Κρίση στον Κόλπο: Η αγορά πετρελαίου, το γεωπολιτικό πόκερ και οι ασύμμετρες απειλές

Μετά τη διπλή κρίση του 1970, οι εμπλεκόμενοι στην αγορά ενέργειας δεν απέκλειαν μια ενδεχόμενη κατευθυνόμενη επίθεση σε κρίσιμης σημασίας κόμβους παραγωγής και μεταφοράς του μαύρου χρυσού. Μέχρι τώρα η προσοχή ήταν εστιασμένη στο Ιράν, το οποίο απειλούσε πως θα κλείσει τα Στενά του Ορμούζ, που αποτελούν τη σημαντικότερη πετρελαϊκή αρτηρία, αφού από το σημείο περνάει το 1/5 της παγκόσμιας παραγωγής.

Κι ενώ στην ενεργειακή αγορά παρακολουθούσαν τον άτυπο «πόλεμο των τάνκερ», το ανορθόδοξο «χτύπημα» στην καρδιά του μεγαλύτερου εξαγωγέα πετρελαίου στον κόσμο έχει δημιουργήσει έντονο προβληματισμό. Και αυτό διότι αποδείχθηκε πως τα νέα τεχνολογικά όπλα, όπως τα τηλεκατευθυνόμενα μη επανδρωμένα αεροπλάνα που έπληξαν τις μονάδες παραγωγής του Αμπκάικ, έχουν τη δύναμη να υπερισχύσουν έναντι ισχυρότερων δυνάμεων πετρελαίου.

«Από τα drones έως τα σκουλήκια των υπολογιστών, εχθρικά μέρη έχουν αναπτύξει μία απρόβλεπτη γκάμα όπλων ασύμμετρου πολέμου προκειμένου να επιτεθούν σε έναν από τους καλύτερα εξοπλισμένους στρατούς της Μέσης Ανατολής» επισημαίνει το Bloomberg.

Οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν πως η παγκόσμια ενεργειακή αγορά απειλείται άμεσα από τις κυβερνοεπιθέσεις, οι οποίες μπορούν να επιφέρουν ισχυρές αναταράξεις στις αγορές εμπορευμάτων. Επομένως όλοι θα πρέπει να μάθουν να ζουν στην εποχή των ασύμμετρων απειλών.

Πάντως οι ανησυχίες για αποσταθεροποίηση της περιοχής εντείνονται, με τις ΗΠΑ να κατονομάζουν το Ιράν ως υπεύθυνο για τις επιθέσεις αυτές. Ο αμερικανός πρόεδρος Donald Trump δήλωσε ότι γνωρίζει ποιος είναι ο ένοχος και πως αναμένει από τη Σαουδική Αραβία να υποδείξει τον τρόπο αντίδρασης, αφήνοντας για πρώτη φορά να εννοηθεί πως δεν αποκλείεται στρατιωτική απάντηση.

Συγκεκριμένα ο Τραμπ έγραψε στο twitter: «Υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι γνωρίζουμε τον ένοχο, είμαστε έτοιμοι και οπλισμένοι με βάση τις επαληθεύσεις, αλλά περιμένουμε από το Βασίλειο να μας πει ποιος πιστεύει ότι είναι ο ένοχος αυτής της επίθεσης και υπό ποιους όρους θα δράσουμε».

Επίσης ο Αμερικανός πρόεδρος ανέφερε πως ενημέρωσε όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες να επισπεύσουν τις εγκρίσεις από πετρελαιαγωγούς, επί του παρόντος σε διαδικασία αδειοδοτήσεων στο Τέξας, και σε άλλες Πολιτείες.

Από την πλευρά της η Τεχεράνη ξεκαθάρισε πως δεν πρόκειται να γίνει καμία συνάντηση του Ιρανού προέδρου Χασάν Ροχανί με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, αρνούμενη οποιαδήποτε εμπλοκή στην επίθεση κατά των εγκαταστάσεων της πετρελαϊκής Aramco στη Σαουδική Αραβία.

Ορισμένοι αναλυτές χαρακτηρίζουν την επίθεση στην Aramco ως την 11η Σεπτεμβρίου στην ενέργεια και διατυπώνουν εφιαλτικές εκτιμήσεις για εκτόξευση των διεθνών τιμών του πετρελαίου στα 100 δολάρια ανά βαρέλι.

Η τιμή του «μαύρου χρυσού», η οποία κατέγραψε άνοδο της τάξης άνω του 19% στο ξεκίνημα της αγοράς, υποχώρησε αργότερα στο 10%. Είναι χαρακτηριστικό πως στην έναρξη της συνεδρίασης στο Λονδίνο, η τιμή του brent εκτινάχθηκε κατά 12 δολάρια ή 19% στα 71,95 δολάρια το βαρέλι, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη ημερήσια άνοδο σε όρους δολαρίου από την πρώτη παρουσία του συμβολαίου στις αγορές το 1988.

H Aramco υπολογίζει ότι οι επιθέσεις στη μονάδα της θα μειώσουν την παραγωγή του βασιλείου κατά περίπου 5,7 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, δηλαδή περισσότερο από 50% ή κατά 5 εκατ. βαρέλια. Η ποσότητα αντιστοιχεί στο 5% της παγκόσμιας παραγωγής, γεγονός που πυροδοτεί εκ νέου σενάρια τρόμου για εκτίναξη των τιμών στα 100 δολάρια το βαρέλι.

Όπως υποστηρίζει ο Hussein Sayed, επικεφαλής στρατηγικός αναλυτής της FXTM, η εκτόξευση του πετρελαίου στα 100 δολ. δεν αποτελεί πλέον σενάριο επιστημονικής φαντασίας, καθώς ξαφνικά η αγορά έχασε το 5% των αποθεμάτων της, μέσα σε μια νύκτα. Πριν από τρεις ημέρες το ενδεχόμενο ανόδου των τιμών του πετρελαίου στα 100 δολ. το βαρέλι, φάνταζε σχεδόν απίθανο.

Αυτό δεν ισχύει πλέον, όχι μόνο λόγω της τρέχουσας κρίσης στη Σαουδική Αραβία, αλλά από το γεγονός ότι οι πιθανότητες μια ένοπλης σύγκρουσης στην περιοχή έχουν αυξηθεί δραματικά, εξηγεί ο αναλυτής της FXTM.