Κυπριακή ΑΟΖ: Το Φατίχ και το Γιαβούζ θα οδηγήσουν στη… Βέρνη;

Η Ελλάδα καταγγέλλει παραβίαση της υφαλοκρηπίδας της. Ο ελληνικός στόλος βγαίνει στο Αιγαίο. Ο Ανδρέας Παπανδρέου σε συνεννόηση με τον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, κάνει την ιστορική δήλωση «βυθίσατε το Χόρα». Ελλάδα και Τουρκία βρίσκονται στα πρόθυρα του πολέμου. Τελικά το Χόρα αποσύρεται και ο ελληνοτουρκικός πόλεμος αποσοβείται.

Το Πρακτικό της Βέρνης

Στη συνέχεα οι δύο χώρες ξεκινάνε διαπραγματεύσεις. Στις 11 Νοεμβρίου 1976 στη Βέρνη της Ελβετίας ο πρέσβης Ιωάννης Τζούνης και Τούρκου Α. Σουάτ Μπίλγκε υπογράφουν το λεγόμενο Πρακτικό της Βέρνης. Στο Πρακτικό αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι «τα δύο Μέρη αναλαμβάνουν την υποχρέωσιν όπως, απόσχουν πάσης πρωτοβουλίας ή πράξεως σχετικής προς την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου η οποία θα ηδύνατο να παρενοχλήση την διαπραγμάτευσιν». Η συμφωνία για αποφυγή ερευνών στο Ανατολικό Αιγαίο τηρείται έκτοτε και από τις δύο πλευρές. Μοναδική εξαίρεση αποτέλεσε η προσπάθεια της Άγκυρας να βγάλει στο Αιγαίο για έρευνες το ερευνητικό σκάφος Σισμίκ τον Μάρτιο του 1987 Οι δύο χώρες φτάνουν πάλι στα πρόθυρα του πολέμου και το Σισμίκ τελικά δεν θα κάνει έρευνες.

Οι τουρκικές απαιτήσεις

Το Πρακτικό της Βέρνης ξαναήρθε στην επικαιρότητα με τις ερευνητική δραστηριότητα στην κυπριακή ΑΟΖ των τουρκικών σκαφών Φατίχ και Γιαβούζ. Η Άγκυρα έχει διαμηνύσει αρμοδίως σε Λευκωσία και Αθήνα ότι για να αποσύρει τα σκάφη θα πρέπει η ελληνοκυπριακή πλευρά να δεχτεί ένα από τα τρία σενάρια

1. Να σταματήσει από όλες τις πλευρές κάθε διαδικασία έρευνας κι εκμετάλλευσης στην κυπριακή ΑΟΖ.
2. Η εκμετάλλευση να γίνει από κοινό εταιρικό σχήμα Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
3. Η εκμετάλλευση να γίνει από ένα fund της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα κέρδη θα μπαίνουν σε έναν «κουμπαρά» και θα αποδοθούν στους Κυπρίους μετά από την επίλυση του Κυπριακού.

Είναι προφανές ότι το πρώτο σενάριο δεν είναι παρά η μεταφορά στην Κύπρο του Πρακτικού της Βέρνης που καθορίζει την κατάσταση στο Αιγαίο τα τελευταία 43 χρόνια. Από αυτή τη σκοπιά, μπορεί η Βέρνη να είναι ο… προορισμός του Φατίχ και του Γιαβούζ –τουλάχιστον σε πρώτη φάση.

Η αμερικάνικη αντίδραση

Τη Βέρνη θυμίζει ως ένα βαθμό και η αμερικάνικη αντίδραση. Η εκπρόσωπος του State Department κάλεσε «όλα τα μέρη να ενεργήσουν με αυτοσυγκράτηση», τονίζοντας ότι «δεν είναι προς το συμφέρον κανενός να εμπλακεί σε προκλητική ρητορική ή δράση».

Προσέθεσε μάλιστα ότι «Συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι οι πόροι πετρελαίου και φυσικού αερίου του νησιού, όπως και όλοι οι πόροι του, θα πρέπει να κατανέμονται ισομερώς και μεταξύ των δύο κοινοτήτων στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης».

Η αμερικάνικη τοποθέτηση είναι σαφώς διαφορετική από αυτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης που κάνει λόγο για παράνομη τουρκική δραστηριότητα. Σε προηγούμενη δήλωση του το State Department είχε χαρακτηρίσει «άκρως προκλητική» τη γεώτρηση του Φατίχ «σε περιοχή που διεκδικείται από την Κυπριακή Δημοκρατία». Δηλαδή οι Αμερικανοί δεν παίρνουν θέση αν είναι παράνομη

Τις επόμενες μέρες θα δούμε στην πράξη πώς ακριβώς ερμηνεύεται στην πράξη η έκκληση για αυτοσυγκράτηση όλων των πλευρών.