«Το ιρανικό καθεστώς να λογοδοτήσει»: Έκτακτη σύγκληση του ΔΣ του ΔΟΑΕ
Οι εξελίξεις όσον αφορά το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας του Ιράν θα συζητηθούν σε έκτακτη συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Διεθνούς Οργάνωσης Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) την Τετάρτη 10η Ιουλίου που συγκαλείται κατόπιν αμερικανικού αιτήματος, δήλωσε την Παρασκευή (5/7) στο Γαλλικό Πρακτορείο εκπρόσωπος αυτής της υπηρεσίας του ΟΗΕ.
Το 35μελές ΔΣ του ΔΟΑΕ, η έδρα του οποίου βρίσκεται στη Βιέννη, θα συνεδριάσει εκτάκτως «την Τετάρτη στις 14:30» (15:30 ώρα Ελλάδας), διευκρίνισε ο εκπρόσωπος.
Η έκτακτη σύγκληση του οργάνου ζητήθηκε από τις ΗΠΑ μερικές ημέρες μετά τη δημοσιοποίηση έκθεσης του ΔΟΑΕ σύμφωνα με την οποία η Ισλαμική Δημοκρατία υπερέβη το μέγιστο απόθεμα ουρανίου χαμηλού εμπλουτισμού —300 κιλά— που έχει δικαίωμα να διατηρεί στην κατοχή της βάσει της διεθνούς συμφωνίας του 2015 με τις μεγάλες δυνάμεις.
Το αίτημα υπέβαλε προσωπικά η πρέσβης των ΗΠΑ στον ΟΗΕ στη Βιέννη, η Τζάκι Γουόλκοτ. Σε ανακοίνωση που δόθηκε στη δημοσιότητα από τις υπηρεσίες της, η άλλοτε συνεργάτιδα του Τζον Μπόλτον όταν ήταν πρεσβευτής της χώρας του στα Ηνωμένα Έθνη σημείωσε ότι «η διεθνής κοινότητα πρέπει να απαιτήσει το καθεστώς του Ιράν να λογοδοτήσει».
Πάντως το τι ακριβώς σκοπεύουν να επιτευχθεί οι ΗΠΑ σε αυτή την έκτακτη συνεδρίαση δεν είναι σαφές, επισήμαιναν διπλωμάτες.
Τα μέρη της συμφωνίας έχουν στη διάθεσή τους ένα διαφορετικό φόρουμ για να εξετάζουν την εφαρμογή ή τις παραβιάσεις της συμφωνίας, τη λεγόμενη Μεικτή Επιτροπή, και το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ) —κατά την επίσημη ονομασία της συμφωνίας ανάμεσα στην ομάδα 5+1 και την Τεχεράνη— προβλέπει ότι η όποια δράση αναλαμβάνεται από αυτήν. Ωστόσο, οι ΗΠΑ αποσύρθηκαν από το ΚΟΣΔ, κατά συνέπεια και από τη Μεικτή Επιτροπή, στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι των ΥΠΕΞ των κρατών-συμβαλλομένων μερών, τον Μάιο του 2018.
Ο ΔΟΑΕ είναι αρμόδιος για την επαλήθευση της τήρησης των περιορισμών που επιβλήθηκαν στο πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας της Ισλαμικής Δημοκρατίας βάσει της συμφωνίας, με αντάλλαγμα την άρση των οικονομικών κυρώσεων σε βάρος της χώρας. Ο ΔΟΑΕ έχει ωστόσο υπογραμμίσει επανειλημμένα ότι στα συμβαλλόμενα μέρη επαφίεται να αποφασίζουν εάν παραβιάζονται οι όροι της συμφωνίας.
Το Ιράν διεμήνυσε ότι θα υπερβεί τα όρια που επιβλήθηκαν ως προς τα αποθέματα εμπλουτισμένου ουρανίου σε αντίποινα για τις βαριές κυρώσεις που επέβαλε εκ νέου η Ουάσιγκτον μετά την αποχώρησή της από το ΚΟΣΔ. Ανήγγειλε ακόμη ότι από την Κυριακή 7η Ιουλίου θα αρχίσει να εμπλουτίζει ουράνιο σε ποσοστό καθαρότητας ανώτερο από το 3,67%, το όριο που προβλέπει η συμφωνία.
Τα εναπομείναντα μέρη στη συμφωνία (Ρωσία, Κίνα, Γαλλία, Βρετανία, Γερμανία και η Ε.Ε. ως σύνολο) διαβεβαιώνουν ότι θέλουν να τη διατηρήσουν σε ισχύ, αλλά μοιάζουν να αδυνατούν να παρακάμψουν τις σαρωτικές αμερικανικές οικονομικές κυρώσεις και να βγάλουν την Ισλαμική Δημοκρατία από την οικονομική της απομόνωση.
Η ιρανική διπλωματική αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ στη Βιένη επέκρινε έντονα τη σύγκληση της έκτακτης συνεδρίασης του Διοικητικού Συμβουλίου του ΔΟΑΕ κατόπιν του αιτήματος των ΗΠΑ, βλέποντας στην εξέλιξη μια «θλιβερή ειρωνεία», καθώς οι ΗΠΑ ήταν «οι πρώτες που παραβίασαν» το ΚΟΣΔ, όταν αποσύρθηκαν μονομερώς από τη συμφωνία πριν από έναν χρόνο.
Εξάλλου, έκρινε η ιρανική διπλωματική αποστολή, οι πρόσφατες εξελίξεις «δεν έχουν σχέση με το ζήτημα των εγγυήσεων ή με την εντολή του ΔΟΑΕ».
Ο Μιχαήλ Ουλιάνοφ, ο Ρώσος πρέσβης στους διεθνείς οργανισμούς στη Βιέννη, σημείωσε επίσης ότι η συνεδρίαση της Τετάρτης «δεν είναι το κατάλληλο φόρουμ για να εξεταστούν» αυτές που χαρακτήρισε «ιρανικές παρεκκλίσεις» από τους όρους του ΚΟΣΔ.
«Από τη σκοπιά της εντολής του ΔΟΑΕ, δεν πρόκειται για παραβίαση ή για κάτι που προκαλεί ανησυχία», συμπλήρωσε μέσω Twitter ο Ουλιάνοφ.