Τι συνέβη στον Κόλπο του Ομάν; Το χρονικό της έντασης και τα γιατί των επιθέσεων

Την Παρασκευή, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε πως οι επιθέσεις εναντίον των δύο δεξαμενόπλοιων φέρουν «την υπογραφή του Ιράν».

Με τη σειρά του, ο Ιρανός πρόεδρος Χασάν Ρουχανί αρνήθηκε πως η χώρα του είχε κάποια ανάμειξη στο περιστατικό και κατηγόρησε τις ΗΠΑ πως αποτελούν «σοβαρή απειλή για την σταθερότητα στη Μέση Ανατολή».

Τι ακριβώς, όμως, συνέβη την Πέμπτη στην περιοχή; Και γιατί έχει προκαλέσει τόση ανησυχία στην παγκόσμια πολιτική σκηνή;

Τι συνέβη;

Την Πέμπτη, δύο δεξαμενόπλοια δέχτηκαν επίθεση -το δεύτερο περιστατικό μέσα σε έναν μήνα στα Στενά του Ορμούζ, ένα θαλάσσιο πέρασμα μεγάλης στρατηγικής σημασίας για το παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου.

Τα κρατικά διυλιστήρια της Ταϊβάν (CPC) ανακοίνωσαν πως το Front Altair, το οποίο ανήκει στην νορβηγική Frontline, χτυπήθηκε την ώρα που μετέφερε φορτίο 75.000 τόνων νάφθας – ενός ενδιάμεσου προϊόντος διύλισης του πετρελαίου- προς την Ταϊβάν. Τα CPC εξέφρασαν, μάλιστα, την υποψία τους πως το πλοίο δέχτηκε τορπίλη. Ωστόσο, άλλοι υποστήριξαν πως το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήθηκαν νάρκες είναι πολύ πιο πιθανό. Το πλήρωμα του πλοίου περισυνελέχθη από άλλο σκάφος που βρισκόταν στην περιοχή.

Πηγή: AP Photo/ISNA

Το Kokuka Courageous, όπως ανακοίνωσε η πλοιοκτήτρια εταιρεία Bernhard Schulte Shipmanagement, υπέστη ζημιές στα ύφαλα πάνω από την ίσαλο γραμμή ενώ μετέφερε μεθανόλη από τη Σαουδική Αραβία στη Σιγκαπούρη. Η πλοιοκτήτρια εταιρεία εξέφρασε την πεποίθηση πως το Kokuka Courageous επλήγη από βλήμα. Το πλήρωμα του δεξαμενόπλοιου διασώθηκε και ο ένας τραυματίας, που φέρει εγκαύματα στα χέρια του, δέχτηκε τις φροντίδες ιατρικής ομάδας του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού.

Ποιος φταίει;

Ο αμερικανικός στρατός έδωσε στη δημοσιότητα βίντεο που υποστηρίζει πως δείχνει ένα ιρανικό πλοίο να πλησιάζει ένα από τα δύο τάνκερ. Στα ασπρόμαυρα και ομολογουμένως θολά πλάνα, τα οποία τραβήχτηκαν από αέρος, φαίνεται ένα μικρό στρατιωτικό σκάφος δίπλα στο δεξαμενόπλοιο και κάποιος να αφαιρεί ένα αντικείμενο από το τάνκερ.
Στη συνέχεια, το σκάφος απομακρύνεται από το δεξαμενόπλοιο… Ωστόσο, παραμένει ασαφές εάν πρόκειται όντως για ιρανικό σκάφος και εάν όντως απομακρύνθηκε νάρκη, με στόχο την απόκρυψη στοιχείων.

Ο αμερικανικός στρατός έδωσε επίσης στη δημοσιότητα και μια φωτογραφία που υποστηρίζει ότι δείχνει μια νάρκη στο πλάι του τάνκερ.

Το Ιράν έχει αρνηθεί οποιαδήποτε ανάμειξη με τις επιθέσεις ενώ ο υπουργός Εξωτερικών ανέφερε πως ενδεχομένως κάποιος να προσπαθεί να πυροδοτήσει κρίση μεταξύ της χώρας του και των ΗΠΑ.

Πηγή: U.S. Central Command via AP

Τι συνέβη τον Μάιο;

Στις 12 Μαΐου τέσσερα τάνκερ – δύο με σημαίες Σαουδικής Αραβίας, ένα Νορβηγίας και ένα Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων- υπέστησαν ζημιές την ώρα που έπλεαν σε νερά ανοιχτά των ΗΑΕ.

Έρευνα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, που δημοσιοποιήθηκε την 7η Ιουνίου, ανέφερε πως ήταν «πολύ πιθανό» να χρησιμοποιήθηκαν για τις επιθέσεις μαγνητικές νάρκες. Μάλιστα, η έκθεση ανέφερε πως η επίθεση υπήρξε κατά πάσα πιθανότητα έργο «κρατικού παράγοντα», χωρίς ωστόσο να βάζει στο κάδρο κάποια συγκεκριμένη χώρα.

Οι ΗΠΑ κατηγόρησαν το Ιράν ότι κρύβεται πίσω και από αυτή την επίθεση, κάτι που διαψεύδει η χώρα.

Οι γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή

Η αντιπαράθεση μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας στην περιοχή έχει πρωταρχικό ρόλο και οι δύο χώρες εμπλέκονται σε σειρά διαμαχών μέσω συμμάχων.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Υεμένη. Οι ΗΠΑ, σύμμαχος της Σαουδικής Αραβίας στην περιοχή, έχει στρατιωτικό προσωπικό 10.000 ατόμων σε βάση στο Κατάρ.

Την ίδια ώρα, ο 5ος Αμερικανικός Στόλος, ο οποίος συμμετείχε στις επιχειρήσεις διάσωσης την Πέμπτη 13 Ιουνίου, εδρεύει στο Μπαχρέιν.

Πώς είναι οι σχέσεις ΗΠΑ και Ιράν;

Η ένταση μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν έχει χτυπήσει… κόκκινο τις περασμένες εβδομάδες, με την Ουάσινγκτον να στέλνει πολεμικά πλοία και βομβαρδιστικά στον Περσικό Κόλπο, και την Τεχεράνη να απειλεί ότι θα αποδεσμευθεί από τα όρια που της έχουν τεθεί ως προς τον εμπλουτισμό ουρανίου.

Πριν από ένα χρόνο, ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε την απόφασή του να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν και να προχωρήσει στην επιβολή νέων, αυστηρών κυρώσεων.

Ποιος είναι ο ρόλος των Στενών του Ορμούζ στην παγκόσμια οικονομία;

Τα Στενά του Ορμούζ, η δίοδος από τον Κόλπο του Ομάν στην ανοιχτή θάλασσα, είναι η πιο σημαντική πύλη για την εξαγωγή πετρελαίου παγκοσμίως.

Ενδεικτικό είναι πως το 2016, 18,5 εκατομμύρια βαρέλια μαζούτ μεταφέρονταν καθημερινά δια μέσου της θαλάσσιας αυτής οδού.

Πηγή: US Energy Information Administration

Στο παρελθόν, το Ιράν έχει απειλήσει να διαταράξει τη μεταφορά πετρελαίου, σε περίπτωση που οι ΗΠΑ προσπαθήσουν να «στραγγαλίσουν» την οικονομία της χώρας.

Με πληροφορίες από Guardian, CNNi