Διαρρήκτες στη Σουηδία κάλεσαν την αστυνομία για να γλιτώσουν από μετανάστη ιδιοκτήτη

Γύρω στις 3 τα ξημερώματα της Τρίτης (12/1/2016), σήμανε ο συναγερμός της πιτσαρίας Flöjten («Φλάουτο») στο χιονισμένο προάστιο Γκοτσούντα (Gottsunda) της Ουψάλα. Το σήμα έδωσαν κάμερες ασφαλείας, διασυνδεδεμένες με το σπίτι του ιδιοκτήτη, Φατίχ Ματζίντ (Fatih Majeed), το οποίο βρίσκεται τριακόσια μέτρα μακρύτερα από το σημείο της ληστείας.

«Είπα στη γυναίκα μου να πάρει τηλέφωνο την αστυνομία, έβαλα ένα μπλουζάκι, ένα παντελόνι και παπούτσια και έτρεξα». Εκεί, ο Ματζίντ βρέθηκε αντιμέτωπος με τέσσερις νεαρούς, σύμφωνα με την κατάθεση που έδωσε στις αστυνομικές αρχές της πόλης.

Διηγούμενος στους ρεπόρτερ στο ημερήσιο φύλλο της Uppsala Nya Tidning τα καθέκαστα με τη βοήθεια μεταφραστή, o Φατζίντ είπε ότι είδε έξω από την πιτσαρία δύο νεαρούς να φορτώνουν κλοπιμαία σε ένα αυτοκίνητο. Όταν εκείνοι τον αντιλήφθηκαν, ο ένας τον απείλησε με μαχαίρι, αλλά ο κατά τα φαινόμενα ατρόμητος ιδιοκτήτης δεν δίστασε να κινηθεί εναντίον τους, κραδαίνοντας σιδερένιο ρόπαλο, με το οποίο έσπασε σε έξαλλη κατάσταση το παρμπρίζ του αυτοκινήτου.

Οι νεαροί υποχώρησαν τρέχοντας, αφήνοντας πίσω το αυτοκίνητο. Τότε, ο Ματζίντ συνειδητοποίησε ότι άλλοι δύο επίδοξοι ληστές βρίσκονταν μέσα στο κατάστημά του. Έτρεξε προς το σημείο, φωνάζοντας, και προσπάθησε να ανοίξει την πόρτα, αλλά εκείνοι είχαν κλειδώσει από μέσα.

Όπως αναμεταδίδει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο ένας από τους εγκλωβισμένους διαρρήκτες, «τρομαγμένος, κλειδώθηκε στις τουαλέτες και κάλεσε την αστυνομία, η οποία δεν άργησε να φτάσει στο σημείο».

«Ήμασταν ήδη καθ' οδόν, γιατί η σύζυγος του ιδιοκτήτη μάς είχε καλέσει νωρίτερα», δήλωσε στη σουηδική εφημερίδα ο Τόμι Κάρλσον (Tommy Karlsson), αξιωματικός υπηρεσίας εκείνο το βράδυ.

Τον πέρασαν για ληστή

Το ιδιαίτερο στοιχείο της υπόθεσης είναι ότι οι άντρες από το πρώτο περιπολικό που κατέφτασε νόμισαν ότι ο Ματζίντ ήταν ο ληστής. Έπρεπε να έρθει δεύτερο περιπολικό και να μεσολαβήσουν μερικά λεπτά εξηγήσεων, ώστε να πειστούν οι αστυνομικοί και να συλλάβουν τους δύο πραγματικούς διαρρήκτες, που είχαν κλειδωθεί στο μαγαζί, το οποίο είχαν προσπαθήσει να ληστέψουν χωρίς επιτυχία.

«Η αστυνομία έσωσε δύο άνδρες ηλικίας 18 και 19 ετών από την οργή του ιδιοκτήτη και τους συνέλαβε», είπε ο εκπρόσωπος των αστυνομικών αρχών, Κρίστερ Νόρντστρεμ (Christer Nordström).

Σύμφωνα με τον 42χρονο ιδιοκτήτη, αυτή ήταν η τρίτη απόπειρα διάρρηξης στο εστιατόριό του μέσα σε δύο χρόνια. Το σπίτι του βρίσκεται σε απόσταση μόλις τριακοσίων μέτρων από την πιτσαρία.

Ο Σιβάν Νάζμλιν (Shwan Najmlin) είναι ο πρώην ιδιοκτήτης του καταστήματος και φίλος των τωρινών ιδιοκτητών του. «Ο φίλος μου άκουσε τον συναγερμό, πήγε κατευθείαν χωρίς τηλέφωνο στο σημείο, αλλά δεν ήταν επιθετικός», δήλωσε.

Σύμφωνα με τον Νάζμιν, έχουν γίνει περί τις είκοσι απόπειρες διάρρηξης στην πιτσαρία και περίπου δέκα αυτοκίνητα έχουν καεί στο δρόμο έξω από αυτήν κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους.

Η αστυνομία δεν ανταποκρινόταν στις κλήσεις, γι' αυτό και ο Ματζίντ αποφάσισε να δράσει μόνος του. Αυτή τη φορά, τους πήρε μισή ώρα μετά το χτύπημα του συναγερμού για να εμφανιστούν.

Καμία από τις προηγούμενες δύο ληστείες δεν έχει διελευκανθεί, με τον ιδιοκτήτη να έχει γίνει θαμώνας των ασφαλιστικών εταιρειών. Όπως δήλωσε στηνUppsala Nya Tidning, η οποία εκδίδεται από το 1890, σκέφτεται πλέον να πουλήσει την επιχείρηση, συμπληρώνοντας:

Αισθάνομαι απελπισία.

Η Στοκχόλμη, όπως την αποτύπωσε ο φωτογραφικός φακός στις 7 Ιανουαρίου 2016, στον πιο ψυχρό Γενάρη των τελευταίων δεκαπέντε ετών. Θα αντέξουν οι κοινωνικά αποκλεισμένοι και όσοι αιτούνται άσυλο το βαρύ κλίμα, που διαμορφώνεται εναντίον τους στον ευρωπαϊκό Βορρά – Πηγή: REUTERS/Henrik Montgomery/TT News Agency

Η σουηδική κρίση...

Τέτοια περιστατικά, των οποίων η σημασία προσδιορίζεται διαφορετικά, αναλόγως του πώς επιλέγει κανείς να τα προσεγγίσει, ποιες πληροφορίες καταγράφει και πώς εν τέλει αυτά εντάσσονται στη μεγάλη εικόνα, είναι ενδεικτικά των αδιεξόδων που αντιμετωπίζουν όσοι συνωστίζονται στις κατώτερες βαθμίδες της κοινωνικής ιεραρχίας στη Σουηδία.

Παραμονή Χριστουγέννων του 2015, είχε πυρποληθεί τζαμί στην Ουψάλα, εν μέσω έντονων προστριβών στην κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας για το θέμα της μετανάστευσης, με την ακροδεξιά να καταγράφεται μετά τις τελευταίες εθνικές εκλογές ως η τρίτη πολιτική δύναμη της χώρας με ποσοστό 12,9%, έναντι 5,7% το 2010.

Όπως έγραφαν τα ρεπορτάζ της εποχής, η επίθεση εκείνη στην Ουψάλα ήταν η τρίτη μέσα σε μια εβδομάδα, μετά από αυτές ανήμερα Χριστουγέννων του 2015 στην Εσκιλτούνα (Eskilstuna) ανατολικά της Στοκχόλμης και το Έσλεβ (Eslöv) στη νότια επαρχία του Σκάνε (Skane).

Από τη δράση αγνώστων, που πετούν βόμβες μολότοφ σε τζαμιά και γράφουν ρατσιστικά συνθήματα κατά των μεταναστών και προσφύγων, υπάρχουν θύματα. Κανείς δεν τραυματίστηκε στην Ουψάλα και το Έσλεβ, αλλά πέντε άτομα τραυματίστηκαν στην Εσκιλτούνα, σύμφωνα με το σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, που αναμετέδωσε δελτίο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.

Σ' αυτό διαβάζει κανείς, ότι η αστυνομία είχε αρνηθεί να σχολιάσει για το εάν τα τρία αυτά περιστατικά πυρπολισμού συνδέονται μεταξύ τους, όμως αντιρατσιστικές οργανώσεις σημείωναν ότι πάνω από δέκα επιθέσεις είχαν πραγματοποιηθεί κατά λατρευτικών χώρων της μουσουλμανικής κοινότητας στη Σουηδία κατά τη διάρκεια του εκλογικού 2014.

Ο κεντροαριστερός πρωθυπουργός της χώρας, Στέφαν Λεβίεν (Stefan Löfven), που είχε εκλεγεί τρεις μήνες πριν, σχηματίζοντας κυβέρνηση μειοψηφίας, υποστήριξε (31/12/2014) ότι τα παραπάνω περιστατικά δεν είναι αντιπροσωπευτικά της Σουηδίας, τονίζοντας πως «κανένας στη Σουηδία δεν θα πρέπει να φοβάται όταν ασκεί τα λατρευτικά του καθήκοντα».

Από την πλευρά του ο Σαμίρ Μούριτς (Samir Muric), ιμάμης στο Έσλεβ, δήλωνε στο σουηδικό πρακτορείο ειδήσεων:

Δυστυχώς, έχει πιθανόν να κάνει με την ισλαμοφοβία. Ζω παραδίπλα, όπου αρχίζει πλέον να νιώθει κανείς την ανασφάλεια.

...και η μεταναστευτική πολιτική

Σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές, αναλογικά με τον πληθυσμό της των 9,8 εκατομμυρίων, η Σουηδία έχει δεχτεί τους περισσότερους πρόσφυγες από κάθε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς ο αριθμός των αιτούντων άσυλο διπλασιάστηκε το 2015 σε σχέση με το 2014, ξεπερνώντας τις160.000. Η σουηδική κοινωνία μοιάζει διχασμένη, καθώς την ίδια στιγμή που πραγματοποιούνται εμπρησμοί σε τζαμιά και κέντρα φιλοξενίας προσφύγων, αναγκάζοντας τη σουηδική υπηρεσία μετανάστευσης να αποκρύβει τις τοποθεσίες των κέντρων αυτών, οι κινητοποίησεις συμπαράστασης ενισχύονται.

Στις δημοσκοπήσεις, το ακροδεξιό κόμμα των Σουηδών Δημοκρατών φαίνεται πως έχει αυξήσει σημαντικά τις δυνάμεις του. Μάλιστα, σε μία που διεξήχθει τον περασμένο Αύγουστο από την εταιρεία YouGov και η οποία δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Metro, οι ακροδεξιοί καταγράφηκαν πρώτη πολιτική δύναμη με 25,2%, αφήνοντας δεύτερους τους κυβερνώντες Σοσιαλδημοκράτες με 23,4% και τρίτους το φιλελεύθερο συντηρητικό Κόμμα Μετριοπαθών με 21,8%. Τον Αύγουστο επίσης, σε δημοσκόπηση για λογαριασμού του μεγάλου τηλεοπτικού δικτύου TV4, η κατάταξη των εκλογών παρέμενε η ίδια με αυτή των εκλογών, όμως οι Σουηδοί Δημοκράτες εμφανίζονταν σε απόσταση αναπνοής από τους δύο πρώτους, ξεπερνώντας το 20%.

Στις 24 Νοεμβρίου 2015, ο Στέφαν Λεβίεν και η Άσα Ρόμσον (Åsa Romson), αναπληρώτρια πρωθυπουργός και αρχηγός του κυβερνητικού εταίρου των Πρασίνων, ανακοίνωσαν ριζικές αλλαγές στη μεταναστευτική πολιτική της Σουηδίας. Με βάση τον προτεινόμενο νόμο, οι άδειες παραμονής που θα δίνονται θα είναι προσωρινές και θα αφορούν μόνο όσους κρίνονται πρόσφυγες. Η Ρόμσον, τότε, είχε ξεσπάσει σε κλάμματα και η εικόνα της έκανε το γύρο του κόσμου. Εάν το νομοσχέδιο εγκριθεί από το Riksdag, θα ισχύσει από τον προσεχή Απρίλιο και για τα επόμενα τρία χρόνια.

Ο Καρλ Μπιλντ (Carl Bildt), πρώην πρωθυπουργός της Σουηδίας το 1991-1994 με το Κόμμα των Μετριοπαθών -εποχή της μεγάλης χρηματοπιστωτικής κρίσης που είχε πλήξει τη Σκανδιναβία-, ειδικός απεσταλμένος της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην πρώην Γιουγκοσλαβία και εκπρόσωπος της ΕΕ στην ειρηνευτική διάσκεψη του Ντέιτον (Dayton) για τη Βοσνία το 1995, Ύπατος Αρμοστής στη Βοσνία το 1995-1997 και υπουργός Εξωτερικών το 2006-2014, αναρωτιέται αν η μείωση των προσφυγικών ροών προς τη Σουηδία τις τελευταίες εβδομάδες οφείλεται στον καιρό, τις πολιτικές αποφάσεις ή και στα δύο - Πηγή: Twitter @carlbildt

Γιατί έρχονται;

Η Επιτροπή για τις Μεταναστευτικές Μελέτες (Delegationen för Migrationsstudier - Delmi, που στα γερμανικά σημαίνει «ευγενής προστάτης») δημοσιοποίησε στις 9 Δεκεμβρίου 2015 έρευνα για τα κίνητρα των Σύρων που αναζητούν καταφύγιο στη Σουηδία και για το κατά πόσο οι πληροφορίες που ελάμβαναν πριν από την αναχώρησή τους από τους διακινητές συνέπιπταν με αυτά που έζησαν κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους. Η ανακοίνωση έγινε στο συνεδριακό κέντρο του πρωθυπουργικου μεγάρου Rosenbad στη Στοκχόλμη.

Όπως αναφέρει η ανεξάρτητη αυτή επιτροπή Σουηδών ακαδημαϊκών, περίπου το 40% του πληθυσμού της Συρίας είναι εκτοπισμένο, αλλά μόνο το 4% έχουν καταφέρει να φύγουν προς την Ευρώπη. Ειδικότερα για τη Σουηδία ως χώρα προορισμού, η προοπτική μόνιμης εγκατάστασης αποτελεί μεγαλύτερο κίνητρο ακόμη και από το να ζουν ήδη στη χώρα συγγενείς και φίλοι των αιτούντων άσυλο.

«Η αναζήτηση ασύλου στην Ευρώπη σημαίνει ότι ξεκινάς από την αρχή. Θα έχουν τα παιδιά μου μέλλον. Δεν θέλω να ζω κάπου, όπου σε μερικά χρόνια θα πω: "Γεια τωρα, είναι ώρα να φύγεις», δήλωσε ο 35χρονος Σύρος πρόσφυγας Αχλάμ (Ahlam), που συμμετείχε στην έρευνα.

Η Έμα Λούντγκρεν Γιέρουμ (Emma Lundgren Jörum), λέκτορας στο Τμήμα Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, ήταν η επικεφαλής της έρευνας και εκείνη που πήρε τις συνεντεύξεις από τον Αχλάμ και άλλους 21 Σύρους πρόσφυγες.

Όπως προέκυψε από τις απαντήσεις τους, προτιμούν να ζήσουν τη σκανδιναβική χώρα, γιατί γνωρίζουν ότι είναι δημοκρατική χώρα, παρέχει σταθερή άδεια διαμονής, γρήγορη απόκτηση υπηκοότητας, περισσότερα δικαιώματατα, ευκαιρίες για τα παιδιά τους, προοπτική ενσωμάτωσης και, ως εκ τούτου, την αίσθηση ότι μπορούν πια να ζήσουν μια κανονική ζωή.

«Δεν έχουν να ανησυχούν ότι θα διαλύσουν ξανά τη ζωή τους. Μπορούν να αναπνέουν εύκολα και να εστιάσουν στο να μάθουν τη γλώσσα και να βρουν δουλειά», δήλωσε την περασμένη Παρασκευή η Γιέρουμ στην ηλεκτρονική επιθεώρηση Science Nordic.

Αυτή είναι η μία πλευρά των ευρημάτων. Η πραγματικότητα στη Σουηδία για τους πρόσφυγες από τη Συρία δεν είναι όπως την είχαν φανταστεί. Πολλοί είπαν ότι δυσκολεύτηκαν να βρουν κατάλυμα, δουλειά και σχολεία για τα παιδιά τους. Η ενσωμάτωση στη σουηδική κοινωνία αποδείχθηκε δυσκολότερη από όσο περίμεναν. Η πολύμηνη αναμονή για την απόκτηση άδειας παραμονής, που σε πολλές περιπτώσεις αγγίζει το δωδεκάμηνο, πρακτικά σημαίνει περισσότερο διάστημα στην ανεργία, ενώ η έγνοια για τους συγγενείς που έχουν αφήσει πίσω επιτείνει το άγχος τους, επιδεινώνοντας τις λίγες πιθανότητες να πραγματοποιήσουν όσα ονειρεύονταν.

Όπως το έθεσε η καθηγητρια Μισέλ Φόστερ (Michelle Foster), αναπληρώτρια κοσμήτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης στο Nordic Asylum Law Seminar, που διοργανώθηκε στις 7-8 Μαΐου 2015 στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Λουντ με θέμα «Unequal Treatment: The Root of All Claims for Protection?» («Άνιση μεταχείριση: Η ρίζα όλων των αξιώσεων για προστασία;»), «η κοινωνικοοικονομική στέρηση δεν είναι κάποιου είδους κακοτυχία που συμβαίνει σε ένα άτομο. Αντιπροσωπεύει τη στέρηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

To προάστιο Γκοτσούντα απέχει περίπου επτά χιλιόμετρα από το κέντρο της Ουψάλα, όπου βρίσκεται το παγκοσμίου φήμης πανεπιστήμιο της πόλης. Για ανθρώπους σαν τον Φατίχ Ματζίντ, την οικογένεια και τους φίλους του, η εκμάθηση της γλώσσας και το στήσιμο μιας μικρής επιχείρησης φαίνεται πως δεν αρκεί τελικά. Οι ιστορίες τους θα συσσωρεύονται σε μονόστηλα τοπικών εφημερίδων και θα χάνονται ανάμεσα στις τόσες του αστυνομικού δελτίου, εκτός κι αν κάποιος απο αυτούς ανατρέψει τη συνηθισμένη σειρά των πραγμάτων.

Ακόμα και όταν αποφασίζουν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, οι αρχές νομίζουν ότι αυτοί είναι οι κλέφτες.

Φωτογραφία, τραβηγμένη στις 7 Απριλίου του 2014 στο Χούσμπι (Husby), προάστιο της Στοκχόλμης, δείχνει γυναίκα να περπατά διασχίζοντας μπλοκ πολυκατοικιών. Παρά την ανθηρή οικονομική της ανάπτυξη, η Σουηδία αντιμετωπίζει έλλειψη διαθέσιμων κατοικιών, που φαίνεται πως επηρεάζει εξίσου φτωχούς και πλούσιους. Οι μετανάστες που καταφτάνουν στη χώρα ζουν πολλές φορές πέντε άνθρωποι σε ένα δωμάτιο και οι εργαζόμενοι στον ανερχόμενο τεχνολογικό τομέα δυσκολεύονται αντίστοιχα να βρουν κατάλληλη στέγαση. Η δυσκολία είναι παρόμοια, οι δυσκολίες όμως διαφέρουν δραματικά. Η απουσία κοινωνικής στέγασης για ανθρώπους με χαμηλά εισοδήματα επιδεινώνει την κατάσταση στα χαμηλά στρώματα. Η αναμονή για διάθεση κοινωνικής κατοικίας στη Στοκχόλμη φτάνει κατά μέσο όρο τα δεκατρία χρόνια. Αυτό δημιουργεί μαύρη αγορά, όπου τα ενοίκια για ένα δωμάτιο στο κέντρο της Στοκχόλμης ανέρχονται συνήθως στις 200.000 κορώνες (23.500 δολάρια). Στη Στοκχόλμη, ένα διάρι ισογείου με ελάχιστα ανοιχτά σημεία διατίθεται προς ενοικίαση για 7,5 εκατ. κορώνες (880.000 δολάρια). Την ίδια στιγμή η Σουηδία έχει ανάγκες στέγασης, που αντιστοιχούν σε 500.000 σπίτια έως το 2020. Η κεντροαριστερή κυβέρνηση έχει εξαγγείλει σχέδια για δαπάνες ύψους 6 εκατ. κορώνων, ώστε να τονώσει τον κατασκευαστικό τομέα και, ταυτόχρονα, να επιταχύνει τις δικαστικές διαδικασίες που αφορούν στον χωροταξικό σχεδιασμό και οι οποίες καθυστερούν έως και δέκα χρόνια. Η έλλειψη στέγασης έχει ανεβάσει σε υψηλά επίπεδα τα κόστη αγοράς και πολλοί φοβούνται ότι ο στεγαστικός δανεισμός έχει εισέλθει σε φάση φούσκας, που, αν σκάσει, ενδέχεται να αποσταθεροποιήσει τις οικονομίες του Βορρά, όπως έγινε στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Πρόσφυγες και μετανάστες ανακαλύπτουν την Ευρώπη, όπως είναι στην πραγματικότητα - REUTERS/Ints Kalnins/Files