Τέλος εποχής για Μέρκελ και «μεγάλους συνασπισμούς»;

Τετάρτη, 04 Δεκεμβρίου 2019 07:33

Η εποχή της κυρίας Μέρκελ, καγκελαρίου από το 2005, πλησιάζει στο τέλος της και φαίνεται ότι παίρνει μαζί της και την εποχή των «μεγάλων συνασπισμών» που ενώνουν το Χριστιανοδημοκρατικό της κόμμα με το SPD. Η συγκεκριμένη συμμαχία είχε δώσει τρεις από τις τέσσερις κυβερνήσεις της Γερμανίας κατά την εποχή της Μέρκελ. Όμως η τρίτη κυβερνητική συνεργασία, στην οποία κατέληξαν οι δυο πλευρές μετά τις εκλογές στην Bundestag το 2017, έχει αποδειχθεί, όπως έγραψαν οι Financial Times, η πιο δυστυχής από όλες και για τα δύο μέρη.

Η εκλογή δύο ελάχιστα γνωστών αριστερών στην ηγεσία του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας, του πρώην υπουργού Οικονομίας του κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας Νόρμπερτ Βάλτερ-Μπόργιανς και της βουλευτού Σάσκια Έσκεν με 53% αυξάνει τις πιθανότητες, η Γερμανία να κυβερνάται σύντομα από έναν συνασπισμό που δεν ξανάγινε στην 70ετή ιστορία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας.

Με τις παρούσες τάσεις, το καίριας σημασίας μέλος ενός τέτοιου συνασπισμού θα είναι οι Πράσινοι, που έχουν αντικαταστήσει το SPD ως το κυρίαρχο κόμμα αριστερά του κέντρου. Ως αποτέλεσμα, στον ορίζοντα του Βερολίνου μπορεί να βρεθούν μια λιγότερο άκαμπτη ανελαστική γραμμή για τους ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, μια πιο θαρραλέα προσέγγιση για τις δημόσιες επενδύσεις και περισσότερο ευφάνταστες ιδέες για την ευρωπαϊκή ενοποίηση.

Πόσο θα αντέξει η παρούσα κυβέρνηση;

Το πότε θα πραγματοποιηθεί η πολιτική αλλαγή είναι δύσκολο να προβλεφθεί, καθώς εξαρτάται από το πόσο ακόμα θα παραμείνει γαντζωμένη στην εξουσία η καταρρακωμένη κυβέρνηση της καγκελαρίου Άνγκελας Μέρκελ και του αν η Γερμανία θα πάει σε πρόωρες εκλογές.

Πάντως ο Όλαφ Σολτς, που ηττήθηκε στις εσωκομματικές εκλογές του SPD, διαβεβαίωσε ότι θα στηρίξει τους νέους προέδρους του κόμματος: «Έχουμε μια νέα ηγεσία, γύρω από την οποία θα πρέπει και θα συσπειρωθούμε», δήλωσε χαρακτηριστικά. Προς το παρόν είναι αβέβαιο κατά πόσο ο Σολτς θα διατηρήσει τα κυβερνητικά του αξιώματα. Επανειλημμένα έχει κατηγορηθεί από τους νικητές της εσωκομματικής αναμέτρησης πως είναι ενδοτικός στις διαπραγματεύσεις με τους Χριστιανοδημοκράτες σε ό,τι αφορά σοσιαλδημοκρατικά αιτήματα.

Πρόωρο φινάλε;

Και το κρίσιμο ερώτημα είναι αν οι νέοι επικεφαλής θα αποσύρουν το κόμμα από τον μεγάλο συνασπισμό, πυροδοτώντας ίσως ένα πρόωρο φινάλε στην τελευταία θητεία της Άνγκελα Μέρκελ, αλλά και πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.

Αμφότεροι ανήκουν στον πιο αριστερό προσανατολισμό του SPD και στους επικριτές του μεγάλου συνασπισμού. Ένα μεγάλο ποσοστό ωστόσο εντός του κόμματος τους στήριξε έναντι του υπουργού Οικονομικών Όλαφ Σολτς και η Κλάρα Γκάιβιτς, οι οποίοι επιμένουν πάση θυσία να παραμείνει το SPD στην κυβέρνηση με τους Χιστιανοδημοκράτες (CDU).

Η νέα ηγεσία του SPD ζητεί αλλαγή πολιτικής, ωστόσο η επικεφαλής των Χριστιανοδημοκρατών, η Ανεγκρέτ Κραμπ- Καρενμπάουερ, κατέστησε αμέσως σαφές ότι η εκλογή της νέας ηγεσίας του SPD δεν αποτελεί επαρκή λόγο για να αλλάξει η συμφωνία για τον κυβερνητικό συνασπισμό. «Οπότε η νέα ηγεσία του SPD πρέπει να αποφασίσει αν θέλει να παραμείνει σε αυτόν τον συνασπισμό ή όχι» τόνισε μιλώντας στο ZDF.

Σε μία πρώτη ανάγνωση, η πιο ξεκάθαρη λύση θα ήταν η προσφυγή στις κάλπες. Σε κάθε περίπτωση, οι δηλώσεις και από τις δύο πλευρές δεν δείχνουν τέτοια πρόθεση. Το μεν CDU χρειάζεται περισσότερο χρόνο για να σταθεροποιήσει τη διάδοχη κατάσταση, ενώ η νέα ηγεσία του SPD πρέπει να «κλειδώσει» την εξουσία της - προφανώς στο συνέδριο των Σοσιαλδημοκρατών, το οποίο αρχίζει τις εργασίες του στις 6 Δεκεμβρίου και κατά τη διάρκεια του οποίου θα εγκριθεί η νέα ηγεσία και θα ψηφιστεί πρόταση για τον κυβερνητικό συνασπισμό.

Σύμφωνα με τη Citigroup, το πιθανότερο είναι πως ο μεγάλος συνασπισμός θα πάρει παράταση ζωής τουλάχιστον έως την άνοιξη του 2020. Στο μεταξύ όμως, καθώς το χάσμα CDU – SPD βαθαίνει, η άνοδος της ακροδεξιάς Εναλλακτικής για τη Γερμανία (AfD) επιβεβαιώνει ότι κανένα κόμμα δεν θα εξασφαλίσει πλειοψηφία, το οποίο όντως βάζει σε κίνδυνο το μέλλον ενός κεντρώου κυβερνητικού συνασπισμού, ανεξάρτητα από το ποιος ή ποια θα βρίσκεται στην καγκελαρία.

Είναι χαρακτηριστικός ο τίτλος της εφημερίδας «Tagesspiegel», «Αντίο, Σοσιαλδημοκράτες!». Η εφημερίδα αναφέρει ότι είναι πιθανό να ακολουθήσει σοβαρή πολιτική αναταραχή, ακόμη και διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού.

«Με αυτή την απόφαση το σίγουρο είναι ότι θα ακολουθήσουν σοβαρές αναταραχές. Θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διάλυση του κυβερνητικού συνασπισμού και στο τέλος της γερμανικής σοσιαλδημοκρατίας ως λαϊκού κόμματος. Παρόλες τις προειδοποιήσεις, η βάση του SPD άφησε το μέλλον του κόμματος στα χέρια της Σάσκια Έσκεν και του Νόρμπερτ Βάλτερ – Μπόργιανς. Μια μέχρι τώρα άγνωστη τοπική βουλευτής και ένας μετρίως επιτυχημένος πρώην τοπικός υπουργός Οικονομικών στην ηγεσία του παλαιότερου κόμματος της Γερμανίας – αυτό δεν μπορεί να πάει καλά», έγραψε η εφημερίδα του Βερολίνου.

Δύσκολες οι αλλαγές της προγραμματικής συμφωνίας

Πάντως ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Στέφεν Ζάιμπερτ, απέρριψε το ενδεχόμενο αλλαγών στην προγραμματική συμφωνία των κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού, λόγω της αλλαγής της ηγεσίας του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD), τονίζοντας ότι «δεν τίθεται θέμα επαναδιαπραγμάτευσης».

Από την άλλη πλευρά, δεν είναι λίγα τα στελέχη του κόμματος τα οποία προειδοποιούν τη νέα ηγεσία να μην εφαρμόσει «σκληρή» γραμμή σε ό,τι αφορά την συμμετοχή στον μεγάλο συνασπισμό. Ο Πρωθυπουργός της Κάτω Σαξονίας Στέφαν Βάιλ δήλωσε σήμερα στην Handelsblatt ότι αμφιβάλλει «αν μια έξοδος (από την κυβέρνηση) θα ήταν καλή είτε για το SPD είτε για την χώρα». Στο ίδιο πνεύμα, ο επικεφαλής των σοσιαλδημοκρατών βουλευτών της Βάδης-Βυρτεμβέργης Μάρτιν Ρόζεμαν τόνισε ότι θεωρεί «την απαίτηση για επαναδιαπραγμάτευση της προγραμματικής συμφωνίας τόσο περιττή όσο και επικίνδυνη», καθώς πολλά ζητήματα άμεσου ενδιαφέροντος για το SPD, όπως η βασική σύνταξη, θα μείνουν σε εκκρεμότητα.

Την ίδια ώρα ωστόσο, ο αντιπρόεδρος του κόμματος Ραλφ Στέγκνερ τασσόταν κατά των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, χαρακτηρίζοντας την προσήλωση σε αυτή την πολιτική «ανούσιο φετίχ των συντηρητικών». Υπενθυμίζεται ότι πιστός σε αυτή την πολιτική είναι ως τώρα και ο σοσιαλδημοκράτης υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σολτς, ο οποίος έχασε την εσωκομματική αναμέτρηση.

Το μόνο βέβαιο είναι πως οι επόμενοι μήνες είναι κρίσιμοι για το μεγάλο συνασπισμό στη Γερμανία, με τους πολιτικούς αναλυτές να θεωρούν πως οι πρόωρες εκλογές δεν είναι μακριά.