Εκλογές στην Ισπανία: Οι κίνδυνοι, η ακροδεξιά και τα σενάρια της επόμενης ημέρας

Μετά από την κατάρρευση του Λαϊκού Κόμματος, που είχε κερδίσει τις προηγούμενες εκλογές, λόγω υπόθεσης διαφθοράς, το Ισπανικό Σοσιαλιστικό Κόμμα βρίσκεται στην κορυφή των δημοσκοπήσεων.

Ωστόσο, τόσο οι Podemos όσο και οι Ciudadanos βλέπουν τα ποσοστά τους να κατρακυλούν, την ώρα που το ακροδεξιό κόμμα Vox εμφανίζει τεράστια δημοσκοπική άνοδο.

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν, όμως, πως τέσσερις στους 10 ψηφοφόρους δεν έχουν ακόμη αποφασίσει το κόμμα που θα ψηφίσουν.

Κίνδυνος πολιτικής αστάθειας

Ο κίνδυνος πολιτικού αδιεξόδου στις εκλογές είναι ιδιαίτερα σημαντικός.

Παρότι οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως ο Πέδρο Σάντσεθ αναμένεται να είναι ο νικητής της εκλογικής διαδικασίας, το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (PSOE) φαίνεται ότι απέχει πολύ από την απόλυτη πλειοψηφία.

Κατά συνέπεια, θα πρέπει να επιδιώξει συμμαχίες με την ριζοσπαστική αριστερά των Podemos, σε πλήρη αποσύνθεση, και με τοπικά κόμματα, δηλαδή τους Καταλανούς αυτονομιστές. Η υπόθεση μίας συμμαχίας με τους φιλελεύθερους Ciudadanos μοιάζει απίθανη, αφού το κόμμα τείνει χείρα προς το Λαϊκό Κόμμα (PP).

Απίθανη θεωρείται σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις και μία κυβερνητική πλειοψηφία που θα περιλαμβάνει το Λαϊκό Κόμμα, τους Ciudadanos και το ακροδεξιό Vox.
Ωστόσο, σε συνέντευξή του στην ισπανική εφημερίδα El Pais, ο Σάντσεθ εμφανίστηκε έτοιμος να προχωρήσει σε συμμαχίες.

«Αυτή είναι η τεράστια ευκαιρία που έχουμε από την επόμενη της 28ης Απριλίου: Να δώσουμε απαντήσεις από τα αριστερά στις νέες προκλήσεις της Ισπανίας του 21ου αιώνα» τόνισε χαρακτηριστικά ο ίδιος.

Εμφάνιση της άκρας δεξιάς

Η εμφάνιση της άκρας δεξιάς είναι το νέο στοιχείο των φετινών εκλογών.

Απαλλαγμένη από την άκρα δεξιά από τον θάνατο του δικτάτορα Φράνκο το 1975, η Ισπανία μπορεί να δει την θριαμβευτική είσοδο στο κοινοβούλιο του Vox, με τη υπερεθνικιστική ρητορική, που περιλαμβάνει μεταξύ των υποψηφίων του απόστρατους στρατηγούς απολογητές του φρανκισμού.

Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι το Vox θα στείλει περί τους 30 βουλευτές στην 350μελή βουλή.

Ανύπαρκτη στις δημοσκοπήσεις εδώ και έναν χρόνο, η παράταξη προκάλεσε σεισμό στις τοπικές εκλογές του περασμένου Δεκεμβρίου στην Ανδαλουσία, εξασφαλίζοντας περί το 11% των ψήφων και βοηθώντας το PP και τους Ciudadanos να εκθρονίσουν τους σοσιαλιστές από το ιστορικό του προπύργιο.

Ένας μη εκλεγμένος απερχόμενος πρωθυπουργός

Αφού έχασε στις τελευταίες εκλογές, όπου δεν εξασφάλισε παρά 84 έδρες, στο χειρότερο εκλογικό αποτέλεσμα στην πρόσφατη ιστορία του PSOE, ο Πέδρο Σάντσεθ κατόρθωσε να αναλάβει την ηγεσία της κυβέρνησης τον περασμένο Ιούνιο χάρις στην πρόταση μομφής, που υποστηρίχθηκε από τους Podemos, τους Καταλανούς και τους Βάσκους αυτονομιστές, κατά του Μαριάνο Ραχόι, όταν το κόμμα του καταδικάσθηκε για διαφθορά.

Καταλονία

Ενάμιση χρόνο μετά τη απόπειρα απόσχισης της Καταλονίας τον Οκτώβριο 2017, στην σοβαρότερη πολιτική κρίση που γνώρισε η Ισπανία τα τελευταία 40 χρόνια, το καταλανικό ζήτημα παραμένει στο κέντρο των συζητήσεων.

Λίγες ημέρες μετά την έναρξη της ιστορικής δίκης των πρώην ηγετών του καταλανικού αυτονομιστικού κινήματος, οι Καταλανοί αυτονομιστές έπεισαν τον Φεβρουάριο τον Πέδρο Σάντσεθ να προκηρύξει πρόωρες εκλογές αρνούμενοι να εγκρίνουν τον προϋπολογισμό της κυβέρνησής του.

Ο Σάντσεθ, που θα προτιμούσε να μην χρειάζεται την στήριξή τους για την εξασφάλιση πλειοψηφίας, επανέλαβε πρόσφατα ότι αρνείται την διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την ανεξαρτησία της Καταλονίας, αλλά υποσχέθηκε περισσότερη αυτονομία.

Η δεξιά και η άκρα δεξιά, που κατηγορούν τον Σάντσεθ για «προδοσία», επειδή προσπάθησε να ανοίξει διάλογο με τους αυτονομιστές, έχουν κάνει τις επιθέσεις κατά των Καταλανών «πραξικοπηματιών» μότο της προεκλογικής τους εκστρατείας.

Οικονομία

Έπειτα από σοβαρή ύφεση και πολλά χρόνια δραστικής λιτότητας, η Ισπανία γνώρισε την ανάκαμψη με τρεις συνεχείς χρονιές ρυθμού ανάπτυξης άνω του 3%, από το 2015 μέχρι το 2017.

Όμως, αυτός ο ρυθμός επιβραδύνεται (2,6% το 2018 και 2,2% που προβλέπεται για το 2019) και η ανεργία (στο 14,7% κατά το πρώτο τρίμηνο), στο υψηλότερο ποσοστό στην Ευρώπη μετά την Ελλάδα, παραμένει η βασική ανησυχία των Ισπανών.

Φαβορί ο Σάντσεθ, παραμονεύει η άκρα δεξιά

Η Ισπανία επιστρέφει σήμερα στις κάλπες για μια ψηφοφορία με πολύ αβέβαιη έκβαση ενώ ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός, ο οποίος έρχεται πρώτος στις δημοσκοπήσεις, προειδοποιεί εναντίον της επανεμφάνισης της άκρας δεξιάς.

Περιθωριακό μέχρι και πριν από μόλις έξι μήνες, πριν δημιουργήσει έναν πολιτικό σεισμό συγκεντρώνοντας σχεδόν 11% των ψήφων σε εκλογές στη νότια περιφέρεια της Ανδαλουσίας, το υπερεθνικιστικό κόμμα Vox είναι η προαναγγελθείσα έκπληξη αυτών των βουλευτικών εκλογών, των τρίτων μέσα σε τριάμισι χρόνια.

Τα εκλογικά τμήματα άνοιξαν στις 09:00 (τοπική ώρα, 10:00 ώρα Ελλάδας) και θα κλείσουν στις 20:00 (21:00 ώρα Ελλάδας).

Με περισσότερο από 10% των ψήφων στις δημοσκοπήσεις και μια τριανταριά έδρες από τις 350, το Vox θα μπορούσε να κάνει μια ισχυρή είσοδο στη βουλή σε μια χώρα όπου η άκρα δεξιά ήταν απούσα από το τοπίο μετά τον θάνατο του δικτάτορα Φράνκο το 1975. Οι Ισπανοί ανανεώνουν επίσης σήμερα μεγάλο μέρος της Γερουσίας.

Ο απερχόμενος σοσιαλιστής πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ, ο οποίος έφθασε στην εξουσία τον Ιούνιο χάρη σε μια πρόταση μομφής εναντίον του συντηρητικού Μαριάνο Ραχόι (Λαϊκό Κόμμα, PP), έχει προειδοποιήσει εναντίον ενός κύματος της άκρας δεξιάς στην Ισπανία, όπως συνέβη στη Φινλανδία, όπου το κόμμα των Αληθινών Φινλανδών ήρθε δεύτερο στις εκλογές που έγιναν στα μέσα Απριλίου.

Σύμφωνα με τις έρευνες της κοινής γνώμης, οι επιδόσεις του Λαϊκού Κόμματος (PP), των φιλελεύθερων του Ciudadanos και του Vox δεν αναμένεται πάντως να τους επιτρέψουν να συγκροτήσουν μια πλειοψηφία, όπως αυτή που τους επέτρεψε να διώξουν τους σοσιαλιστές από την εξουσία στις αρχές της χρονιάς στο προπύργιό τους της Ανδαλουσίας.

Όμως, όπως έχουν αφήσει να εννοηθεί ορισμένοι αναλυτές, «υπάρχει πραγματικός, σίγουρος κίνδυνος» το Vox να πάει σήμερα πολύ καλύτερα απ' ό,τι λένε οι δημοσκοπήσεις και να καταστεί δυνατό να σχηματισθεί μια πλειοψηφία της δεξιάς με τη στήριξη της άκρας δεξιάς, δήλωσε την Παρασκευή ο Σάντσεθ.

Ο επικεφαλής του PP, ο Πάμπλο Κασάδο, ο οποίος διεξήγαγε μια πολύ επιθετική εκστρατεία εναντίον του Σάντσεθ τον οποίο χαρακτήρισε «Δούρειο Ίππο» των καταλανών και των βάσκων εθνικιστών, άνοιξε εξάλλου την Παρασκευή για πρώτη φορά την πόρτα σε μια συμμετοχή του Vox σε ενδεχόμενη κυβέρνηση της δεξιάς.

Το κόμμα αυτό με τον αντιμεταναστευτικό και αντιφεμινιστικό λόγο, το οποίο ιδρύθηκε από πρώην μέλη του PP, αύξησε τη δύναμή του κυρίως προτείνοντας τη χρήση πυγμής εναντίον των αυτονομιστών στην Καταλονία, των οποίων τα κόμματα θέλει να απαγορεύσει.

Η περιοχή αυτή της βορειοανατολικής Ισπανίας υπήρξε το 2017 το θέατρο μιας απόπειρας απόσχισης που αποτέλεσε τη χειρότερη πολιτική κρίση που γνώρισε η Ισπανία εδώ και σαράντα χρόνια και παραμένει στο κέντρο της πολιτικής συζήτησης.

Σήμερα «θα επιλέξουμε ανάμεσα στην αντι-Ισπανία και τη ζώσα Ισπανία», υπογράμμισε την Παρασκευή ο επικεφαλής του Vox, ο Σαντιάγο Αμπασκάλ, ο οποίος έχει την υποστήριξη της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία ή του Ματέο Σαλβίνι της Λέγκας στην Ιταλία.

Καχύποπτο έναντι των παραδοσιακών μέσων ενημέρωσης, το Vox διεξήγαγε μαζικά εκστρατεία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εμπνεόμενο από τη στρατηγική του προέδρου των Φιλιππίνων Ροντρίγκο Ντουτέρτε, του αμερικανού Ντόναλντ Τραμπ ή του βραζιλιάνου Ζαΐχ Μπολσονάρου.

Εντατικές διαβουλεύσεις

Καθώς το πολιτικό τοπίο στην Ισπανία είναι κατακερματισμένο, αναμένεται ότι η διεξαγωγή εντατικών διαβουλεύσεων θα είναι απαραίτητη για να καταστεί δυνατός ο σχηματισμός κυβέρνησης.

Ο Πέδρο Σάντσεθ δεν αναμένεται να κερδίσει παρά 120-130 έδρες σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, μακράν της απόλυτης πλειοψηφίας των 176 εδρών. Θα είναι συνεπώς υποχρεωμένος να συμπήξει συμμαχίες με τη ριζοσπαστική αριστερά των Podemos, η οποία αντιμετωπίζει δυσκολίες, και με περιφερειακά κόμματα, μεταξύ των οποίων οι καταλανοί υποστηρικτές της ανεξαρτησίας που τον Ιούνιο υποστήριξαν την άνοδό του στην εξουσία.

Όμως ο σοσιαλιστής ηγέτης θα προτιμούσε να αποφύγει να χρειαστεί και πάλι αυτούς τους τελευταίους: η δεξιά δεν έχει πάψει να τον κατηγορεί πως τα βρήκε με τους «εχθρούς της Ισπανίας» και πως αυτοί οι ίδιοι αυτονομιστές είναι που τον υποχρέωσαν να συγκαλέσει αυτές τις πρόωρες εκλογές αρνούμενοι να ψηφίσουν τον προϋπολογισμό του.

Το σενάριο μιας συμμαχίας με τους Ciudadanos, κάτι που ήδη επιχειρήθηκε ανεπιτυχώς το 2016, δεν έχει αποκλεισθεί ξεκάθαρα από τον Σάντσεθ. Έστω κι αν ο Άλμπερτ Ριβέρα, ο επικεφαλής των φιλελευθέρων, υπογράμμισε και πάλι την Παρασκευή πως η «εκδίωξη» του σοσιαλιστή πρωθυπουργού από την εξουσία αποτελεί «εθνική επείγουσα ανάγκη».

PHOTO 1 / 5