Ευρωεκλογές 2019: Οι χώρες που έμειναν αλώβητες από την άνοδο των ευρωσκεπτικιστών

Στην Ισπανία, η οποία στέλνει στο Στρασβούργο την πέμπτη μεγαλύτερη ομάδα ευρωβουλευτών, οι σοσιαλιστές του πρωθυπουργού Πέδρο Σάντσεθ κατήγαγαν όπως αναμενόταν ευρεία νίκη, με το 33% των ψήφων, πολύ μπροστά από το Λαϊκό Κόμμα (PP), την κεντροδεξιά, επίσης φιλοευρωπαϊκή παράταξη.

Αλλά αντίθετα με ό,τι συνέβη σε άλλες μεγάλες χώρες της ΕΕ, όπως η Γαλλία ή η Ιταλία, όπου κέρδισε η άκρα δεξιά της Μαρίν Λεπέν και του Ματέο Σαλβίνι, αντιστοίχως, οι Ισπανοί ψηφοφόροι «δεν διχάστηκαν όσον αφορά την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση», εξήγησε ο Χοσέ Ιγνάθιο Τορεμπλάνκα του κέντρου μελετών European Council on Foreign Relations.

Το Vox, το κόμμα της άκρας δεξιάς, που έχασε έδαφος χθες (έλαβε περίπου 6%, από 10% στις βουλευτικές στα τέλη του Απριλίου) δεν έθεσε τον ευρωσκεπτικισμό στο επίκεντρο της προεκλογικής εκστρατείας του, καθώς αυτού του είδους η ρητορική δεν έχει απήχηση ούτε εκλογικό αντίκρισμα στη χώρα.

Καθώς για πολλούς Ισπανούς, η ΕΕ είναι συνώνυμη της ελευθερίας: «Η ένταξη στην Ευρώπη (σ.σ. την τότε ΕΟΚ, το 1986) και η επιστροφή στη δημοκρατία [μετά το τέλος της φρανκικής δικτατορίας το 1975] είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος», σύμφωνα με τον Τορεμπλάνκα.

Η ένταξη στην ΕΕ σήμανε τον εκσυγχρονισμό της Ισπανίας. Το υπερσύχρονο δίκτυο των τρένων υψηλής ταχύτητας που διαθέτει, το εκτενέστερο στην Ευρώπη, που συγχρηματοδοτήθηκε από ευρωπαϊκά ταμεία, είναι ένα από τα πιο ορατά οφέλη που αποκόμισε.

Για τον Ζαν-Ντομινίκ Ζιλιανί, στις χώρες εκείνες που «μεταμορφώθηκαν» χάρη στην εισδοχή τους στην ΕΕ, δεν υπήρξε καμία άνοδος των ευρωσκεπτικιστών: το Δουβλίνο, για παράδειγμα, «μετατράπηκε στην πύλη εισόδου των επενδύσεων των GAFA (σ.σ.: το ακρώνυμο των ονομάτων των αμερικανικών κολοσσών της τεχνολογίας Google, Amazon, Facebook και Apple0 στην Ευρώπη». Παρόμοιες θεαματικές μεταμορφώσεις έγιναν πέραν της Ισπανίας και της Πορτογαλίας σε χώρες της Βαλτικής.

Σύμφωνα με το πιο πρόσφατο ευρωβαρόμετρο που έχει δημοσιοποιήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, η Ιρλανδία είναι μια από τις πλέον φιλοευρωπαϊκές χώρες, με το 83% να αποτιμούν θετικά τα αποτελέσματα της ένταξης της χώρας τους στην ΕΕ, ποσοστό πολύ υψηλότερο από τον μέσο όρο 61% στις 27 χώρες μέλη, αφαιρουμένου του ΗΒ.

Η Ιρλανδία, όπου οι φιλοευρωπαίοι κεντρώοι του κόμματος Φίνε Γκαέλ προηγούνται, κατά εκτιμήσεις, ωφελήθηκε σημαντικά από την εισδοχή της, το 1973: ενισχύθηκε με ευρωπαϊκά κεφάλαια 42 δισεκ. ευρώ, δημιουργήθηκαν 700.000 θέσεις εργασίας, το εξωτερικό εμπόριο πολλαπλασιάστηκε επί 90, σύμφωνα με κυβερνητικές στατιστικές.

Για τον Ζιλιανί, είναι η ιστορία αυτή που εξηγεί γιατί στην Ουγγαρία και την Πολωνία, που επίσης ωφελήθηκαν σημαντικά από την ένταξή τους στην ΕΕ, ο δεξιός εθνικιστής Βίκτορ Όρμπαν και οι συντηρητικοί εθνικιστές του Γιάροσλαβ Κατσίνσκι βρίσκονται στην εξουσία και κέρδισαν τις ευρωεκλογές.

«Για την Ισπανία, Ευρώπη ίσον δημοκρατία και ευημερία. Στην Ουγγαρία και στην Πολωνία, Ευρώπη σημαίνει ευημερία, ασφάλεια» αλλά ταυτόχρονα πολλοί ψηφοφόροι ταυτόχρονα θέλουν «να ανακτήσουν εθνική κυριαρχία» είκοσι χρόνια μετά το τέλος του σοβιετικού μπλοκ, κατά τον ίδιο.

Στην Πορτογαλία, η ένταξη της οποίας έγινε ταυτόχρονα με αυτή της Ισπανίας, και σε αυτή την περίπτωση έπειτα από δεκαετίες στρατιωτικής δικτατορίας, οι σοσιαλιστές υπό τον πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα επίσης κέρδισαν, ενώ η επίδοση της λαϊκιστικής δεξιάς ήταν αμελητέα.

Στις χώρες της Βαλτικής, άλλοτε σοβιετικές σοσιαλιστικές δημοκρατίες που εντάχθηκαν το 2004 στην ΕΕ, συνώνυμη για αυτές με την ευημερία και την ασφάλεια έναντι της γειτονικής Ρωσίας, στη Λιθουανία δεν υπήρχε κάποια αξιοσημείωτη ευρωσκεπτικιστική πολιτική δύναμη που να συμμετείχε στις ευρωεκλογές. Στις προεδρικές εκλογές φάνηκε εξάλλου ότι ο λαϊκισμός δεν έχει ρεύμα στη χώρα, καθώς τόσο ο νικητής Γκιτάνας Ναουσέντα όσο και η αντίπαλός του Ινγκρίντα Σιμονίτε, αμφότεροι κεντροδεξιοί οικονομολόγοι, δηλώνουν φιλοευρωπαίοι.

Αλλά και στην Ολλανδία οι ψηφοφόροι φάνηκαν να δείχνουν την προσήλωσή τους στην ΕΕ, καθώς στις ευρωεκλογές πρώτο κόμμα αναδείχθηκαν οι Εργατικοί του Φρανς Τίμερμανς και όχι οι λαϊκιστές του FvD υπό τον Τιερί Μποντέ, όπως προέβλεπαν τα ινστιτούτα δημοσκοπήσεων.

Παράλληλα στη Δανία, του Κόμμα του Δανικού Λαού, που είχε επικρατήσει στις ευρωεκλογές του 2014 συγκεντρώνοντας το 26,6% των ψήφων, καταποντίστηκε εξασφαλίζοντας μόλις το 11% των ψήφων.

Δανία: Καταποντίστηκε το ευρωσκεπτικιστικό κόμμα

Το ευρωσκεπτικιστικό, αντιμεταναστευτικό Κόμμα του Λαού της Δανίας απώλεσε σχεδόν τη μισή δύναμή του στις ευρωεκλογές, γεγονός που συνεπάγεται ότι θα χάσει τρεις από τις τέσσερις έδρες του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Κατά προβολές, το κόμμα θα περιοριστεί σε περίπου 11% των ψήφων από το 26,6% που είχε λάβει το 2014. Αυτό θα σημάνει πως θα καταλάβει μόλις μια από τις 13 έδρες που κατανέμονται στη Δανία στο ΕΚ.

Το κόμμα του πρωθυπουργού Λαρς Λόκε Ράσμουσεν, οι Φιλελεύθεροι (κεντροδεξιά) κατέλαβε την πρώτη θέση με το 23,6% των ψήφων, κάτι που σημαίνει πως θα διπλασιάσει τις έδρες του σε τέσσερις. «Είναι μια σπουδαία βραδιά», είπε ικανοποιημένος ο Ράσμουσεν, ο οποίος διεκδικεί εξάλλου την επανεκλογή του στον θώκο στις βουλευτικές εκλογές της 5ης Ιουνίου.

Η Μέτε Φρέντεριξεν, επικεφαλής των Σοσιαλδημοκρατών, που κατέλαβαν τη δεύτερη θέση με το 21,5% των ψήφων, συνεχάρη τους Φιλελεύθερους για τη νίκη τους, πρόσθεσε όμως πως ο Ράσμουσεν δεν πρέπει να εκλεγεί πρωθυπουργός για τρίτη θητεία.

Βέλγιο: Ισχυρή άνοδος της ακροδεξιάς στη Φλάνδρα και των Πράσινων στη Βαλονία

Η ισχυρή άνοδος της ακροδεξιάς στην ολλανδόφωνη Φλάνδρα, σε συνδυασμό με την άνοδο των οικολόγων και της ριζοσπαστικής αριστεράς στο γαλλόφωνο Βέλγιο, καταδεικνύουν τον κατακερματισμό του πολιτικού τοπίου στη χώρα, στις βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν σήμερα και προμηνύουν μια μακρά και περίπλοκη διαπραγμάτευση για το σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης.

Εκτός από τους 21 ευρωβουλευτές τους, οι Βέλγοι ψήφισαν για να αναδείξουν τους βουλευτές σε περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Η μεγαλύτερη έκπληξη προήλθε από τη Φλάνδρα, τον ολλανδόφωνο βορρά, όπου το ακροδεξιό κόμμα Vlaams Belang (VB, πρώην Vlaams Blok) αναδεικνύεται σε δεύτερη μεγαλύτερη πολιτική δύναμη. Σύμφωνα με τα σχεδόν τελικά αποτελέσματα, η ακροδεξιά συγκεντρώνει ποσοστό 18-20%, κάτι που σημαίνει ότι υπερτριπλασιάζει το ποσοστό που είχε καταγράψει τον Μάιο του 2014 (6%). Έτσι, καταλαμβάνει 18 από τις 150 έδρες του εθνικού κοινοβουλίου, από 3 που είχε μέχρι σήμερα, σύμφωνα με την πρόβλεψη του υπουργείου Εσωτερικών.

«Είναι προφανώς μια μαύρη Κυριακή για τη Φλάνδρα», σχολίασε ο υπουργός Οικονομικών, ο Φιλελεύθερος Φλαμανδός Αλεξάντερ Ντε Κρου. Το CDH (κεντρώο γαλλόφωνο κόμμα) από την πλευρά του εξέφρασε τη θλίψη του για τη "δραματική αύξηση" του ποσοστού του Vlaams Belang, ενός κόμματος που προπαγανδίζει την ανεξαρτησία της Φλάνδρας.

Όλα μαζί, τα τέσσερα κόμματα του κεντροδεξιού συνασπισμού που κυβέρνησε το Βέλγιο από το 2014 μέχρι τα τέλη του 2018 χάνουν περίπου 20 έδρες, κάτι που σημαίνει και απώλεια της απόλυτης πλειοψηφίας.
Εκτός από τους κεντρώους και τους φιλελεύθερους, οι σοσιαλιστές υποχωρούν επίσης, προς όφελος του Οικολογικού-Πράσινου (Ecolo-Groen) κόμματος και του Κόμματος της Εργασίας (PTB, ακροαριστερά) που, με 12%, διπλασιάζει το ποσοστό του στη Βαλονία, τον γαλλόφωνο νότο.

Όσο για τη Νεοφλαμανδική Συμμαχία (N-VA, εθνικιστές Φλαμανδοί), ο πρόεδρός της, ο Μπαρτ Ντε Βέβερ, είναι επίσης μεταξύ των χαμένων αν και αυτή παραμένει η μεγαλύτερη πολιτική δύναμη της χώρας: εκλέγει 25 βουλευτές, 8 λιγότερους απ' όσους διέθετε.

Ο απερχόμενος πρωθυπουργός, ο Φιλελεύθερος γαλλόφωνος Σαρλ Μισέλ, απέκλεισε το ενδεχόμενο να συνεργαστεί με το Vlams Belang, το PTB και το PVDA (το φλαμανδόφωνο "αδελφό" κόμμα του PTB).

Πόσος χρόνος θα χρειαστεί για τον σχηματισμό κυβέρνησης; Οι Βέλγοι έχουν ήδη το ρεκόρ, το οποίο δεν θα ήθελαν να σπάσουν τώρα: από τον Μάιο του 2010 μέχρι τον Δεκέμβριο του 2011, δηλαδή 541 ημέρες με υπηρεσιακή κυβέρνηση.

Από σήμερα Δευτέρα, ο βασιλιάς Φίλιππος αναμένεται ότι θα ξεκινήσει έναν πρώτο γύρο διαβουλεύσεων με τους προέδρους των κομμάτων. Στη συνέχεια θα οριστεί ένας διαπραγματευτής που θα αναλάβει να εκτιμήσει τις διάφορες πιθανότητες.

Το Ecolo-Groen, που συγκαταλέγεται στους νικητές αυτών των εκλογών (αναμένεται ότι θα εκλέξει 21 βουλευτές, 9 περισσότερους απ' όσους είχε), δηλώνει έτοιμο να σχηματίσει "έναν συνασπισμό για το κλίμα" με την αριστερά, τους κεντρώους ή τους φιλελεύθερους.

Επωφελούμενοι από την κινητοποίηση των νέων για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής τους τελευταίους μήνες, οι οικολόγοι διπλασίασαν το ποσοστό τους στις Βρυξέλλες, ξεπερνώντας το 20%. Μπορεί επίσης να συγκυβερνήσουν στη Βαλονία μαζί με το Σοσιαλιστικό κόμμα (PS). "Κερδίσαμε το στοίχημά μας (...) Αυτό το βράδυ, το πράσινο κύμα επεκτείνεται", είπε η Ζακιά Καταμπί, η συμπρόεδρος του Ecolo.

Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου το Βέλγιο έχει 21 έδρες, το Ecolo και το PTB κερδίζουν από μία έδρα παραπάνω, στερώντας τις από το PS και τους γαλλόφωνους Φιλελεύθερους.

Από τους 12 ευρωβουλευτές που εκλέγουν οι ολλανδόφωνοι, οι τρεις προέρχονται από το Vlaams Belang, από 1 που είχε έως τώρα, σύμφωνα με τα σχεδόν οριστικά αποτελέσματα.