα κόμματα της Λιβύης να συνεχίσουν την πολιτική διαδικασία ειρήνευσης υπό την αιγίδα της UNSMIL [Αποστολής των Ηνωμένων Εθνών στη Λιβύη], συμμετέχοντας εποικοδομητικά, ανοίγοντας το δρόμο για τον τερματισμό της μεταβατικής περιόδου μέσω ελεύθερων, δίκαιων, περιεκτικών και αξιόπιστων κοινοβουλευτικών και προεδρικών εκλογών». Το έγγραφο υπογραμμίζει «τον σημαντικό ρόλο των γειτονικών χωρών στη διαδικασία σταθεροποίησης της Λιβύης».

«Δεσμευόμαστε να χρησιμοποιήσουμε όλες τις διμερείς επαφές για να παροτρύνουμε όλα τα κόμματα της Λιβύης να συμμετάσχουν στην κατάπαυση του πυρός και να συμμετάσχουν στην πολιτική διαδικασία εντός της Λιβύης υπό την αιγίδα του UNSMIL», προσθέτει το έγγραφο.

Το προσχέδιο υπογραμμίζει επίσης «τον σημαντικό ρόλο των γειτονικών χωρών στη διαδικασία σταθεροποίησης της Λιβύης».

Επισημαίνεται ότι στο προσχέδιο δεν υπάρχει καμία αναφορά στις διμερείς σχέσεις και συμφωνίες των δύο αντιμαχόμενων πλευρών με άλλα κράτη, και συγκεκριμένα της κυβέρνησης της Τρίπολης με την Τουρκία.