O χειμώνας απειλεί τα παιδιά των προσφύγων στον βαλκανικό διάδρομο

Τα παραπάνω ισχυρίστηκε ο εκπρόσωπος του Ταμείου, Κριστόφ Μπουλιεράκ (Christophe Boulierac), μιλώντας σήμερα (19/1) στην τακτική δισεβδομαδιαία ενημέρωση, που πραγματοποιήθηκε στη Γενεύη. O αξιωματούχος των Ηνωμένων Εθνών επανέλαβε τα συμπεράσματα της πιο πρόσφατης -και πρώτης φέτος- έκθεσης ανθρωπιστικής κατάστασης για την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση στην Ευρώπη (Humanitarian Situation Report #7), που δημοσιοποίησε η UNICEF στις 11 Ιανουαρίου.

Όπως τονίζουν στη UNICEF, οι χαμηλές θερμοκρασίες, που τον τελευταίο καιρό καταγράφονται υπό το μηδέν, αλλά και οι συχνές χιονοπτώσεις επιδεινώνουν την ήδη κακή φυσική κατάσταση των παιδιών των προσφύγων, καθώς πολλά από αυτά δεν έχουν επαρκή ρουχισμό ή πρόσβαση σε διατροφή κατάλληλη για την ηλικία τους.

Τα πράγματα χειροτερεύουν από την έλλειψη στέγης και την ανεπαρκή θέρμανση σε ορισμένα κέντρα υποδοχής, στα λεωφορεία και τα τρένα που μεταφέρουν τα παιδιά αυτά και τις οικογένειές τους.

Αυξάνονται οι ανήλικοι πρόσφυγες

Η UNICEF κάνει λόγο για πρόβλημα που επείγει, καθώς ο αριθμός των παιδιών ως ποσοστό μεταξύ των αιτούντων άσυλο διαρκώς αυξάνεται και έχει, πλέον, ξεπεράσει την αναλογία ένα προς τρία που διαμορφωνόταν στο τελευταίο τρίμηνο του 2015.

Ενδεικτικά, και με βάση τα στοιχεία που έχει λάβει η UNICEF από τις αρχές της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) και της Σερβίας, στην μεν πρώτη το ποσοστό τους ανήλθε σε 37% τον περασμένο Δεκέμβριο έναντι 23% τον Σεπτέμβριο, στη δε δεύτερη σε 36% έναντι 27% αντίστοιχα.

Είναι ήδη γνωστό ότι πάνω από ένα εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες διέσχισαν τη Μεσόγειο το 2015, φθάνοντας στις ακτές της Ευρώπης. Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) εκτιμά ότι από αυτούς οι 253.700 ήταν παιδιά, εκ των οποίων περισσότερα από τα μισά εισήλθαν το τρίμηνο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2015 μέσω Ελλάδας και Δυτικών Βαλκανίων (Humanitarian Situation Report #7).

Η UNICEF αναφέρει ότι, με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία, τα παιδιά που διέρχονται από την ΠΓΔΜ ανέρχονται πλέον στο 36% του συνόλου των προσφυγικών ροών, ενώ γυναίκες και παιδιά μαζί καταγράφονται στο 57%.

Τα τελευταία αυτά νούμερα επιβεβαιώνουν την εικόνα που σχηματίζεται στην πρώτη πύλη εισόδου στο Αιγαίο, όπως προκύπτει από τα αντίστοιχα στοιχεία που έχουν δώσει στην Ύπατη Αρμοστεία οι ελληνικές αρχές για την άφιξη ανηλίκων στα ελληνικά νησιά: 30% στο σύνολο των αφίξεων τον Οκτώβριο, 29% τον Νοέμβριο, 35% τον Δεκέμβριο και 34% έως σήμερα τον Ιανουάριο.

Παρά την επιδείνωση των καιρικών συνθηκών, οι εκτοπισμένοι που βρίσκονται στην Τουρκία δεν τα παρατούν. Οι τραγικές απώλειες δεν σταματούν, επίσης. Σ' αυτές τις πρώτες εβδομάδες του 2016, 87 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους ή αγνοούνται, που σημαίνει ότι έως τώρα φέτος χάνονται τέσσερις άνθρωποι κάθε μέρα στα νερά του Αιγαίου.

Την ίδια στιγμή, όλο και περισσότερα παιδιά, μικρότερα σε ηλικία παιδιά, έρχονται στη Γηραιά Ήπειρο. Όπως σημειώνει η UNICEF στην πιο πρόσφατη έκθεσή της για την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση στην Ευρώπη (σ.σ. εδώ οι υπόλοιπες έξι Situation Reports), η πλειοψηφία των παιδιών, που φιλοξενήθηκαν στους ειδικά διαμορφωμένους, φιλικούς προς αυτά χώρους στη Σερβία τον Δεκέμβριο, ήταν μικρής ηλικίας: βρέφη, νήπια και εκείνα μεταξύ 5 και 9 ετών.

Επιπλέον, η UNICEF αναφέρει ότι ανάμεσα στα προσφυγόπουλα που διασχίζουν όλο το Αιγαίο και τα Βαλκάνια με κατεύθυνση τον ευρωπαϊκό βορρά, το 13% είναι παιδιά με ειδικές ανάγκες και κινητικά προβλήματα.

Στο δελτίο Τύπου που συνόδευσε τη σημερινή συνέντευξη Τύπου στη Γενεύη, η ειδική συντονίστρια της UNICEF για την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση στην Ευρώπη, Μαρί Πιέρ Πουαριέ (Marie-Pierre Poirier), ανέφερε ότι τα παιδιά των προσφύγων είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα σε αναπνευστικές λοιμώξεις, πεπτικά προβλήματα και διάρροια. Προσθέτει δε ότι η ανεξέλεγκτη χρήση του βρεφικού γάλακτος σε σκόνη δύναται να επηρεάσει σοβαρά την υγεία των βρεφών.

Η UNICEF έχει προειδοποιήσει ότι εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής η διασυνοριακή ανταλλαγή πληροφοριών και παρακολούθηση των πιο ευάλωτων παιδιών, κυρίως λόγω της ταχύτητας των προσφυγικών ροών.

Διαχωρισμοί και τρένα

Η Πουαριέ υπογράμμισε πως η UNICEF συνεργάστηκε με τους εταίρους και ομολόγους της για την ανάπτυξη σχεδίων έκτακτης ανάγκης, ώστε να επιβραδυνθούν οι μετακινήσεις του πληθυσμού των προσφύγων, αλλά και για να συνδράμει τον αυξανόμενο αριθμό ανθρώπων που έχουν παγιδευτεί κατά μήκος της διαδρομής.

Στη Humanitarian Situation Report #7, η UNICEF είχε αναφέρει ότι με την έναρξη του νέου έτους η σερβική αστυνομία υποβάλλει λίστα με ονόματα και εθνικότητες μεταναστών και προσφύγων στην κροατική προτού αυτοί επιβιβαστούν στα τρένα που θα τους προωθήσουν στη δυτική Ευρώπη. Η ίδια διαδικασία ακολουθείται και ανάμεσα στις αστυνομικές αρχές Κροατίας-Σλοβενίας.

Στην προσπάθεια δε ενίσχυσης των συνοριακών ελέγχων, Ζάγκρεμπ και Λιουμπλιάνα έχουν περιορίσει τις ημερήσιες αφίξεις στα 3.760 άτομα, που εξυπηρετούνται από τέσσερα τρένα, τα οποία αναχωρούν καθημερινά με 940 επιβάτες ανά έξι ώρες.

Σε κοινή συνέντευξη Τύπου της UNICEF, της Ύπατης Αρμοστείας και του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης, που είχε δοθεί στη Γενεύη στις 20 Νοεμβρίου, επικρίθηκε έντονα η πολιτική ορισμένων χωρών να κάνουν διαχωρισμούς των αιτούντων άσυλο με βάση την εθνικότητα:

Καταντά ολοένα και πιο αστήριχτη αυτή η πολιτική, από κάθε άποψη -ανθρωπιστική, νομική, αλλά και από άποψη ασφάλειας-, πόσο μάλλον εν όψει των χαμηλών θερμοκρασιών και των κινδύνων για τα παιδιά και όσους έχουν ειδικές ανάγκες.

Μαρτυρίες παιδιών

Στην ίδια έκθεση, η Unicef είχε αναφέρει ότι -από τον περασμένο Σεπτέμβριο και εώς το τέλος της χρονιάς- 147.727 παιδιά είχαν καταγραφεί στα σύνορα ΠΓΔΜ-Σερβίας.

Τον Σεπτέμβριο ο αριθμός τους ήταν 13.947, τον Οκτώβριο τετραπλασιάστηκαν στα 53.249, ο αριθμός τους υποχώρησε ελαφρώς στα 46.821 τον Νοέμβριο και 33.710 τον Δεκέμβριο, κυρίως λόγω των νέων συνοριακών απαγορεύσεων, όπου επιτρεπόταν η είσοδος μόνο σε Σύρους, Αφγανούς και Ιρακινούς.

Παρόλα αυτά -όπως αναφέρθηκε σήμερα στη Γενεύη- το ποσοστό των παιδιών αυξήθηκε σταθερά από 26% σε 36% του συνόλου των καταγεγραμμένων προσφύγων που εισήλθαν στη Σερβία.

Ανάμεσα στα 9.970 παιδιά που βρήκαν καταφύγιο στις εγκαταστάσεις της UNICEF στην ΠΓΔΜ το διάστημα 14/12/2015-3/1/2016 υπήρχαν 71 ασυνόδευτα ή χωρισμένα από τους γονείς τους παιδιά. Τα παιδιά αυτά διέσχισαν μόνα τους την Ειδομένη, την εποχή που ο καιρός στη Μακεδονία είχε επιδεινωθεί, με τα πρώτα χιόνια να κάνουν την εμφάνισή τους και τις θερμοκρασίες να πέφτουν κατακόρυφα, δίνοντας το μέτρο της εξελισσόμενης τραγωδίας που αναζητά κάθαρση στα από μηχανής logistics.

Όπως αναφέρεται σε ανταπόκριση στις αρχές Δεκεμβρίου από το στην σερβική πόλη Σίντ (Šid), τα προσφυγόπουλα από τη Συρία δεν είναι συνηθισμένα στις θερμοκρασίες που επικρατούν αυτήν την εποχή στα Βαλκάνια. Οι μαρτυρίες είναι σοκαριστικές: μωρό οκτώ ημερών που είχε μόλις αφιχθεί στις εγκαταστάσεις έχασε τη ζωή του από τις κακουχίες, δεκάχρονο παιδί δεν είχε βγάλει σε όλη τη διαδρομή από την Ελλάδα το σωσίβιό του, δείγμα του μετατραυματικού στρες που βιώνουν παιδιά σαν αυτό.

Στη Humanitarian Situation Report #7, η UNICEF παραθέτει περιπτώσεις παιδιών, όπως αυτή 9χρονης Ιρανής, η οικογένεια της οποίας είχε εγλωβιστεί στην Ελλάδα. Το μικρό κορίτσι φιλοξενήθηκε σε κέντρο κοινωνικών υπηρεσιών στο Σιντ, στα σύνορα με την Κροατία. Όσο διευθετείτο το θέμα της επανένωσης της οικογένειάς της, της δόθηκε κινητό τηλέφωνο για να επικοινωνεί με τους γονείς της και βοήθεια από μεταφραστή. Πεντάχρονο αγόρι από το Αφγανιστάν που φιλοξενήθηκε για λίγες ώρες με την οικογένειά του σε παιδικό χώρο στη Γευγελή (Gevgelija) της ΠΓΔΜ ζήτησε από τη μητέρα του να μείνουν εκεί.

Το ύψος της βοήθειας

Το τελευταίο τρίμηνο του 2015, η UNICEF και οι συνεργαζόμενοι με αυτήν φορείς (κυβερνήσεις, Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Διεθνής Υπηρεσία Μετανάστευσης, Ερυθρός Σταυρός, Ερυθρά Ημισέληνος, διεθνείς και τοπικές ΜΚΟ) παρείχαν σε 81.000 παιδιά υπηρεσίες φροντίδας (ψυχολογική υποστήριξη και διαχείριση άγχους, κοινωνική υποστήριξη και οικογενειακή επανένωση, δραστηριότητες αναψυχής και εκπαίδευσης), σε υποστηριζόμενους από το Ταμείο χώρους (φωτ.: UNICEF Serbia/2015/Shubuckl) στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, στη Σερβία και στην Κροατία.

Επιπλέον, 18.000 βρέφη και νήπια έχουν λάβει εξειδικευμένη φροντίδα μέσω των ειδικών χώρων φροντίδας της UNICEF για τη μητέρα και το μωρό. Συνολικά, οι υπηρεσίες της UNICEF έφτασαν σε περίπου 100.000 παιδιά στις τρεις προαναφερθείσες χώρες το τελευταίο τρίμηνο.

Στο πλαίσιο του προγράμματος χειμερινής συντήρησης (winterization), τον Δεκέμβριο η UNICEF διένειμε 13.500 βασικά μη διατροφικά είδη πρώτης ανάγκης (NFIs/CFIs), όπως ρούχα, κουβέρτες, αλλαξιέρες και βρεφικούς μεταφορείς.

Στην Κροατία, περίπου 6.000 παιδιά έλαβαν χειμερινό εξοπλισμό (σκούφους, γάντια, κασκόλ, παπούτσια, μπουφάν, ισοθερμικά εσώρουχα κ.α.), παρόμοιος αριθμός παιδιών εφοδιάστηκαν αντίστοιχα στην ΠΓΔΜ, ενώ στη Σερβία περίπου 8.000 παιδιά έλαβαν τα αντίστοιχα χειμερινά πακέτα.

Τον ίδιο μήνα, όπως αναφέρει το σημερινό δελτίο Τύπου:

• Στην ΠΓΔΜ, δόθηκε βοήθεια σε 11.651 γυναίκες, από τις οποίες οι 803 ήταν έγκυες. Στις τελευταίες δύο εβδομάδες του Δεκεμβρίου, 394 γυναίκες και 495 παιδιά έλαβαν βοήθεια σε μονάδες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.
• Στη Σερβία, 2.802 βρέφη έλαβαν μητρικό γάλα και φαγητό κατάλληλο για την ηλικία τους και σε 1.508 μητέρες δόθηκαν συμβουλευτικές υπηρεσίες και στήριξη για θέματα υγείας και διατροφής.
• Στην Κροατία, περισσότερα από 1.200 νήπια και βρέφη φιλοξενήθηκαν σε ειδικούς χώρους φροντίδας και 352 μητέρες βοηθήθηκαν στον θηλασμό.

Παραμένουν ισχυρές οι προσφυγικές ροές

Οι προσφυγικές και μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη - Πηγή: International Organization for Migration - IOM

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) τους τελευταίους τρεις μήνες τη Μεσόγειο διέσχισαν:

• 221.374 τον Οκτώβριο,
• 154.975 τον Νοέμβριο,
• 118.687 τον Δεκέμβριο.

Δηλαδή, στο τελευταίο τρίμηνο του 2015 εισήλθαν δια θαλάσσης 495.036 άτομα, το μισό σχεδόν από το 1.015.078 προσφύγων και μεταναστών που πέρασαν στην Ευρώπη το 2015 με τον ίδιο τρόπο.

Κατά μέσον όρο το 2015, το 30% του πληθυσμού μεταναστών και προσφύγων ήταν παιδιά και το 19% γυναίκες. Με βάση την εθνικότητα, το 48% ήταν Σύροι, το 21% Αφγανοί και το 9% Ιρακινοί.

Η συντριπτική πλειοψηφία αυτού του ενός και πλέον εκατομμυρίου εκτοπισμένων προσώπων εισήλθαν μέσω Αιγαίου και Ελλάδας, ακολουθώντας στη συνέχεια τον λεγόμενο «βαλκανικό διάδρομο» προς βορρά.

Συνολικά, 856.723 άτομα εισήλθαν μέσω Ελλάδας το 2015, όπως αναφέρεται στο τελευταίο δελτίο του 2015 για την Ελλάδα, που εξέδωσε η Ύπατη Αρμοστεία («GREECE REFUGEE EMERGENCY RESPONSE UPDATE #8», 29/11-31/12).

Η εικόνα αυτή δεν άλλαξε με τον ερχομό του νέου έτους, καθώς σ’ αυτές τις πρώτες εβδομάδες του 2016, η Ελλάδα δέχτηκε 30.308 πρόσφυγες και μετανάστες, ενώ η άλλη θαλάσσια διαδρομή μέσω Ιταλίας μόλις 1.073. Συνολικά, έως τώρα τον Ιανουάριο έχουν εισέλθει 31.381 πρόσφυγες και μετανάστες. Ενώ ο αριθμός αυτός φαίνεται μειωμένος σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες, είναι εξι φορές μεγαλύτερος από τους 5.550 πρόσφυγες και μετανάστες που εισήλθαν τον Ιανουάριο του 2014.

Συμπεραίνει εύκολα κανείς ότι ο αριθμός των αιτούντων άσυλο, για τους οποίους οι αρχές των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης κρίνουν ότι δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας, είναι μικρός.

Χαρακτηριστικό είναι πως στη δεύτερη εβδομάδα του Ιανουαρίου, από την Αυστρία έως την Ελλάδα, οι αρχές απομάκρυναν από τα σύνορά τους ή επαναπροώθησαν στη χώρα εισόδου συνολικά 2.362 άτομα, αποδεικνύοντας το μάταιο της ασφαλειοποίησης του προσφυγικού/μεταναστευτικού προβλήματος, όπως προτάσσεται στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.

Για το ίδιο διάστημα, ο μέσος όρος ημερήσιων αφίξεων δια θαλάσσης στην Ελλάδα ανέρχεται στα 2.050 άτομα («EUROPE’S REFUGEE EMERGENCY RESPONSE UPDATE #18», 8-14/1/2016).

Δεν φτάνουν για όλα τα παιδιά

Όπως ανακοίνωσε σήμερα η UNICEF και όπως είχε ήδη δημοσιεύσει στη Humanitarian Situation Report #7 μία εβδομάδα πριν, οι υπηρεσίες της παρείχαν φροντίδα σε περίπου 100.000 ανηλίκους στις τρεις χώρες του βαλκανικού διαδρόμου (ΠΓΔΜ, Σερβία, Κροατία) το τελευταίο τρίμηνο του έτους.

Με βάση στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας («Europe Refugees and Migrants Emergency Response - Daily Estimated Arrivals per Country - Flows through Western Balkans Route - 1/10/2015-18/1/2016»), στην Ελλάδα εισήλθαν το τελευταίο τρίμηνο του έτους 419.268 πρόσφυγες και μετανάστες, εκ των οποίων το 35% ήταν παιδιά, δηλαδή περίπου 145.000 ανήλικοι πρόσφυγες πέρασαν από την Ελλάδα το ίδιο διάστημα, (η πλειοψηφία των οποίων στα κέντρα φιλοξενίας της Σερβίας βρέθηκε να ανήκει στις μικρές ηλικίες).

Επίσης, η UNICEF αναφέρει ότι 133.780 παιδιά προσφύγων βρίσκονταν εν κινήσει στη Σερβία αντίστοιχα στους τρεις αυτούς μήνες.

Από τα παραπάνω μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι τα παιδιά των προσφύγων που έλαβαν τις σχετικές υπηρεσίες υποστήριξης σε ΠΓΔΜ-Σερβία-Κροατία δεν ξεπέρασαν το 69%-75% του συνόλου όσων βρέθηκαν στο βαλκανικό διάδρομο.

Με δεδομένο ότι η UNICEF και οι συνεργαζόμενοι φορείς μοίρασαν τον τελευταίο μήνα 13.500 CFIs/NFIs, στην ΠΓΔΜ δόθηκε χειμερινός εξοπλισμός σε 6.000 παιδιά, στη Σερβία σε 8.000 παιδιά και στην Κροατία σε 6.000 παιδιά, συνολικά σε περίπου 20.000 παιδιά, προκύπτει ότι δεν στάθηκε δυνατό να καλυφθούν όλα τα παιδιά που μετακινήθηκαν στον βαλκανικό διάδρομο στη διάρκεια του χειμώνα -κατά προσέγγιση τέσσερα στα πέντε παιδιά.

Δεν φτάνουν για όλα τα βρέφη

Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει διαθέσει η Ελληνική Αστυνομία στην Ύπατη Αρμοστεία, για το διάστημα από τον Οκτώβριο του 2015 έως τις 16 Ιανουαρίου 2016, η αναλογία 73%-16%-11% ανδρών, παιδιών και γυναικών που εισήλθαν στην Ελλάδα τον Ιούνιο του 2015 έγινε 45%-34%-21% τον τρέχοντα Ιανουάριο, απόδειξη της διαρκώς αυξανόμενης τάσης εισόδου παιδιών στις προσφυγικές ροές του βαλκανικού διαδρόμου.

Όπως δείχνουν τα σχετικά γραφήματα, η πλειοψηφία των παιδιών προέρχονται από τη Συρία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν, σε ποσοστά άνω του 30% επί του συνόλου, ενώ ένας στους δέκα Ιρανούς που αιτούνται άσυλο είναι παιδιά.

Επιπλέον, ένας στους δέκα τουλάχιστον πρόσφυγες από τις τρεις εμπόλεμες χώρες είναι νήπια και βρέφη 0-4 ετών.

Τον Οκτώβριο, η ευάλωτη αυτή ηλικιακή ομάδα ανήλθε στο 9% του συνόλου των μεταναστών και προσφύγων, τον Νοέμβριο επίσης στο 9% και τον Δεκέμβριο στο 12%.

Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας («Daily Estimated Arrivals per Country - Flows through Western Balkans Route - 18 January 2016»), προκύπτει ότι τον Οκτώβριο στην Ελλάδα εισήλθαν 197.166 άνθρωποι, τον Νοέμβριο 122.228 και τον Δεκέμβριο 99.874, (σύνολο 419.268). Με αναγωγή στα ποσοστά 9%-9%-12% προκύπτει ότι περί τα 41.000 βρέφη και νήπια εισήλθαν στην Ελλάδα τους τελευταίους τρεις μήνες του 2015.

Από τον ίδιο πίνακα στοιχείων, το τελευταίο τρίμηνο καταγράφηκαν 419.268 αφίξεις στα νησιά του Αιγαίου, 390.086 αναχωρήσεις για την ηπειρωτική Ελλάδα, 442.374 αφίξεις στην ΠΓΔΜ, 432.956 αφίξεις στη Σερβία και 465.412 αφίξεις στην Κροατία.

Το σερβικό νούμερο επιβεβαιώνει το ποσοστό «ένα παιδί ανά τρεις πρόσφυγες» (133.780 παιδιά προσφύγων κινήθηκαν στη Σερβία το ίδιο διάστημα). Με δεδομένο ότι για κάθε δέκα πρόσφυγες που εισήλθαν στην Ευρώπη αναλογούσε ένα παιδί ηλικίας 0-4, προκύπτει ξανά αριθμός άνω των 41.000 βρέφών και νηπίων. Από τα παραπάνω μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι πάνω από 40.000 βρέφη και νήπια βρέθηκαν στις προσφυγικές ροές του βαλκανικού διαδρόμου το τελευταίο τρίμηνο του 2015.

Όταν από τον Οκτώβριο τα 18.000 έλαβαν τις φροντίδες των υπηρεσιών της UNICEF και των υπόλοιπων φορέων, αυτό μεταφράζεται σε ένα ποσοστό που ανέρχεται το πολύ στο 45%. Τα βρέφη που έτυχαν ανθρωπιστικής φροντίδας είναι λιγότερα από τα μισά που κινήθηκαν το τελευταίο τρίμηνο του 2015 σε Αιγαίο και Βαλκάνια.

Το παράρτημα της UNICEF στη Μ. Βρετανία δημοσιοποίησε παραμονές Χριστουγέννων «τα πέντε πράγματα που κανένα παιδί δεν θα έπρεπε να ζητά ως χριστουγεννιάτικο δώρο». Μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι μία ισοθερμική κουβέρτα -από αυτές που δίνονται στα προσφυγόπουλα- κοστίζουν πέντε λίρες. Η αναγωγή στο σύνολο λειτουργεί ως καθρέφτης των προτεραιοτήτων στον 21ο αιώνα.

Τα οικονομικά της βοήθειας

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, η UNICEF είχε κάνει έκκληση για δωρέες ύψους 14 εκατ. δολαρίων, ώστε να στηριχθούν οι ανάγκες παιδιών και γυναικών προσφύγων και μεταναστών στην Ευρώπη έως το τέλος του 2016. Από αυτά, τα 6,5 εκατ. δολάρια ήταν επείγον να δοθούν εντός εξαμήνου. Πιο συγκεκριμένα, το Ταμείο επιμέριζε τις χρηματοδοτικές ανάγκες (συνόλου 14.019.135 δολαρίων) σε 6.544.239 δολάρια έως τον Φεβρουάριο και 7.474.896 δολάρια από τον Μάρτιο έως το τέλος του έτους.

Από τα χρήματα του πρώτου εξαμήνου, τα 3.730.000 δολάρια θα δίνονταν στις χώρες όπου βρίσκονται τα περισσότερα παιδιά εν κινήσει (εκ των οποίων τα 2.695.000 εκατ. προϋπολογίστηκαν για την παροχή υπηρεσιών). Τα 265.000 δολάρια θα δίνονταν στις χώρες προορισμού και τα υπόλοιπα προορίζονταν για συμβουλευτικές, επικοινωνιακές και τεχνικές υπηρεσίες σε παγκόσμιο επίπεδο.

Έως τις 24 Νοεμβρίου (Humanitarian Situation Report #4), η UNICEF είχε λάβει 6.576.687 δολάρια.

Η UNICEF εκτιμούσε με τα τότε δεδομένα του Σεπτεμβρίου ότι περί τα 225.000 παιδιά χρήζουν βοήθειας, αναμένοντας ότι πάνω από 900.000 πρόσφυγες θα αναζητήσουν καταφύγιο στην Ευρώπη έως το τέλος του 2015. Τελικά, ξεπέρασαν το ένα εκατομμύριο.

Όσον αφορά τον σχεδιασμό, είχε θέσει επτά προτεραιότητες σε επίπεδο παρεχόμενων υπηρεσιών: τεχνική βοήθεια για τον εντοπισμό και επανένωση οικογενειών και προσδιορισμού των αναγκών τους, δημιουργία φιλικών χώρων για τα παιδιά προσφύγων και μεταναστών, συμβουλευτικές υπηρεσίες, ψυχολογική υποστήριξη και εκστρατείες ευαισθητοποίησης, τεχνική βοήθεια στο προσωπικό πρώτης γραμμής (εργαζόμενοι υγείας, κοινωνικοί λειτουργοί, ΜΚΟ), παροχή ύδρευσης, αποχέτευσης και πληροφόρησης για τη δημόσια υγεία στα κέντρα υποδοχής και διαμονής, εξασφάλιση αξιοπρεπών συνθηκών και υλικό υποστήριξης βρεφών, συμπληρωματική σίτιση και προμήθειες για τους μετακινούμενους πρόσφυγες και μετανάστες, διανομή χειμερινών ειδών, όπως κουβερτών και ρούχων.

Επιπλέον, η UNICEF ανέφερε ότι εν όψει χειμώνα θα μεριμνούσε για την προμήθεια και διανομή χειμερινών ρούχων και άλλων μη διατροφικών ειδών (NFIs) σε παιδιά και νεογέννητα, με τη συνεργασία των φορέων στο πεδίο.

Τέλος, προειδοποιούσε ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει, αν δεν αντιμετωπιστούν οι ρίζες της κρίσης στη Συρία και των γειτονικών της χωρών, όπου φιλοξενούνται πρόσφυγες.

Από την πλευρά της η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ έχει παρουσιάσει το τελευταίο εξάμηνο τέσσερα σχέδια αντιμετώπισης της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης στην Ευρώπη:

• Στις 16 Ιουνίου 2015 παρουσίασε το σχέδιο «Special Mediterranean Sea Initiative: Plan for an enhanced operational response, June-December 2015», προϋπολογίζοντας 30,4 εκατ. δολάρια (30.412.083) σε Μαγκρέμπ, ανατολική και δυτική Αφρική, Βαλκάνια (Βοσνία, Σερβία, ΠΓΔΜ), Ν. Ευρώπη (Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Κύπρος, Μάλτα) και Τουρκία. Στις τρεις τελευταίες ζώνες θα διοχετεύονταν 7,44 εκατ. δολάρια (7.437.901). Έως τότε, οι ροές προσφύγων δια θαλάσσης καταγράφονταν 1.400 στην Ισπανία, 55.500 στην Ιταλία και 47.977 στην Ελλάδα. Νεκροί ή αγνοούμενοι 1.850.
• Στις 8 Σεπτεμβρίου 2015 παρουσίασε το σχέδιο «Initial Response Plan for the Refugee Crisis in Europe, June 2015 – December 2016», ανεβάζοντας στα 30,5 εκατ. δολάρια (30.512.400) τη βοήθεια, με έξτρα βοήθεια στις Ιταλία, Ελλάδα, Βοσνία, ΠΓΔΜ, Τουρκία και την προσθήκη του Βελγίου με κάποια κονδύλια να προορίζονται για το Καλέ της Γαλλίας και την Ουγγαρία. Οι προσφυγικές ροές του 2015 αποτυπώνονταν σε 1.953 στην Ισπανία, 115.500 στην Ιταλία και 204.954 στην Ελλάδα. Νεκροί ή αγνοούμενοι 2.750.
• Στις 30 Σεπτεμβρίου 2015 παρουσίασε μια νέα εκδοχή του πρώτου σχεδίου, το «Special Mediterranean Sea Initiative: Plan for an enhanced operational response, June-December 2015 (Supplementary Appeal)», διοχετεύοντας προς τις παραπάνω ευρωπαϊκές χώρες και την Τουρκία επιπλέον 29,9 εκατ. δολάρια (29.920.484) για το 2015 και 47,48 εκατ. (47.476.089) για το 2016, σύνολο 77,4 εκατ. δολάρια (77.396.573). Μαζί με τα 23 εκατ. δολάρια του Ιουνίου για τις αφρικανικές χώρες, πλέον των 27,5 εκατ. για το 2016, το τελικό ποσό για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης πέριξ της Μεσογείου έφτανε τα 128 εκατ. δολάρια. Οι προσφυγικές ροές του 2015 αποτυπώνονταν σε 2.338 στην Ισπανία, 131.000 στην Ιταλία, 387.520 στην Ελλάδα. Νεκροί ή αγνοούμενοι 2.980.
• Στις 5 Νοεμβρίου, ανακοίνωσε ειδικό σχέδιο για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, αναφορικά με τις ανάγκες που θα προέκυπταν από την έλευση του χειμώνα. Το «Winterization Plan for the Refugee Crisis in Europe, November 2015 - February 2016» πρώτα και κύρια έθετε το χρηματοδοτικό πλαισιο, που προσδιοριζόταν στα 96,15 εκατ. δολάρια (96.152.375) για το διάστημα Νοεμβρίου-Φεβρουαρίου. Αυτά επιμερίζονταν σε 31,97 εκατ. στην Ελλάδα, 2,27 εκατ. στην ΠΓΔΜ, 3,45 εκατ. στη Σερβία, 3,76 εκατ. στην Κροατία, 4,1 εκατ. στη Σλοβενία και 43,15 εκατ. σε επίπεδο περιφερειακού σχεδιασμού πλέον του προβλεπόμενου κόστους υποστήριξης (7%) που εμφιλοχωρεί σε όλους τους σχετικούς πίνακες.
  
  

Ως προς το σχέδιο χειμερινής συντήρησης, τα παραπάνω ποσά προορίζονται για την προσαρμογή, συντήρηση και διαχείριση καταφυγίων και χώρων υποδοχής και διαμονής, την παροχή χειμερινών μη διατροφικών ειδών, την προσωρινή μεταφορά στα κέντρα φιλοξενίας, την προσωρινή παροχή ζεστών υγρών και τροφίμων και τη συντήρηση δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης.

Η Ύπατη Αρμοστεία διευκρίνιζε τον Νοέμβριο ότι τα ποσά του συγκεκριμένου πακέτου είναι ανεξάρτητα από τις δεσμεύσεις της συνόδου κορυφής που είχε πραγματοποιηθεί στις 25 Οκτωβρίου 2015 στις Βρυξέλλες και όπου είχε αποφασιστεί, εκτός άλλων και εν μέσω έντονων αντεγκλήσεων, η δημιουργία hotspots στα Βαλκάνια για την προσωρινή διαμονή 100.000 προσφύγων.

Όριζε, επίσης, τότε ως κόμβους επιμελητείας του εισερχόμενου ανθρωπιστικού υλικού τη Θεσσαλονίκη και το Βελιγράδι. Για να επιτευχθούν οικονομίες κλίμακας, η προμήθεια χειμερινού εξοπλισμού θα γινόταν κεντρικά από την Ύπατη Αρμοστεία, που σημαίνει ότι τα χειμερινά μη διατροφικά είδη και είδη πρώτης ανάγκης (core relief items - CRI's και non-food-items - NFI's), όπως ισοθερμικές κουβέρτες, υπνόσακους, είδη υγιεινής και μπουφάν/ρούχα, υποδήματα, προϋπολογίζονται στα 43,15 εκατ. δολάρια του περιφερειακού σχεδιασμού.

Σημειώνεται ότι ο παραπάνω σχεδιασμός έγινε με πρόβλεψη 5.000 αφίξεων ημερησίως από την Τουρκία και προσφυγική ροή 600.000 ανθρώπων σε Ελλάδα, ΠΓΔΜ, Σερβία, Κροατία και Σλοβενία.

Από τις αρχές Νοεμβρίου έως τις 18 Ιανουαρίου η Ύπατη Αρμοστεία έχει καταγράψει 251.833 αφίξεις στα ελληνικά νησιά από την Τουρκία, που βγάζουν μέσο όρο 3.188 αφίξεις ημερησίως. Σύμφωνα με το τελευταίο δελτίο για την Ελλάδα, ο μέσος όρος για τον Νοέμβριο ήταν 5.042 αφίξεις ημερησίως και για τον Δεκέμβριο 3.412, με 1.708 αφίξεις να καταγράφονται αντίστοιχα έως τώρα τον Ιανουάριο.

Παρατηρεί κανείς ότι τα νούμερα αποκλίνουν από έκθεση σε έκθεση και από οργανισμό σε οργανισμό, κάτι που ευλόγως μπορεί να αποδοθεί στην πρωτόγνωρη κατάσταση και τον όγκο των δεδομένων, όπως μεταβάλλονται διαρκώς και δοκιμάζουν τις αντοχές των αρχών. Ακόμα και η γυμνή ζωή των εκτοπισμένων έχει χειρότερο από το θάνατο: «αγνοούμενοι».

Η Ύπατη Αρμοστεία έχει δηλώσει ότι θα δώσει προτεραιότητα στα άτομα που χρήζουν ιδιαίτερης φροντίδας, εκτιμώντας ότι αυτά ανέρχονται στο 40% των προσφύγων και μεταναστών που κινούνται στον βαλκανικό διάδρομο. Όπως τονίζει στο τελευταίο της σχέδιο, η κινητικότητα του πληθυσμού των εκτοπισμένων είναι μεγάλη και υπάρχει το ενδεχόμενο να λάβουν βοήθεια σε διαφορετικά σημεία της πορείας του. «Γίνονται προσπάθειες αυτό να αποφευχθεί», αναφέρεται στην έκθεση.

Προφανώς, τα περιθώρια είναι τόσο στενά, που φαντάζει πολυτέλεια να δοθούν δύο κουβέρτες σε ένα παιδί που διασχίζει περισσότερα από χίλια χιλιόμετρα σε αντίξοες συνθήκες και διάστημα μερικών εβδομάδων. Δεν θα πρέπει δε κανείς να ξεχνά ότι η αναγνώριση εκείνων που χρήζουν ιδιαίτερης φροντίδας δεν σημαίνει ότι οι υπόλοιποι ζουν κανονικά· ότι το 60% όσων δεν έχουν προτεραιότητα, δεν έχουν και ανάγκη.

Η Ύπατη Αρμοστεία προειδοποιούσε στο σχετικό δελτίο ότι «παρά την έναρξη του χειμώνα, δεν αναμένεται ότι οι μετακινήσεις θα μειωθούν (...). Με δεδομένο τον αριθμό των ανθρώπων και τις αυξανόμενη ανάγκη για ανθρωπιστική βοήθεια, απαιτείται να γίνουν περισσότερα για να ενεργοποιηθεί η ανταπόκριση της Ευρώπης κατά τη διάρκεια των χειμερινών μηνών».

Κινδυνεύει η ζωή τους

Την ίδια στιγμή η UNICEF και οργανώσεις αρωγής προειδοποιούν ότι χιλιάδες παιδιά στις προσφυγικές ροές που διέρχονται από την Τουρκία και τα δυτικά Βαλκάνια προς τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο, εξαιτίας του παρατεταμένου κύματος ψύχους που αναμένεται τις επόμενες δύο εβδομάδες.

Η μετεωρολογική υπηρεσία του ΟΗΕ (World Meteorological Organization - WMO) ανακοίνωσε πως προβλέπει πολύ χαμηλότερες θερμοκρασίες από τις συνηθισμένες για την εποχή και σφοδρές χιονοπτώσεις μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες στο ανατολικό τμήμα της βαλκανικής χερσονήσου, την Τουρκία, την ανατολική Μεσόγειο, τη Συρία, τον Λίβανο, το Ισραήλ και την Ιορδανία.

Όπως ενημέρωσε τους εκπροσώπους του Τύπου η Κλερ Νάλις (Clare Nullis), αναμένονται ισχυρές χιονοπτώσεις και εξαιρετικά χαμηλές θερμοκρασίες το διάστημα 18-31 Ιανουαρίου, που ενδέχεται να επεκταθούν έως τα μέσα Φεβρουαρίου -τουλάχιστον για την Τουρκία, απ' όπου εισέρχεται η πλειοψηφία των προσφύγων. Η πιθανότητα εκδήλωσης ακραίων καιρικών φαινομένων είναι μεγαλύτερη από 90% για την πρώτη εβδομάδα της πρόβλεψης και μεγαλύτερη από 60% για τη δεύτερη.

Η Νάλις σημείωσε ότι οι προβλέψεις αυτές πραγματοποιούνται σε πειραματική βάση και απευθύνονται στις εθνικές μετεωρολογικές υπηρεσίες. Όμως, ο Οργανισμός αποφάσισε να τις δημοσιοποιήσει, εξαιτίας της εντεινόμενης ανθρωπιστικής κρίσης στα Βαλκάνια και την Τουρκία.

«Πολλά παιδιά που βρίσκονται σε κίνηση δεν έχουν επαρκή ρουχισμό ή πρόσβαση σε αναγκαία τρόφιμα», σχολίασε σχετικά ο Κριστόφ Μπουλιεράκ.

Ερωτηθείς στη συνέντευξη Τύπου εάν παιδιά διατρέχουν τον κίνδυνο να πεθάνουν από το κρύο, ο Μπουλιεράκ απάντησε ότι «ο κίνδυνος είναι ξεκάθαρα πάρα πολύ υψηλός».

Απελπισμένες μητέρες

Παιδιά φθάνουν στις ακτές της Λέσβου, φορώντας απλά κοντομάνικα και είναι μούσκεμα μετά τον διάπλου του Αιγαίου με κάθε άλλο παρά αξιόπλοα, συχνά λαστιχένια πλεούμενου, επισήμανε από την πλευρά της η μη κυβερνητική οργάνωση Save the Children («Σώστε τα Παιδιά»).

«Οι εργαζόμενοι στις οργανώσεις αρωγής στο συνοριακό κέντρο υποδοχής στο Πρέσεβο (Preševo) αναφέρουν ότι έχει σημειωθεί χιονόπτωση δεκαπέντε εκατοστών και τα παιδιά φθάνουν εκεί με τα χείλη μπλε, καταπονημένα, τρέμοντας από το κρύο», επισήμανε σε δημοσίευμά της η βρετανική οργάνωση, όπου εκτός άλλων γίνεται αναφορά σε γυναίκες πρόσφυγες, οι οποίες «είναι απελπισμένες επειδή δεν μπορούν να κρατήσουν τα μωρά τους ζεστά και ασφαλή».

Ο Νασίρ (Nasir) έφυγε από τη Συρία πριν από πέντε μήνες μαζί με τη γυναίκα του και τα δυο παιδιά τους. Κατάφεραν να έρθουν στην Ελλάδα με τη δεύτερη προσπάθεια. Στην πρώτη πνίγηκε ένας συνεπιβάτης τους. «Το ταξίδι στη βάρκα ήταν το χειρότερο απ' όλα. Έκανε πάρα πολύ κρύο, τα πάντα είχαν μουσκευτεί και τα μωρά είχαν αρρωστήσει. Πετάξαμε τις τσάντες μας στη θάλασσα για να σταματήσουμε να βουλιάζουμε», λέει στο προσωπικό της ΜΚΟ.

Το Save the Chlidren ιδρύθηκε στις 15 Aπριλίου 1919 στο Λονδίνο για να συνδράμει τα παιδιά που υπέφεραν από λιμό στη Γερμανία και την Αυστροουγγαρία, καθώς οι δύο αυτοκρατορίες παρέμεναν αποκλεισμένες παρά την κήρυξη εκεχειρίας πριν από πέντε μήνες που είχε σημάνει τη λήξη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου στην Ευρώπη.

Μερικές φορές φοβάμαι για τα παιδιά μου. Δεν μπορούσαμε να μείνουμε στη Συρία, αλλά εκεί δεν είχε τέτοιο κρύο. Δεν έχουμε ποτέ κρυώσει τόσο πολύ.

«Η κατάσταση είναι απελπιστική», ανέφερε η Βαλεντίνα Μπόλενμπακ (Valentina Bollenback), εκπρόσωπος της οργάνωσης, μιλώντας τηλεφωνικά στο Γαλλικό Πρακτορείο από τα σύνορα Σερβίας-ΠΓΔΜ. Όπως τόνισε, «υπάρχει αυξημένος κίνδυνος υποθερμίας, πνευμονίας και άλλων παθήσεων», καθώς οι θερμοκρασίες αναμένεται να πέσουν στους -20° βαθμούς Κελσίου στο Πρέσεβο (Preševo) της Σερβίας και στους -13° στα σύνορα της Ελλάδας με την ΠΓΔΜ.

Σύμφωνα με την εκπρόσωπο της Ύπατης Αρμοστείας Μιριάνα Μιλένκοφσκι (Mirjana Milenkovski), περίπου 7.000 πρόσφυγες έχουν εισέλθει στη Σερβία από την περασμένη Παρασκευή, για να συνεχίσουν μέσω Κροατίας προς χώρες της δυτικής Ευρώπης. Όπως αναφέρει, «η κατάσταση είναι υπό έλεγχο».

Διαβάστε ακόμη:

Οι πρόσφυγες καλούν τους Ευρωπαίους να θυμηθούν

Το πνεύμα των Χριστουγέννων

Επικράτηση Μέρκελ, προειδοποιήση Σόιμπλε, χειροκρότημα αλλήλων

Προειδοποιητική επιστολή Κομισιόν: Η Ελλάδα σπεύδει βραδέως

Γκρουέφσκι: Καλοδεχούμενη η Frontex στην Ελλάδα

Πού βρίσκεται η Ελλάδα και πού οι εταίροι της

Πεδίο σύγκρουσης η φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της Ευρώπης

Βερολίνο: Δεν θα αργήσει η συνάντηση Τσίπρα-Μέρκελ-Νταβούτογλου

Η Ευρωπαϊκή Ένωση εισέρχεται σε αχαρτογράφητα νερά

Τσίπρας στην Άγκυρα: Να αναλάβει η Ευρώπη τις ευθύνες της

Ανταλλάγματα Ευρώπης στην Αφρική για να πάρει τους πρόσφυγες πίσω

Διεθνής συνάντηση για το προσφυγικό όσο οι πνιγμοί συνεχίζονται

Μήνυμα προς Βερολίνο: Ανθρωπιστικό καθήκον η λύση του προσφυγικού

Ευρωσυμφωνία για την υποδοχή 100.000 προσφύγων στα Βαλκάνια