Η ΕΕ έκανε ένα βήμα μπροστά αλλά ο Ερντογάν δεν κάνει βήμα πίσω

Στην απόφαση της Συνόδου Κορυφής της αναφέρεται ότι αν η Τουρκία συνεχίσει τις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει την πρόσκληση του Συμβουλίου Γενικών υποθέσεων προς την Κομισιόν και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ) να υποβάλουν χωρίς καθυστέρηση επιλογές για κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένων και στοχευμένων μέτρων» («including targeted measures»).

Η τελική διατύπωση είναι πιο σκληρή από την αρχική πρόταση, κάτι για το οποίο πίεσαν Ελλάδα και Κύπρος.

Η σημασία

Η σημασία της απόφασης έγκειται σε δύο παράγοντες.

Πρώτον, η απόφαση δεν θέτει υπό ερώτημα το αν θα ληφθούν κυρώσεις, αλλά το ποιες θα είναι αυτές.

Δεύτερον, οι κυρώσεις συγκεκριμενοποιούνται κατά το πρότυπο της Κριμαίας. Σύμφωνα με όσα είπε ο Αλέξης Τσίπρας στη σημερινή συνέντευξή Τύπου, οι κυρώσεις μπορεί να αφορούν:

• πρόσωπα,
• εταιρίες,
• πτυχές του ευρωτουρκικού διαλόγου,
• μέτρα με άμεσο οικονομικό αντίκτυπο.

Είναι προφανές ότι στη στάση των Ευρωπαίων δεν έπαιξε ρόλο μόνο αυτό καθαυτό το ζήτημα της κυπριακής ΑΟΖ. Ο Ερντογάν έχει ενοχλήσει με τη συμπεριφορά του τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Από την υποστήριξη στον ISIS έως τους εκβιασμούς με το προσφυγικό, στην Ευρώπη βλέπουν τον Ερντογάν ως αποσταθεροποιητικό παράγοντα. Κατά συνέπεια, θέλουν να του στείλουν ένα σαφές πολιτικό μήνυμα.

Οι δηλώσεις

Τη σημασία της απόφασης της ΕΕ τόνισε στις δηλώσεις του ο Νίκος Αναστασιάδης. Ο Κύπριος πρόεδρος είπε συγκεκριμένα: «Οι Ευρωπαίοι ηγέτες πέρασαν από την «ισχυρή φραστική» στην «έμπρακτη και ουσιαστική στήριξη» της Κύπρου.» Προσέθεσε δε ότι: «To μήνυμα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είναι σαφές: Εάν η Τουρκία θέλει να έχει ομαλές σχέσεις με την ΕΕ στο πλαίσιο των ενταξιακών διαδικασιών ή σε όποιο άλλο πλαίσιο, θα πρέπει να ομαλοποιήσει τις σχέσεις της με την Κύπρο και να τερματίσει τις παράνομες ενέργειες σε βάρος χώρας της ΕΕ.»

Από την πλευρά του ο Αλέξης Τσίπρας δήλωσε: «Είναι η πρώτη φορά μετά από δεκαετίες παραβιάσεων του Διεθνούς Δικαίου, από πλευράς της Τουρκίας, που σε συνέχεια συντονισμένων ενεργειών της Ελλάδας και της Κύπρου, η Ε.Ε. με τόσο ξεκάθαρο και αποφασιστικό τρόπο καταδικάζει την τουρκική προκλητικότητα και αποφασίζει τη λήψη μέτρων κατά της γείτονος, για την παραβίαση του Διεθνούς Δικαίου στην περιοχή μας.» Προσέθεσε δε ότι «μετά τις τελευταίες αποφάσεις της Ε.Ε., αλλά και όλα όσα θα ακολουθήσουν με την υλοποίηση των αποφάσεων αυτών, η Τουρκία θα πρέπει να γνωρίζει ότι αυτή η στάση και αυτή η συμπεριφορά, αν επιλέξει να τη συνεχίσει, θα έχει συνέπειες, θα έχει τίμημα».

Ο Ερντογάν επιμένει

Ωστόσο, παρά το βήμα που έκανε η ΕΕ, ο Ερντογάν θα επιμείνει. Έτσι κι αλλιώς, οι κυρώσεις θα αποφασιστούν (αν αποφασιστούν) στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής τον Ιούλιο. Πέραν αυτού όμως, είναι αμφίβολο αν οι κυρώσεις μπορούν να κάνουν τον Ερντογάν να υποχωρήσει πριν την ολοκλήρωση των ερευνών του Γιαβούζ και του Φατίχ. Δεν είναι μόνο ότι η Τουρκία δεν επενδύει πολιτικά στην Ευρώπη. Μια άμεση υποχώρηση θα σήμαινε σημαντική απώλεια γοήτρου που δεν μπορεί να δεχτεί μια περιφερειακή δύναμη.

Οι μόνοι που θα μπορούσαν να σταματήσουν του Τούρκους είναι οι Αμερικάνοι. Υπενθυμίζεται ότι αμερικάνικα πολεμικά πλοία έκαναν ασπίδα στη γεώτρηση της Exxon Mobil στο οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ, αποτρέποντας τις τουρκικές παρενοχλήσεις. Προς το παρόν πάντως, οι ΗΠΑ δεν δείχνουν ανάλογη διάθεση για το Φατίχ και το Γιαβούζ.