Κλιμακώνει τις επιθέσεις η Αλ Σαμπάμπ στην ανατολική Αφρική

Την περασμένη Δευτέρα (21/12) μέλη της ίδιας οργάνωσης είχαν επιτεθεί σε λεωφορείο με επιβάτες ως επί το πλείστον καθηγητές σχολείου, που ταξίδευαν από την πόλη Μαντέρα (Mandera) –πόλης στο τριεθνές σύνορα Κένυας-Σομαλίας-Αιθιοπίας- προς τo Ναϊρόμπι (Nairombi), την πρωτεύουσα της Κένυας που βρίσκεται στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας.

Η Αλ Σαμπάμπ (Harakat al-Shabaab al-Mujahideen), που στα αραβικά σημαίνει «νεολαία», δραστηριοποιείται στην ανατολική Αφρική και πολεμά για την ανατροπή της υποστηριζόμενης από τη Δύση σομαλικής κυβέρνησης.

Η μακρά ιστορία της «νεολαίας»

Η οργάνωση αναδείχθηκε μέσα από τον ισλαμικό συνασπισμό (Islamic Courts Union – ICU), που κυβερνούσε με βάση τη Σαρία σε μεγάλο μέρος της Σομαλίας κατά τα τελευταία χρόνια του σομαλικού εμφυλίου (1991-2006), ο οποίος είχε ξεσπάσει μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού καθεστώτος της χώρας στα τέλη της δεκαετίας του '80.

Η ICU κατάφερε μετά από τρίμηνες μάχες (Μάιος 2006 – Ιούλιος 2006) να καταλάβει την πρωτεύουσα Μογκαντίσου (Mogadishu). Οι ρόλοι θα αντιστρέφονταν ελάχιστους μήνες αργότερα, επιδεινώνοντας τις κοινωνικοπολιτικές συνθήκες σε μια χώρα, η οποία είχε καταχωρηθεί στο διεθνές γλωσσάρι ως «αποτυχημένο κράτος» («failed state»).

Ο σομαλικός εμφύλιος άφησε συντρίμμια στη χώρα, η οποία ποτέ στην πραγματικότητα δεν κατάφερε να συνέλθει. Η στρατολόγηση παιδιών στις τάξεις των αντιμαχόμενων στρατών ήταν σύνηθες φαινόμενο, ενώ οι ξηρασίες και οι πλημμύρες το 2006 συνέβαλλαν στον εσωτερικό εκτοπισμό 850.000 Σομαλών, θυμίζοντας αντίστοιχες συγκυρίες στον εμφύλιο της Συρίας. Η μεγάλη ξηρασία στην ανατολική Αφρική -η χειρότερη των τελευταίων εξήντα ετών-, που διήρκεσε από τα μέσα του 2011 έως τα μέσα του 2012, οδήγησε τη Σομαλία σε επισιτιστική κρίση.

Μετά από τη στρατιωτική ήττα του ICU (Δεκέμβριος 2006) και την επανακατάληψη της πρωτεύουσας από δυνάμεις της Αιθιοπίας και της Μεταβατικής Ομοσπονδιακής Κυβέρνησης που είχε συσταθεί το 2004, η Αλ Σαμπάμπ συνέχισε τον αγώνα των ισλαμιστών, εκπροσωπώντας τη σκληροπυρηνική φράξια του ICU. Το νέο καθεστώς είχε τη στήριξη των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, οι οποίες προχώρησαν σε βομβαρδισμούς κατά μαχητών της Αλ Κάιντα στη σομαλική επικράτεια.

Τα επόμενα δύο χρόνια, η Αλ Σαμπάμπ θα καταλάμβανε πόλεις-κλειδιά, εκδιώκοντας τις αιθιοπικές δυνάμεις. Στις 7 Μαΐου 2009, επιχείρησε την πρώτη απόπειρα κατάληψης της σομαλικής πρωτεύουσας, έχοντας κυριαρχήσει στο νότιο και κεντρικό τμήμα της χώρας, όπου βρήκε αποδοχή στους ντόπιους πληθυσμού εξαιτίας της κοινωνικής της δράσης.

Η Αλ Σαμπάμπ κατάφερε έως τον Οκτώβριο να καταλάβει μεγάλα τμήματα της πρωτεύουσας, αλλά δεν κατάφερε να ρίξει την κυβέρνηση. Όλες οι πλευρές δήλωναν τότε πως είχαν νικήσει.

Η τελική έφοδος των ισλαμιστών ξεκίνησε τον Αύγουστο του 2010 και έληξε με ήττα της οργάνωσης ένα χρόνο μετά από κυβερνητικές δυνάμεις και αυτές γειτονικών κρατών.

Το 2012, η Αλ Σαμπάμπ κήρυξε πίστη στην Αλ Κάιντα, προκαλώντας έντονες διαφωνίες στο εσωτερικό της. Το τελευταίο χρόνο έχει χάσει έδαφος και έχει περιοριστεί μακριά από τα αστικά κέντρα της Σομαλίας.

Παρόλα αυτά, διαπράττει συχνά επιθέσεις στη γειτονική Κένυα, σε αντίποινα για το γεγονός ότι η κυβέρνηση του Ναϊρόμπι συνεισφέρει στρατεύματα στην ειρηνευτική δύναμη της Αφρικανικής Ένωσης στη Σομαλία.

Κλιμάκωση των επιθέσεων

«Το απόγευμα, εξαπολύσαμε δίδυμες επιθέσεις», δήλωσε ο Σέιχ Αμπντιασίς Αμπού Μουσάμπ (Sheikh Abdiasis Abu Musab), εκπρόσωπος της Σαμπάμπ, στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters.

Σύμφωνα με όσα είπε για την τελευταία επίθεση, τα οποία αναμεταδόθηκαν από το ΑΠΕ-ΜΠΕ, οι αντάρτες σκότωσαν έναν αστυνομικό και τραυμάτισαν κι άλλους στην πρώτη επίθεση. Στη δεύτερη, πυροδότησαν μια βόμβα με στόχο ένα όχημα της αστυνομίας, πρόσθεσε ο εκπρόσωπος της οργάνωσης, διευκρινίζοντας ότι δεν στοχοθέτησαν άλλα «κρατικά οχήματα» που συνόδευαν τα αυτοκίνητα της αστυνομίας. Οι κενυατικές αρχές επιβεβαίωσαν ότι ένας αστυνομικός σκοτώθηκε.

Το Σάββατο 19 Δεκεμβρίου, η Αλ Σαμπάμπ είχε επιτεθεί σε πολυσύχναστη αρτηρία στο κέντρο του Μογκαντίσου, πυροδοτώντας εκρηκτικά σε παγιδευμένο αυτοκίνητο. Από την έκρηξη είχαν σκοτωθεί τρεις περαστικοί και τραυματιστεί πολλοί περισσότεροι.

Όμως, η επίθεση που προκάλεσε σοκ στην παγκόσμια κοινότητα ήταν αυτή στο πανεπιστήμιο της Γκαρίσα (Garissa) στη Κένυα, 200 χλμ. από τα σύνορα με τη Σομαλία, στις 2 Απριλίου 2015, όπου ένοπλοι μαχητές της οργάνωσης εισέβαλλαν στην πανεπιστημιούπολη και, αφού έδιωξαν τους μουσουλμάνους φοιτητές από τους συνολικά 700 ομήρους, εκτέλεσαν 142 φοιτητές. Άλλοι τρεις αστυνομικοί και τρεις στρατιώτες έπεσαν νεκροί από τις πολύωρες μάχες των μαχητών με τις σομαλικές δυνάμεις. Αυτή ήταν η πιο αιματηρή επίθεση στην Κένυα από το 1998.

Και, δυστυχώς, απ' ό,τι φαίνεται, δεν ήταν η τελευταία.