Γιατί οι Αμερικανοί ήθελαν να ανατινάξουν τη Σελήνη; Το Project A119 δεν ήταν χολιγουντιανό σενάριο

Ο Ψυχρός Πόλεμος βρισκόταν στο αποκορύφωμά του με τις τότε υπερδυνάμεις, ΗΠΑ και Σοβιετική Ένωση να διαγκωνίζονται για γεωπολιτική επιρροή, επιδιδούμενες σε μία ατέρμονη κούρσα εξοπλισμών, στρατιωτικού, επιστημονικού και διαστημικού ελέγχου.

Στον τεχνολογικό ανταγωνισμό μεγατόνων, οι Αμερικανοί είχαν μόλις χάσει μία στρατηγική μάχη από τους Ρώσους, οι οποίοι κατοχύρωσαν ιστορική πρωτιά, με την εκτόξευση του Σπούτνικ, του πρώτου δορυφόρου, το 1957.

Μέσα στη δεκαετία του 1940 οι Ηνωμένες Πολιτείες ήδη είχαν κάνει αρκετές πυρηνικές δοκιμές σε απομονωμένες περιοχές του πλανήτη. Από το 1957 ο Έντουαρντ Τέλερ, πυρηνικός επιστήμονας και γνωστός ως ο «πατέρας» της βόμβας υδρογόνου, πρότεινε για μια πυρηνική δοκιμή στο διάστημα, ώστε να διαπιστώθουν οι αλλαγές και επιπτώσεις της έκρηξης στην επιφάνεια της Σελήνης. Ο Τέλερ δεν ήταν ο μόνος που επέμενε σ’αυτήν την κατεύθυνση.

Έως το τέλος εκείνου του έτους, η δυναμική αυτής της ιδέας κέρδιζε έδαφος, με πρόφαση κυρίως την επιστημονική της βάση αλλά και λόγω των δημοσιογραφικών διαρροών πως κάτι ανάλογο σχεδίαζε και η Σοβιετική Ένωση.

Κάπως έτσι, λοιπόν, και μετά την επιτυχή εκτόξευση του πρώτου αμερικανικού δορυφόρου (Explorer1), το 1958 αναπτύχθηκε από την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ ένα άκρως απόρρητο σχέδιο, το οποίο προέβλεπε την ανατίναξη βόμβας στο φεγγάρι. Στόχος του εγχειρήματος, να «ξεκλειδώσει» τα μυστικά της πλανητικής αστρονομίας και αστρογεωλογίας, προσφέροντας στους επιστήμονες τη γνώση που θα τους οδηγούσε στο επόμενο, υπερφιλόδοξο βήμα.

Αν, μάλιστα, η έκρηξη σημειωνόταν στην επιφάνεια κι όχι εντός κάποιου σεληνιακού κρατήρα, η λάμψη της θα ήταν τόσο εκτυφλωτική ώστε θα γινόταν ορατή δια γυμνού οφθαλμού, έστω και θολά, από τη Γη. Μία επίδειξη δύναμης, δηλαδή, με προφανή στόχο αφενός την τόνωση του ηθικού των Αμερικανών πολιτών για τις δυνατότητες της χώρας τους, αφετέρου την επανάκτηση του προβαδίσματος στην κούρσα του πλανητικού ελέγχου.

Για την υλοποίηση του σχεδίου συστήθηκε στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας του Ιλινόις μία δεκαμελής ομάδα με επικεφαλής τον φυσικό Λέοναρντ Ράιφερ και συνεργάτες τα λαμπρότερα μυαλά της εποχής – μεταξύ αυτών και ο 24χρονος τότε Καρλ Σέιγκαν, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για τα μαθηματικά, τη δημιουργία μοντέλου που θα υπολόγιζε την εξάπλωση της ωστικής σκόνης στο διάστημα και για το πώς θα επηρέαζε αυτό τους ανθρώπους στη Γη.

Σύμφωνα με τη δεκαμελή αυτή ομάδα κορυφαίων επιστημόνων, η δοκιμή αυτή θα ήταν εφικτό να υλοποιηθεί ένα χρόνο μετά, το 1959.

Το εγχείρημα, ωστόσο, δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Ματαιώθηκε υπό τον φόβο της αρνητικής αντίδρασης της κοινής γνώμης, στο ενδεχόμενο στρατικοποίησης του διαστήματος. Αντ’αυτού, το ενδιαφέρον μετατοπίστηκε σε ένα ακόμη πιο φιλόδοξο όραμα, την προσεδάφιση του ανθρώπου στη Σελήνη – κάτι που πιστευόταν πως θα κέρδιζε την αμερικανική κοινή γνώμη.

«Ήταν σαφές πως ο βασικός στόχος της προτεινόμενης ανατίναξης ήταν μία άσκηση δημοσίων σχέσεων και μία επίδειξη μονόπλευρης υπερισχύος. Η Πολεμική Αεροπορία ήθελε ένα σύννεφο – ‘μανιτάρι’ τόσο μεγάλο ώστε να είναι ορατό από τη γη», έλεγε το 2000 σε μία αποκλειστική συνέντευξή του στον Observer ο τότε 73χρονος δρ.Λέοναρντ Ράιφελ.

«Η έκρηξη θα ήταν προφανώς καλύτερη στη σκοτεινή πλευρά της σελήνης και η θεωρία ήταν πως αν η βόμβα εκρήγνυτο στην άκρη της σελήνης, το ‘μανιτάρι’ θα φωτιζόταν από τον ήλιο. Η βόμβα θα ήταν τουλάχιστον ανάλογου μεγέθους αυτής που ερίφθη στη Χιροσίμα, στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Το ξεκαθάρισα τότε πως το τίμημα της καταστροφής του παρθένου σεληνιακού περιβάλλοντος θα ήταν τεράστιο για την επιστήμη. Ωστόσο, το βασικό μέλημα της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ ήταν η επίπτωση της πυρηνικής αυτής έκρηξης στη γη», αποκάλυπτε τότε ο Ράιφελ.

Η ύπαρξη του Project A119 αποκαλύφθηκε το 2000 από τον Λέοναρντ Ράιφελ, πρώην αξιωματούχο της Εθνικής Υπηρεσίας Αεροναυπηγικής και Διαστήματος (NASA). Παρά τις αποκαλύψεις του Ράιφελ, ωστόσο, η αμερικανική κυβέρνηση δεν έχει ποτέ επισήμως παραδεχτεί την εμπλοκή της στο συγκεκριμένο σχέδιο.