Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ: H «υπερ-ηρωίδα» δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ

Όχι μια αλλά δυο ταινίες μεγάλου μήκους πρόκειται να βγουν σε λίγες ημέρες στους κινηματογράφους, αφιερωμένες σε αυτή την εκπληκτική γυναίκα, η οποία στα 85 της χρόνια εξακολουθεί να μάχεται ως μέλος του Ανώτατου Δικαστηρίου των Ηνωμένων Πολιτειών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, παρά τα σοβαρά προβλήματα στην υγεία της και τις ισχυρές πιέσεις από την πολιτική ηγεσία να παραιτηθεί.

Πρόσφατα, η Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ, που ανήμερα τα Χριστούγεννα γιόρτασε τα 25 χρόνια της στο Ανώτατο Δικαστήριο, υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση για την αφαίρεση δύο καρκινικών οζιδίων από τον αριστερό πνεύμονά της.

Τον περασμένο μήνα η Γκίνσμπεργκ έπεσε και έσπασε τρία πλευρά. Στις εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκε τότε, οι γιατροί εντόπισαν τα κακοήθη ογκίδια στον πνεύμονά της.

Η Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ διορίστηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο από τον Μπιλ Κλίντον στις 25 Δεκεμβρίου 1993 και σήμερα είναι το γηραιότερο φιλελεύθερο μέλος του.

Στο παρελθόν αντιμετώπισε πολλά προβλήματα υγείας, βγαίνοντας πάντα νικήτρια: το 1999 έκανε θεραπεία για καρκίνο του παχέος εντέρου και δέκα χρόνια αργότερα διαγνώστηκε με καρκίνο στο πάγκρεας.

Παρ’ όλα τα προβλήματά της, η Γκίνσμπεργκ δεν έχει απουσιάσει από καμία συνεδρίαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου μέχρι σήμερα. Το τελευταίο διάστημα έχει αναδειχθεί σε ίνδαλμα των προοδευτικών Αμερικανών.

Όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, πρόσκειται σύντομα να προβληθεί και στην Ελλάδα ντοκιμαντέρ για την «RBG» - όπως την αποκαλούν οι φίλοι της από τα αρχικά του ονόματός της. Στο ντοκιμαντέρ αυτό εμφανίζονται μάλιστα διάφοροι συντηρητικοί, πολιτικοί και εμπειρογνώμονες να «εξηγούν» πόσο επικίνδυνη είναι η Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ. Την αποκαλούν «τέρας», «μάγισσα», «ζόμπι», πολύ σκληρές φράσεις για μια γιαγιά ύψους 1.55 που δεν μιλάει ποτέ επειδή - όπως λέει - έμαθε από τη μητέρα της ότι ο θυμός είναι χάσιμο χρόνου.

Πηγή: EPA/JUSTIN LANE/ΑΠΕ-ΜΠΕ

Η ζωή της

Η Ρουθ Μπάιντερ γεννήθηκε το 1933 από Εβραίους γονείς σε μια εργατική συνοικία του Μπρούκλιν. Ο πατέρας της ήταν από την Οδησσό. Οι γονείς της μητέρας της ήταν μετανάστες από την Αυστρία. Στο 13 της η Ρουθ έγραψε μια έκθεση για τον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, που έκανε τεράστια εντύπωση. Αργότερα, σπούδασε στο περίφημο Πανεπιστήμιο Κορνέλ, όπου συναντήθηκε και με τον μεγαλύτερο θαυμαστή της, τον μελλοντικό σύζυγό της Μάρτιν Γκίνσμπεργκ. Το 1957, άρχισε τις σπουδές της σχολή της Νομικής στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ ως μια από τις εννέα γυναίκες μεταξύ των 500 ανδρών.

Η μάχη με τον Τραμπ

Η Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ ήταν μόλις η δεύτερη γυναίκα στο Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών - η πρώτη ήταν η Ρεπουμπλικανή Σάντρα Ντέπι Ο Κόνορ – που ενέπνευσε όσο κανένας άλλος δικαστής τον αμερικανικό λαό για τους αγώνες της για τα πολιτικά δικαιώματα.

Αυτή τη μικροσκοπική γυναίκα με τα μεγάλα γυαλιά είχε καλέσει να παραιτηθεί το 2016 ο τότε υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων για τον Λευκό Οίκο Ντόναλντ Τραμπ, χαρακτηρίζοντας την ακατάλληλη για να βρίσκεται στον θώκο λόγω ψυχολογικών προβλημάτων, μετά τις έντονες επικρίσεις της σε σειρά συνεντεύξεών της εναντίον του Τραμπ.

«Η δικαστής του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ Γκίνσμπεργκ έφερε τους πάντες σε αμηχανία προβαίνοντας σε ανόητες πολιτικές δηλώσεις για μένα», ανέφερε σε τότε ανάρτηση του στο Twitter ο Τραμπ . Αιτία; Η Γκίνσμπεργκ είχε εκφράσει την ανησυχία της για το μέλλον της χώρας αν ο Τραμπ εκλεγεί πρόεδρος. Σε συνέντευξή της που είχε παραχωρήσει στο CNNi, η δικαστής είχε χαρακτηρίσει τον Τραμπ «απατεώνα». «Δεν υπάρχει συνοχή σε αυτόν», έλεγε η Γκίνσμπεργκ. «Λέει ό,τι του έρθει στο μυαλό. Είναι πραγματικά εγωκεντρικός», ενώ αστειεύτηκε λέγοντας ότι θα μεταναστεύσει στην Νέα Ζηλανδία αν ο Τραμπ κερδίσει την προεδρία. «Δεν μπορώ να φανταστώ τι θα απογίνει αυτός ο τόπος, αυτή η χώρα με τον Ντόναλντ Τραμπ πρόεδρο», είχε δηλώσει σε άλλη συνέντευξη της στους New York Times. Ο Τραμπ αντέτεινε πως είναι ανάρμοστο για δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου να τοποθετούνται σε προεκλογικές περιόδους.

Πηγή: EPA/SUSAN WALSH/POOL/ΑΠΕ-ΜΠΕ

Οι ταινίες της ζωής της

Η ζωή της Ρουθ Μπέιντερ Γκίνσμπεργκ εκτυλίσσεται σε δύο ταινίες. Ήδη από την περασμένη εβδομάδα, το ντοκιμαντέρ «RBG - Μια ζωή για τη δικαιοσύνη» προβάλλεται στην Ευρώπη. Η δεύτερη ταινία με τίτλο «On the Basis of Sex» με πρωταγωνίστρια την Φελίσιτι Τζόουνς και τον Άρμι Χάμερ ως τον σύζυγό της, βγήκε ανήμερα τα Χριστούγεννα στις αμερικανικές αίθουσες και πρόκειται να προβληθεί στην Ευρώπη στις αρχές του 2019. Παρά το γεγονός ότι και οι δύο ταινίες δείχνουν την Ρουθ πολύ λιγότερο επαναστατική από ότι είναι στην πραγματικότητα, προβάλλουν τους αγώνες της στο δικαστικό σύστημα των ΗΠΑ για την ισότητα ανδρών και γυναικών.

«Να είσαι ανεξάρτητη!»

Η ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών Γκλόρια Στέινεμ χαρακτηρίζει την Ρουθ ως «υπερ-ηρωίδα» για τους αγώνες της. Η ίδια η δικαστίνα, όμως, λέει ότι απλά μεγάλωσε εφαρμόζοντας δυο συμβουλές της μητέρας της: «Να είσαι κυρία!» και «Να είσαι ανεξάρτητη!». Έτσι, η νεαρή Ρουθ Μπαίντερ Γκίνσμπεργκ, ως δικηγόρος της Αμερικανικής Ένωσης Πολιτών, προσπάθησε να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός νομικού πλαισίου για την ισότητα των φύλων.

Στα δικαστήρια η Ρουθ κέρδισε πολλές δίκες, οι αποφάσεις των οποίων οικοδόμησαν σταδιακά την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών. Όπως λέει η ίδια στο ντοκιμαντέρ «RBG» η νομική στάση της ήταν πάντα ρεαλιστική και επεδίωκε τον συμβιβασμό. Συχνά συνεργάστηκε με συντηρητικούς σε θέματα μεταρρύθμισης της ποινικής δικαιοσύνης. Και με τον ακροδεξιό δικαστή Άντονιν Σκάλια , είχε μια στενή φιλία, για την οποία συχνά επικρίθηκε από την αριστερά.

Ίσως η σταθερή μετατόπιση του Ανωτάτου Δικαστηρίου των ΗΠΑ προς τα δεξιά, κάνει την Γκίνσμπεργκ να εμφανίζεται στα μάτια του κοινού ως πολύ ριζοσπαστική. Άλλωστε, αποτελεί συνήθως μειοψηφία στις αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

Οι πρόσφατες περιπέτειες με την υγεία της έχουν προκαλέσει έντονη ανησυχία στη φιλελεύθερη Αμερική που κρατά την ανάσα της: Πολλοί Δημοκρατικοί φοβούνται ότι μια φιλελεύθερη δύναμη θα αφαιρεθεί από τους εννέα ως επί το πλείστον ισόβιους συντηρητικούς δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

Υπό την προεδρία του Μπαράκ Ομπάμα, η Ρουθ αποφάσισε να μην αποσυρθεί. Ο Ομπάμα θα μπορούσε να την αντικαταστήσει με έναν ομοϊδεάτη διάδοχό της. Τώρα, η 85χρονη δικαστής θέλει να παραμείνει στη ζωή μέχρι να εκλεγεί ένας Δημοκρατικός πρόεδρος. Σε αντίθετη περίπτωση, ο Ντόναλντ Τραμπ θα έχει την ευκαιρία να επιβάλει έναν τρίτο συντηρητικό δικαστή μετά τον Νιλ Γκόρσουχ και τον Μπρετ Κάβανο στο Ανώτατο Δικαστήριο, οδηγώντας το για δεκαετίες, ακόμη περισσότερο προς τα δεξιά.