BBC: «Σλαβομακεδόνες, η αόρατη και καταπιεσμένη μειονότητα της Ελλάδας»

Το BBC συνομίλησε με τον κ. Φωκά, ο οποίος ζήτησε να μην δημοσιοποιηθεί το επίθετό του, που αυτοπροσδιορίζεται ως «Μακεδόνας» και Έλληνας, δηλώνοντας πως «η μητρική μου γλώσσα είναι “μακεδονική”, μια σλαβική γλώσσα που σχετίζεται με τη βουλγαρική και μιλάει εδώ και αιώνες αυτό το τμήμα των Βαλκανίων».

«Στο σύγχρονο σπίτι του γιου του σε ένα χωριό στη βόρεια Ελλάδα, με οδηγεί στην οδυνηρή ιστορία της μη αναγνωρισμένης σλαβικής μειονότητας της Ελλάδας», γράφει ο συντάκτης του άρθρου.

Όπως υποστηρίζει, «για σχεδόν έναν αιώνα, οι «Μακεδόνες» στην Ελλάδα υπήρξαν στο στόχαστρο και υπέστησαν διώξεις «ακόμα και επειδή η παρουσία τους δεν γινόταν αποδεκτή σχεδόν από κανέναν».

«Οι περισσότεροι είναι απρόθυμοι να μιλήσουν με τους ξένους για την ταυτότητά τους. Για τους εαυτούς τους και τους άλλους, είναι γνωστοί απλά ως «ντόπιοι», που μιλούν μια γλώσσα που ονομάζεται «τοπική» (dopya). Απουσιάζουν εντελώς από τα εγχειρίδια της σχολικής ιστορίας, δεν έχουν εμφανιστεί στις απογραφές από το 1951 (όταν καταγράφηκαν απλώς ως ομιλούντες την «σλαβική γλώσσα») και η ύπαρξή τους δεν αναφέρεται καθόλου δημοσίως. Οι περισσότεροι Έλληνες δεν γνωρίζουν καν την ύπαρξή τους», αναφέρει επίσης το ρεπορτάζ.

Σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα, η άρνηση αναγνώρισης της εν λόγω μειονότητας, ήταν ένας από τους λόγους της διαμάχης μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων και λύθηκε με τη Συμφωνία των Πρεσπών.

«Όταν ο πρωθυπουργός, ο Αλέξης Τσίπρας, αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής συζήτησης στην ύπαρξη "Σλαβομακεδόνων" στην Ελλάδα – την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου – έσπασε ένα μακροχρόνιο ταμπού», σημειώνει το BBC, εκτιμώντας ότι η συμφωνία ανοίγει την πόρτα σε δύσκολες ερωτήσεις για την ιστορία της «μακεδονικής μειονότητας» της Ελλάδας.

Ο κ. Φωκάς αναφέρεται στην ιστορία της οικογένειάς του, ενώ υπενθυμίζει ότι «η βόρεια ελληνική περιοχή της Μακεδονίας, όταν γεννήθηκε, είχε μόλις προστεθεί στο ελληνικό κράτος». Ο θείος του έλεγε ότι η οικογένειά τους δεν ήταν «ούτε Σέρβοι, ούτε Έλληνες ούτε Βούλγαροι, αλλά Ορθόδοξοι “Μακεδόνες”».

«Τελικά, οι Σλάβοι “Μακεδόνες” βρέθηκαν χωρισμένοι μεταξύ αυτών των τριών νέων κρατών. Στην Ελλάδα, ορισμένοι εκδιώχθηκαν, ενώ όσοι παρέμειναν ωθήθηκαν να αφομοιωθούν. Όλα τα χωριά και οι πόλεις με μη ελληνικά ονόματα έλαβαν νέα, τα οποία επέλεξε μια επιτροπή μελετητών στα τέλη της δεκαετίας του 1920, αν και σχεδόν ένας αιώνας αργότερα μερικοί «ντόπιοι» εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τα παλιά, γράφει ο συντάκτης.

«Ο Μεταξάς απαγόρευσε τη "μακεδονική" γλώσσα»

Το δημοσίευμα αναφέρει επίσης ότι «ο Έλληνας δικτάτορας Ιωάννης Μεταξάς, ένας θαυμαστής του Μουσολίνι, απαγόρευσε τη μακεδονική γλώσσα και ανάγκασε τους "Μακεδόνες" να αλλάξουν τα ονόματά τους σε ελληνικά».

Σύμφωνα με τον κ. Φωκά, οι αστυνομικοί παρακολουθούν όσους πηγαίνουν σε κηδείες και κρυφακούν στα παράθυρα για να πιάσουν κάποιον που μιλάει ή τραγουδάει στην απαγορευμένη γλώσσα. «Υπήρχαν αγωγές, απειλές και ξυλοδαρμοί», υποστηρίζει.

Οι γυναίκες, οι οποίες συχνά δεν μιλούσαν ελληνικά, κάλυπταν το στόμα τους με τις μαντίλες τους για να μην γίνονται αντιληπτές, αλλά η μητέρα του κ. Φωκά συνελήφθη και της επιβλήθηκε πρόστιμο 250 δραχμών, ένα μεγάλο ποσό τότε.

«Οι Σλαβόφωνοι, υπέφεραν πολλά από τους Έλληνες την περίοδο του Μεταξά», τονίζει ο κ. Φωκάς, του οποίου ο πατέρας, όπως αναφέρει, εξορίστηκε στη Χίο. Μαζί με άλλους αρχηγούς μεγάλων οικογενειών τους βασάνισαν και τους ανάγκαζαν να πίνουν ρητινέλαιο, ένα ισχυρό καθαρκτικό.

«Η Ελλάδα θεωρεί τους Σλαβομακεδόνες ως γλωσσική ομάδα»

Το δημοσίευμα αναφέρει ακόμα «ότι η ελληνική κυβέρνηση αναγνωρίζει επισήμως μόνο μία μειονότητα, τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. Ιστορικά, έχει θεωρήσει τους "Σλαβομακεδόνες" ως γλωσσική και όχι εθνική ομάδα, αναφέροντας τους ως σλαβόφωνους Έλληνες ή δίγλωσσους Έλληνες, ενώ η συμφωνία για το όνομα της Βόρειας Μακεδονίας απαιτεί συνταγματικές αλλαγές από τη χώρα για να αφαιρέσουν τις αναφορές σε μειονότητα στην Ελλάδα».

Ένα έγγραφο που εκδόθηκε στην αρχή της δεκαετίας του 1990, λέει ότι «σχεδόν όλοι οι δίγλωσσοι κάτοικοι της περιοχής των οποίων η εθνική συνείδηση ​δεν ήταν ελληνική μετακόμισε στα γειτονικά κράτη» κατά το πρώτο μισό του 20ού αιώνα – συνεπώς, κάθε δίγλωσσος λαός που παρέμεινε στην κατοχή του ελληνικού συνείδηση.

«Σημαντική πρόοδος η Συμφωνία των Πρεσπών»

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η Συμφωνία των Πρεσπών είναι σημαντική πολιτική πρόοδος που θα βοηθήσει στην άμβλυνση τέτοιων φόβων. Αλλά η διαδικασία έχει επίσης προκαλέσει νέα κύματα θυμού και άγχους, με μεγάλες, ενίοτε βίαιες, διαμαρτυρίες που αντιτίθενται στη συμφωνία, υποστηριζόμενες από τμήματα της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

«Οι εκλογές πρέπει να πραγματοποιηθούν πριν από το τέλος του έτους. Η δεξιά αντιπολίτευση της Ελλάδας επέστρεψε γρήγορα στα εθνικιστικά συναισθήματα, κατηγορώντας την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ για προδοσία. Για τους Σλαβόφωνους της Ελλάδας, οι οποίοι από καιρό δεν επιζητούν τίποτα περισσότερο από το δικαίωμα στην πολιτιστική έκφραση, ο χρόνος για να βγουν από τη σκιά μπορεί να μην έφτασε ακόμα», καταλήγει το BBC.