«Δικαίωμα στον αξιοπρεπή θάνατο»: Ένα εκατομμύριο υπογραφές υπέρ της ευθανασίας στην Ισπανία
Εν μέσω μίας πολιτικής απραξίας και ελλείψει κυβερνήσεως, οι πολίτες αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για τα κοινωνικά προβλήματά τους, καταθέτοντας σήμερα στο Ισπανικό Κοινοβούλιο ένα εκατομμύριο υπογραφές υπέρ της ευθανασίας. Κι αυτό, όταν χθες δικαστήριο της χώρας διέταξε νοσοκομείο να προχωρήσει σε ανάνηψη μίας ασθενούς, που η περίπτωσή της έγινε σύμβολο στην αντιπαράθεση για το δικαίωμα στην ευθανασία.
Ο γιατρός Μάρκος Ουρμάν συγκέντρωσε 600.000 υπογραφές μέσω της πλατφόρμας Change.org, προκειμένου η εισαγγελία να μη διώξει ποινικά τον Άνχελ Ερνάνδεθ, τον άνθρωπο που βοήθησε τη σύζυγό του Μαρία Χοσέ Καράσκο, η οποία έπασχε από πολλαπλή σκλήρυνση να φύγει αξιοπρεπώς από τη ζωή, όπως του είχε ζητήσει η ίδια. Ο Τσέμα Λορέντε είδε την σύζυγό του που έπασχε από Αλτσχάιμερ να πεθαίνει χωρίς να μπορέσει να της προσφέρει μία αξιοπρεπή θανή. Μέσω της ίδιας πλατφόρμας, οι υπογραφές που συγκεντρώθηκαν από την πρωτοβουλία που είχε ξεκινήσει η οικογένειά του ξεπέρασαν τις 374.000, ενώ άλλες 99.000 υπογραφές καταθέτει η Μαρία Ασουνθιόν Γκόμεθ, χήρα του Λουΐς ντε Μάρκος, που δεν κατάφερε να φύγει από τη ζωή όπως ήθελε.
Το θέμα της ευθανασίας είναι μία από τις πτυχές της ζωής, όπου η κοινωνία έχει πιο προωθημένες θέσεις από την πολιτική. Οι σφυγμομετρήσεις των τελευταίων δεκαετιών καταδεικνύουν πως το 84% του πληθυσμού κατανοεί κι υποστηρίζει τον υποβοηθούμενο θάνατο. Μάλιστα στην Εουσκάδι (Χώρα των Βάσκων), η τελευταία επίσημη μέτρηση (Sociometro) των τάσεων στην κοινωνία ανεβάζει το ποσοστό στο 86%.
Όπως επισημαίνει ο Ραφαέλ Σεράνο ντελ Ροσάλ, ερευνητής στο Ινστιτούτο Ανώτερων Κοινωνικών Μελετών (CSIC), «η στήριξη στην ιδέα αυτή παραμένει σταθερή στη διάρκεια των χρόνων, διαπερνά όλες τις ιδεολογίες, με μόνη εξαίρεση όταν πρόκειται για θρησκευτικές πεποιθήσεις. Αυτό μας διδάσκει πως στην κοινωνία έχει ωριμάσει η ιδέα για το δικαίωμα του καθενός να αποφασίσει την έξοδό του από τη βιοτή».
Μετά τηδικτατορία του Φράνκο, στη μεταπολίτευση ο κοινωνικός διάλογος στρεφόταν στο «δικαίωμα στην είσοδο» στη ζωή, για τη χρήση αντισυλληπτικών και την απόφαση να φέρει κάποιος ένα παιδί στον κόσμο, ή όχι. Σήμερα, το «δικαίωμα στην έξοδο» φαίνεται να βρίσκει τη θέση του στο Κοινοβούλιο. Το 2018 το Σοσιαλιστικό PSOE είχε καταθέσει στις γνωμοδοτικές επιτροπές νόμο για την αποποινικοποίηση της ευθανασίας, που είχε εμποδίσει το κεντροδεξιό κόμμα των Ciudadanos.
Εν τούτοις, παρά την ευρύτατη κοινωνική συναίνεση στο μέτρο της ευθανασίας, τα πολιτικά κόμματα δεν τολμούν να μιλήσουν ανοικτά γι’ αυτό. Τούτος είναι ο λόγος που εκφράζει τα παράπονά του ο Αργεντινός γιατρός Μάρκος Ουρμάν—ο πρώτος γιατρός που καταδικάσθηκε στην Ισπανία γιατί εφάρμοσε την ευθανασία το 2005. «Και συνεχίζουμε έτσι πάντα. Τούτες τις μέρες δεξιοί κι αριστεροί αλληλοσπαράσσονται για τις συνεργασίες προκειμένου να σχηματίσουν κυβερνήσεις κι ούτε μιλούνε για το θέμα τούτο—ούτε καν αναφέρουν το όνομά του. Το γνωρίζουμε πως ήδη είναι καλοκαίρι, όμως αποφασίσαμε πως εν μέσω της αστάθειας αυτής θα ήταν καλό να καταθέταμε τις υπογραφές, ώστε να θέσουμε το δάκτυλο υπό τον τύπο των ήλων και να σταματήσουν οι πολιτικοί τα παιχνίδια τους», τονίζει ο ίδιος για την πρωτοβουλία.
Την σημερινή πρωτοβουλία στο Κοινοβούλιο θα στηρίξει και η οργάνωση Δικαίωμα στον Αξιοπρεπή Θάνατο (DMD), καθώς όπως επισημαίνει το στέλεχός της Φερνάνδο Μαρτίν: «πίσω από κάθε μαρτυρία που βγαίνει στη δημοσιότητα και τα μέσα ενημέρωσης και η οποία συγκινεί τον κόσμο, υπάρχουν χιλιάδες περιπτώσεις που παραμένουν στο σκοτάδι, γιατί δεν θέλουν να βγουν στο φως, ή γιατί πασχίζουν να οργανώσουν τη θανή τους με τον όσο πιο αξιοπρεπή τρόπο μπορούν».