Εκλογές στη Βρετανία: Τι ισχύει και τι διακυβεύεται

Ακούγεται κλισέ, πράγματι όμως οι πρόωρες αυτές εκλογές έρχονται σε μια στιγμή κρίσιμη για τη Μ. Βρετανία. Μια στιγμή όπου η θέση της χώρας στον κόσμο είναι ρευστή και το μέλλον της κάθε άλλο παρά βέβαιο.

Οι Βρετανοί ψηφοφόροι βρίσκονται αντιμέτωποι με δύο δραστικά διαφορετικές προβολές του τι πρόκειται να συμβεί και καλούνται να αποφασίσουν ανάμεσα σε δύο πολύ διαφορετικούς ανθρώπους ώστε να τους οδηγήσουν εκεί.

Το Brexit, το πολιτικό τέρας που επικρέμεται πάνω από τη χώρα από το 2016, μονοπώλησε τις συζητήσεις κατά την προεκλογική αναμέτρηση. Υπήρξαν, όμως, κι άλλα θέματα που ανέβασαν το προεκλογικό θερμόμετρο: το σύστημα υγείας, η κλιματική αλλαγή, οι φόροι και η κοινωνική μέριμνα ήταν μερικά από τα φλέγονται θέματα.

Γιατί γίνονται τώρα οι εκλογές;

Με μια λέξη: Brexit

Από το 2017, όταν η πρώην πρωθυπουργός Τερέζα Μέι έχασε την πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων, η βρετανική βουλή βρίσκεται σε πολιτική στασιμότητα. Ως αποτέλεσμα, η Μέι απέτυχε τρεις φορές να περάσει μια συμφωνία για την έξοδο της Βρετανίας από την νομισματική ένωση, κάτι όμως που επαναλήφθηκε αργότερα και από τον διάδοχό της, Μπόρις Τζόνσον.

Οι επόμενες εκλογές ήταν προγραμματισμένες για το 2022, ωστόσο ο Τζόνσον οδηγήθηκε στο ίδιο συμπέρασμα με την Μέι: ο μόνος τρόπος για να βρεθεί λύση είναι να προσπαθήσει να επιτύχει μια ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία που θα του επιτρέψει να εφαρμόσει ένα σχέδιο εξόδου.

Μετά από εβδομάδες συζητήσεων, η αντιπολίτευση στήριξε την απόφασή του και κάπως έτσι η Βρετανία οδηγήθηκε στην πρώτη της εκλογική αναμέτρηση μήνα Δεκέμβριο από το 1923, πάντα όμως Πέμπτη, όπως έχει καθιερωθεί.

Πώς κύλησε η προεκλογική εκστρατεία;

Η διάρκειας έξι εβδομάδων προεκλογική εκστρατεία συνοδεύτηκε από αρκετές έντονες στιγμές με τους πολιτικούς αντιπάλους να επιστρατεύουν θεμιτά αλλά και αθέμιτα μέσα για να επηρεάσουν την ψήφο των Βρετανών. Κατά τα λοιπά, οι υποψήφιοι έδωσαν το «παρών» σε όλα τα τυπικά προεκλογικά στιγμιότυπα: διάβασαν βιβλία σε παιδιά σχολικής ηλικίας, πήραν στην αγκαλιά τους βρέφη, μοίρασαν γάλα και διένειμαν ντόνατ με προεκλογικά συνθήματα.

Πηγή: Ben Stansall/Pool Photo via AP

Στην πραγματικότητα όμως, οι δύο υποψήφιοι, Μπόρις Τζόνσον και Τζέρεμι Κόρμπιν είχαν δύο σημαντικά διαφορετικές προσεγγίσεις: Ο Τζόνσον σφυροκόπησε το εκλογικό σώμα με το μήνυμα «Get Brexit Done», το οποίο επαναλάμβανε σε κάθε ευκαιρία βεβαιώνοντας ότι αν κερδίσει την πλειοψηφία θα οδηγήσει με ασφάλεια τη χώρα εκτός ΕΕ μέχρι την 31η Ιανουαρίου.

Οι Εργατικοί, από την άλλη, επισήμαιναν ότι ακόμη κι αν το σχέδιο αποχώρησης περάσει από τη Βουλή, θα ακολουθήσουν ακόμη πιο δύσκολες διαπραγματεύσεις για τις εμπορικές συμφωνίες με ΕΕ και ΗΠΑ.

Ο Κόρμπιν υποσχόταν ένα πιο «μαλακό» Brexit κατά το πρώτο εξάμηνο της θητείας του, ωστόσο ο ηγέτης των Εργατικών χρησιμοποίησε πολύ λιγότερο τη λέξη αυτή από τον πολιτικό του αντίπαλο κατά την προεκλογική του εκστρατεία. Αντίθετα, εστίασε περισσότερο στα εσωτερικά θέματα της χώρας, και ιδιαίτερα στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, προειδοποιώντας για τον πιθανό αντίκτυπο που μπορεί να έχει σε αυτό μια εμπορική συμφωνία Βρετανίας – ΗΠΑ.

Πηγή: AP Photo/Thanassis Stavrakis

Τα δύο μικρότερα κόμματα, τέλος, οι δημοκρατικοί φιλελεύθεροι που τάσσονται κατά του Brexit καθώς και το Κόμμα του Brexit του λαϊκιστή Νάιτζελ Φάρατζ, αν και ξεκίνησαν με αξιοσέβαστα ποσοστά στις δημοσκοπήσεις, στην πορεία συρρικνώθηκαν.

Ποιος θα κερδίσει;

Σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις και τις αναλύσεις, νικητής θα αναδειχθεί ο νυν πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον. Παρότι τις τελευταίες ημέρες η «ψαλίδα» με τον Κόρμπιν έκλεισε αρκετά, μέχρι και την Τετάρτη το βράδυ, λίγες ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, η διαφορά τους υπολογιζόταν στις 10 μονάδες. Ωστόσο, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για όλα τα ενδεχόμενα, καθώς στις τελευταίες αναμετρήσεις οι προβλέψεις έχουν διαψευστεί.

Δεδομένου του πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος με τις μονοεδρικές περιφέρειες, αλλά και της «τακτικής ψήφου» κατά των Συντηρητικών από τα κόμματα της αντιπολίτευσης στις αμφίρροπες περιφέρειες, το κυβερνών κόμμα θα μπορούσε να κερδίσει με καθαρή διαφορά από πλευράς ποσοστών, αλλά να μην εξασφαλίσει απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο.

Πηγή: AP Photo/Kirsty Wigglesworth

Γιατί Δεκέμβριο;

Παραδοσιακά, οι βρετανικές εκλογές διεξάγονται στα τέλη της άνοιξης, αλλά μετά το δημοψήφισμα του Brexit, και αυτή η παράδοση έχει ανατραπεί. Για πρώτη φορά εδώ και σχεδόν έναν αιώνα, η εκλογική αναμέτρηση γίνεται μήνα Δεκέμβριο.

Επομένως, είναι άγνωστο τι αντίκτυπο θα έχει το κρύο στις αποφάσεις των ψηφοφόρων.

Σύμφωνα με τις μετεωρολογικές προβλέψεις, σήμερα θα βρέχει στη Βρετανία, γεγονός που προβληματίζει τα κόμματα αναφορικά με τη «θέρμη» που θα δείξουν οι ψηφοφόροι να τρέξουν στις κάλπες.

Πότε θα βγουν τα αποτελέσματα;

Οι κάλπες άνοιξαν στις 7 το πρωί (9 ώρα Ελλάδας) και κλείνουν στις 10 το βράδυ.

Με το κλείσιμό τους, δημοσιοποιείται το πρώτο exit poll, το οποίο προβλέπει ένα συνήθως ακριβές αποτέλεσμα.

Σε αντίθεση με τις αμερικανικές εκλογές, που είναι πολύ πιο ψηφιοποιημένες, οι βρετανικές εκλογές πραγματοποιούνται εν πολλοίς με τον ελληνικό τρόπο: οι ψηφοφόροι σημειώνουν ένα «Χ» δίπλα στο όνομα του υποψηφίου που προτιμούν.

Ως εκ τούτου η διαδικασία είναι αρκετά χρονοβόρα και τα τελικά αποτελέσματα αναμένονται νωρίς το πρωί.

Everything you need to know about the UK's crucial election, by Rob Picheta