Ο Ερντογάν, η πτώση της λίρας και η σκληρή πραγματικότητα
Μπορεί ο Ταγίπ Ερντογάν να επιδίδεται σε μία επίδειξη ισχύος και να τα βάζει με θεούς και δαίμονες, ωστόσο αργά ή γρήγορα θα βρεθεί αντιμέτωπος με τη σκληρή πραγματικότητα. Οι πιέσεις που δέχεται η τουρκική λίρα, η οποία πλέον βρίσκεται μία ανάσα από την ισοτιμία ένα δολάριο προς έξι λίρες, αποτελούν ωρολογιακή βόμβα στα θεμέλια της τουρκικής οικονομίας.
Το τουρκικό νόμισμα έχει χάσει περίπου το μισό της αξίας του τα τελευταία δυο χρόνια, παρόλες τις παρεμβάσεις της κεντρικής τράπεζας, η οποία και σήμερα προσπάθησε να συγκρατήσει τη «βουτιά» της λίρας.
Και καθώς ο Ερντογάν διαπιστώνει πως η λίρα βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα, επιστρατεύει την κεντρική τράπεζα, που ελέγχεται απευθείας από εκείνον για να στηρίξει το τουρκικό νόμισμα. Σημειώνεται πως την προηγούμενη εβδομάδα η κεντρική τράπεζα, τροποποίησε τους νομισματικούς κανόνες, προκειμένου να μαζέψει περισσότερα δολάρια από την εσωτερική αγορά και να τα χρησιμοποιήσει στην εκστρατεία ενίσχυσης της λίρας αν οι αγορές πιέσουν περισσότερο.
Η συναλλαγματική ισοτιμία του δολαρίου με τη λίρα ήταν πριν από τέσσερα χρόνια 1 προς 2 και σήμερα έχει φτάσει το 1 προς 6, γεγονός που δημιουργεί αλλεπάλληλες αρνητικές επιπτώσεις. Η καταβαράθρωση της λίρας έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση του κρατικού χρέους, αφού ο δανεισμός της Τουρκίας είναι σε δολάρια και δη προς τις ΗΠΑ, αλλά και προς άλλες δυτικές χώρες. Αυτό συνεπάγεται περαιτέρω εξάρτηση της Άγκυρας έναντι των ΗΠΑ.
Η πτώση της λίρας δημιουργεί προβλήματα και στην χρηματοδότηση των επιχειρήσεων, οι οποίοι είχαν δανειστεί σε δολάρια και τώρα έχει εκτοξευθεί και είναι δύσκολο να το αποπληρώσουν. Αυτό όμως είναι αρνητικό για τις τράπεζες, καθώς δεν παίρνουν πίσω τα χρήματα από τα δάνεια, ενώ και οι ίδιες δανείστηκαν για να χρηματοδοτήσουν τις επιχειρήσεις. Οι οφειλές από δανεισμό σε ξένο νόμισμα ανέρχονται στα 285 δισ. δολάρια, που αναλογεί σε ποσοστό της τάξης του 28,3% επί του ΑΕΠ. Από τα 285 δισ. δολάρια τα 179 θα πρέπει να δοθούν για την αποπληρωμή ομολόγων που ωριμάζουν και 146 δισ. δολάρια είναι δάνεια επιχειρήσεων και τραπεζών.
Επομένως, δεν είναι μόνο οι επιχειρήσεις που βρίσκονται αντιμέτωπες με το πρόβλημα του χρέους, αλλά και οι τράπεζες. Τα «κόκκινα» δάνεια απειλούν τον τραπεζικό κλάδο της Τουρκίας και γι’ αυτό το λόγο η κυβέρνηση του Ερντογάν προχώρησε τον Απρίλιο σε bail out στηρίζοντας τις τράπεζες, δαπανώντας το ποσό των 4,9 δισ. δολαρίων. Ωστόσο, η συνεχιζόμενη πτώση της λίρας έχει διογκώσει το πρόβλημα των κόκκινων δανείων.
Εν τω μεταξύ, την προηγούμενη εβδομάδα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προειδοποίησε ότι η τουρκική οικονομία παραμένει εύθραυστη και αντιμέτωπη με σημαντικές αδυναμίες. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα χαμηλά συναλλαγματικά αποθέματα, οι μεγάλες χρηματοδοτικές ανάγκες και οι επιβαρυμένοι ισολογισμοί των τραπεζών και του επιχειρηματικού τομέα.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΔΝΤ υπογράμμισε την ανάγκη υιοθέτησης συνετών πολιτικών για την αντιμετώπιση των αδυναμιών και απηύθυνε έκκληση για ένα περιεκτικό πακέτο μεταρρυθμίσεων που θα εξασφαλίσει ισχυρότερη ανάπτυξη μεσοπρόθεσμα.
Το Ταμείο επεσήμανε πως αν και η πρόσφατη δημοσιονομική τόνωση βοήθησε την οικονομία να ανακάμψει, το έλλειμμα έχει αυξηθεί σημαντικά. Ως εκ τούτου, συστήνει μια ουδέτερη δημοσιονομική στάση για το 2020, σε συνδυασμό με πιο σφιχτή νομισματική πολιτική. Σημείωσε επίσης ότι είναι αναγκαία μια ήπια προσαρμογή μεσοπρόθεσμα για να διασφαλιστεί ότι το δημόσιο χρέος θα παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα.