Δεκάδες χιλιάδες Τούρκοι στρατιώτες στα σύνορα με τη Συρία - Γεωπολιτικό παιχνίδι ΗΠΑ και Τουρκίας

Ένα παιχνίδι αιματηρό στο οποίο σε αυτή τη φάση πρωταγωνιστούν ο Ερντογάν, η κουρδική πολιτοφυλακή YPG που ελέγχει τη συριακή περιοχή της Ροτζάβα και οι ΗΠΑ του Τραμπ. Ωστόσο, εμπλέκονται όλοι οι σημαντικοί «παίκτες» της Μέσης Ανατολής: Άσαντ, Ιράν, Ρωσία, Σαουδική Αραβία, Ισραήλ, τζιχαντιστές.

Τις τελευταίες μέρες το παιχνίδι φαίνεται να κορυφώνεται με τον Ερντογάν να προαναγγέλλει στρατιωτική επέμβαση στη Βορειονατολική Συρία. Σύμφωνα με τη Washington Post, δεκάδες χιλιάδες Τούρκοι στρατιώτες συγκεντρώνονται στα τουρκοσυριακά σύνορα, ενώ οι Κούρδοι πολιτοφύλακες ενισχύουν τις οχυρώσεις τους.

Ταυτόχρονα, οι Κούρδοι απειλούν ότι σε περίπτωση τουρκικής εισβολής θα απελευθερώσουν τους περίπου 8.000 μαχητές του ISIS που κρατάνε φυλακισμένους.

Σήμερα διεξάγεται στην Άγκυρα κρίσιμη συνάντηση μεταξύ Αμερικανών και Τούρκων αξιωματούχων σε μια ύστατη διευθέτηση του ζητήματος.

Οι στρατηγικές

Στη βορειοανατολική Συρία αυτή τη στιγμή διαπλέκονται και συγκρούονται τρεις (τουλάχιστον) γεωπολιτικές στρατηγικές:

• Η επιδίωξη των Κούρδων της Συρίας να δημιουργήσουν μια ασφαλή εστία για τον λαό τους, στο πλαίσιο μια ομόσπονδης Συρίας.
• Η θεώρηση της Άγκυρας ότι οποιαδήποτε κουρδική οντότητα στα σύνορά της συνιστά υπαρξιακή απειλή για το τουρκικό κράτος έτσι όπως το καθόρισε ο Κεμάλ.
• Η στόχευση των ΗΠΑ να δημιουργήσουν αντίβαρο στην επιρροή του Ιράν, καθώς και να στείλουν διεθνές μήνυμα ότι «τιμάνε» τις συμμαχίες τους. Ταυτόχρονα, η Τουρκία έχει τόσο μεγάλη γεωπολιτική σημασία που είναι αδύνατον για την Ουάσιγκτον να έρθει σε ρήξη μαζί της.

Σε όλα αυτά ας προσθέσουμε τη θέληση του Ιράν να ενισχύσει τον άξονα του με τη Δαμασκό και τη Χεζμπολάχ, όπως επίσης τη βούληση του Άσαντ να διατηρήσει τον έλεγχο όλου του συριακού εδάφους.

Μέχρι στιγμής, δεν έχει καταστεί δυνατό να επιτευχθεί συμβιβασμός μεταξύ των εμπλεκόμενων πλευρών.

Το δίλημμα των ΗΠΑ

Ζητήσαμε από τον Σωτήρη Ρούσσο, καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, να μας δώσει το περίγραμμα της αμερικανικής πολιτικής στη βόρεια Συρία.

«Η στήριξη των Κούρδων της Συρίας αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία για την αποτροπή της ανασύνταξης του άξονα Ιράν-Συρίας-Χεζμπολά. Η Αμερική βρίσκεται λοιπόν σε δίλημμα. Είτε θα συνεχίσει να στηρίζει τους Κούρδους διατηρώντας μια προβληματική σχέση με την Τουρκία. Είτε θα αλλάξει όλη τη στρατηγική της απέναντι στο Ιράν, χάριν μιας πιο φιλικής Τουρκίας. Το πρώτο έχει περισσότερες πιθανότητες» είπε ο κ. Ρούσσος.

Η προαναγγελία Ερντογάν

Την Κυριακή σε ομιλία του ο Ερντογάν προανήγγειλε στρατιωτική επιχείρηση στα ανατολικά του ποταμού Ευφράτη, στην περιοχή της Ροτζάβα που ελέγχεται από τους Κούρδους πολιτοφύλακες της YPG.

Ο Τούρκος πρόεδρος είπε ότι η υπομονή της Τουρκίας εξαντλείται με τις ΗΠΑ που έχουν συμφωνήσει μαζί της για τη δημιουργία ζώνης ασφάλειας στα βορειοανατολικά της Συρίας. Προσέθεσε ότι τόσο η Ρωσία, όσο και οι ΗΠΑ έχουν ενημερωθεί για την επιχείρηση.

Η απάντηση του State Department

Ωστόσο, η αντίδραση της Ουάσιγκτον ήταν αρνητική. Απαντώντας, σε ερώτηση του kurdistan24.net, η εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μόργκαν Ορτέιγκους δήλωσε:

«Οποιεσδήποτε ασυντόνιστες στρατιωτικές επιχειρήσεις της Τουρκίας θα έθεταν σε κίνδυνο την ασφάλεια και τη σταθερότητα της περιοχής. Μια τέτοια μονομερής στρατιωτική δράση στη Βορειοανατολική Συρία, ιδιαίτερα όταν το προσωπικό των ΗΠΑ μπορεί να είναι παρόν ή κοντά στην περιοχή, κι ενώ συνεχίζονται οι επιχειρήσεις του τοπικού Σύρου εταίρου μας εναντίον του I SIS, προκαλεί σοβαρή ανησυχία. Το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος δεν νικήθηκε. Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν επανειλημμένα εξηγήσει ότι, αν και έχασε την επικράτεια που ήλεγχε κάποτε, έχει περάσει στην παρανομία και παραμένει επικίνδυνο».

Συνεχίζοντας, η κ. Ορτέιγκους έδωσε το περίγραμμα ενός ενδεχόμενου συμβιβασμού:

«Πιστεύουμε ότι ο διάλογος είναι ο μόνος τρόπος να διασφαλίσουμε την περιοχή των συνόρων με βιώσιμο τρόπο. Συνεχίζουμε τις εντατικές συνομιλίες με την Τουρκία για μια ζώνη ασφαλείας που θα ικανοποιεί τις νόμιμες τουρκικές ανησυχίες για την ασφάλεια της συνοριακής γραμμής Τουρκίας-Συρίας.»

Η ζώνη ασφαλείας

Το μήνυμα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ είναι διπλό:

• Από τη μια μεριά δεν πρόκειται να ανεχτεί μονομερή τουρκική κίνηση.
• Από την άλλη, αποδέχεται τη δημιουργία ζώνης ασφαλείας εντός της συριακής επικράτειας.

Επισήμως, η Άγκυρα θέλει τη ζώνη ασφαλείας για να αποτρέπει την επικοινωνία των μαχητών των YPG με αυτούς του «αδελφού» PKK που δρα εντός της Τουρκίας. Η διαφωνία με τις ΗΠΑ αφορά δύο ακανθώδη θέματα:

1. Αν η ζώνη ασφαλείας ελέγχεται αποκλειστικά από την Τουρκία ή θα είναι υπό κοινό τουρκοαμερικανικό έλεγχο.
2. Ποιο θα είναι το πλάτος της ζώνης. Οι ΗΠΑ προτείνουν 5-14 χιλιόμετρα όπου θα διαλυθούν οι κουρδικές οχυρώσεις, ενώ τα βαρέα όπλα των YPG θα απομακρυνθούν ακόμα περισσότερο. Φαίνεται ότι οι Κούρδοι έχουν αποδεχτεί την αμερικανική πρόταση. Η Τουρκία διεκδικεί ζώνη 32 χιλιομέτρων. Όμως μια ζώνη 32 χιλιομέτρων περιλαμβάνει κατοικημένες περιοχές.

Να σημειωθεί ότι το Αφρίν, που ανήκει στη συριακή επικράτεια αλλά καταλήφθηκε πέρσι από τον τουρκικό στρατό, περιλαμβάνεται πλέον κανονικά στον διοικητικό σχεδιασμό των τουρκικών υπουργείων.

Ταυτόχρονα, η Άγκυρα προγραμματίζει τη μετεγκατάσταση εκεί χιλιάδων Σύρων προσφύγων που ζουν τώρα στην Τουρκία, σε αντικατάσταση των χιλιάδων Κούρδων που εγκατέλειψαν τις εστίες τους μετά την περσινή εισβολή.