Εξαρθρώθηκε σερβικό κύκλωμα που έστελνε όπλα στη Γαλλία

Σε πρωινή του συνέντευξη σήμερα (16/12) στη δημόσια τηλεόραση της Σερβίας (Radio-televizija Srbije - RTS), ο Στεφάνοβιτς ανέφερε ότι χθες βράδυ η στρατιωτική αστυνομία της χώρας (Žandarmerija) σε συνεργασία με την τοπική αστυνομία του Νόβι Σαντ (Novi Sad) συνέλαβε δύο άτομα σερβικής υπηκοότητας, στο όχημα των οποίων βρέθηκαν όπλα και εκρηκτικά που προορίζονταν για τη Γαλλία.

Οι συλλήψεις έγιναν στη Σουμπότιτσα (Subotica), τελευταία σερβική πόλη πριν από τα σύνορα με την Ουγγαρία. Ο Σέρβος υπουργός αποκάλυψε ότι οι υπηρεσίες ασφάλειας παρακολουθούσαν εδώ και μήνες το κύκλωμα λαθρεμπορίας όπλων.

Όπως αναφέρεται στην επίσημη ανακοίνωση της αστυνομίας, χτες το βράδυ στις 19:30 τοπική ώρα, οι αρχές βρήκαν σε αυτοκίνητο τρία κιλά πλαστικής εκρηκτικής ύλης μεγάλης καταστροφικής ισχύος, δύο πυροκροτητές, εννέα χειροβομβίδες, τρία αυτόματα πυροβόλα όπλα, δύο αυτόματα πολυβόλα (μυδράλια) και 160 βλήματα διαμετρήματος 7,62 χιλιοστών. Τα παραπάνω είχαν τοποθετηθεί κάτω από την ταπετσαρία του πορτ-μπαγκάζ ενός οχήματος Mazda, όπως φαίνεται σε αυτό το video που μεταδόθηκε από τη σερβική τηλεόραση.

Οι δράστες M.T. (1985) και P.G. (1994) (σ.σ. οι σερβικές αρχές ανακοίνωσαν μόνο τα αρχικά των συλληφθέντων και τις χρονολογίες γέννησής τους) κατάγονται από το Κρούπανιε (Krupanj), πόλη νοτιοδυτικά του Βελιγραδίου κοντά στα σύνορα με τη Βοσνία, και διέμεναν χωρίς άδεια στην Μπάτσκα Τόπολα (Bačka Topola), πόλη νοτίως της Σουμπότιτσα που κατοικείται στην πλειοψηφία της από πολίτες της ουγγρικής μειονότητας.

Οι δύο Σέρβοι συνελήφθησαν, κρίθηκαν προφυλακιστέοι και ανακρίνονται. Η είδηση αποτέλεσε κεντρικό θέμα στα μεγαλύτερα σερβικά Μέσα, καθώς έρχεται σε μια περίοδο, όπου το ζήτημα της ασφάλειας αναδεικνύεται σε βασική προτεραιότητα της Δύσης.

Τα ευρήματα της επιχείρησης στη Σουμπότιτσα - Πηγή: Υπουργείο Εσωτερικών Σερβίας

Ο βαλκανικός διάδρομος...

Στη συνέντευξη που έδωσε στη δημόσια τηλεόραση, ο Σέρβος υπουργός Εσωτερικών απέφυγε να αποκαλύψει άλλες λεπτομέρειες, ιδιαίτερα αυτές που αφορούν στους αγοραστές του οπλισμού που κατασχέθηκε. Μιλώντας για εξάρθρωση κυκλώματος, αυτή λογικά δεν μπορεί να περιορίζεται σε έναν 35χρονο και έναν 21χρονο Σέρβο από τα βουνά Γιαγκόντνια (Jagodnja), που χωρίζουν τη Σερβία από τη Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας.

Όπως μετέδωσε το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Στεφάνοβιτς διαβεβαίωσε ότι οι δυνάμεις ασφαλείας της Σερβίας προσπαθούν με οργανωμένες επιχειρήσεις να προλάβουν την παράνομη διακίνηση όπλων, υπογραμμίζοντας ότι στο χώρο της πρώην Γιουγκοσλαβίας, εξαιτίας των πρόσφατων πολέμων, υπάρχουν μεγάλες ποσότητες οπλισμού που προσφέρονται για πώληση από παράνομα κυκλώματα.

Υπενθυμίζεται ότι στο -πρώτο μετά τα τρομοκρατικά χτυπήματα στο Παρίσι- Συμβούλιο Δικαιοσύνη και Εσωτερικές Υποθέσεις, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες στις 20 Νοεμβρίου με θέμα την καταπολέμηση της τρομοκρατίας αλλα και την ενίσχυση της αντιμετώπισης, από την ποινική δικαιοσύνη, της ριζοσπαστικοποίησης που οδηγεί στην τρομοκρατία και τον βίαιο εξτρεμισμό, οι υπουργοί Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) είχαν κάνει ιδιαίτερη αναφορά στον έλεγχο των πυροβόλων όπλων που διακινούνται παρανόμως στην Ευρώπη. Μεταξύ άλλων είχαν τότε ανακοινώσει ότι:

• χαιρετίζουν την έγκριση στις 18 Νοεμβρίου 2015 του εκτελεστικού κανονισμού σχετικά με κοινά πρότυπα απενεργοποίησης (σ.σ όπλων που δίνουν σήμα συναγερμού και έχουν μετατραπεί σε πυροβόλα όπλα εφόδου)
• δεσμεύονται να αυξήσουν την επιχειρησιακή συνεργασία μέσω της Ευρωπόλ στο πλαίσιο του κύκλου πολιτικής της ΕΕ για το σοβαρό και οργανωμένο έγκλημα, ιδίως στο πλαίσιο του επιχειρησιακού σχεδίου δράσης για τα πυροβόλα όπλα
• καλούν τον FRONTEX και την Europol να συνδράμουν τα κράτη μέλη που συνορεύουν με την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων προκειμένου να αυξήσουν τους ελέγχους στα εξωτερικά σύνορα με σκοπό την ανίχνευση της παράνομης διακίνησης πυροβόλων όπλων και να ενισχύσουν τη συνεργασία με τις χώρες της περιοχής, χρησιμοποιώντας μεταξύ άλλων επιχειρησιακές περιφερειακές πλατφόρμες, όπως η πρωτοβουλία των Δυτικών Βαλκανίων κατά της τρομοκρατίας.

Ο λεγόμενος βαλκανικός διάδρομος, όπως ακολουθεί τον ρου του Δούναβη στη βόρεια Σερβία. Διακρίνονται το Κρούπανιε, η Μπάτσκα Τόπολα και η Σουμπότιτσα. Πηγή: Google Maps

...και ο ευρωπαϊκός δρόμος

Ο Σέρβος πρωθυπουργός Βούτσιτς και ο υπουργός του επί των Εξωτερικών Ντάτσιτς παρίστανται σε πανηγυρική συνάντηση στις Βρυξέλλες, στις 14 Δεκεμβρίου 2015, όπου οι αντιπροσωπείες της σερβικής κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής άνοιξαν τα δύο πρώτα κεφάλαια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, που είχαν επισημοποιηθεί την 21η Ιανουαρίου 2014. Έκτοτε η διαδικασία είχε σκαλώσει στο ζήτημα των σχέσεων της Σερβίας-Κοσόβου και μόλις φέτος το καλοκαίρι η διαδικασία επιταχύνθηκε, με αποκορύφωμα τη συνάντηση του Βούτσιτς με τον πρωθυπουργό του Κοσόβου Ισά Μουσταφά (Isa Mustafa) στις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο του διαλόγου Βελιγραδίου-Πρίστινας, που είχε ξεκινήσει τον Μάρτιο του 2011 υπό την αιγίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής– Πηγή: REUTERS/Francois Lenoir

Η Σερβία αποτελεί τη ραχοκοκκαλιά του λεγόμενου «βαλκανικού διαδρόμου», από όπου περνούν οι προσφυγικές ροές προς την κεντρική Ευρώπη και τους τελευταίους μήνες βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος αναφορικά με τη στάση της στο προσφυγικό.

«Η Σερβία δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα μόνη της και συνεργάζεται με τις αστυνομικές αρχές της Αυστρίας και της Ουγγαρίας σε καθημερινή βάση», υποστήριζε τον περασμένο Ιούλιο ο Σέρβος πρωθυπουργός Αλεκσάνταρ Βούτσιτς (Aleksandar Vučić) ενώπιον της Άνγκελα Μέρκελ (Angela Merkel). Η Γερμανίδα καγκελάριος επισκεπτόταν το Βελιγράδι, στο πλαίσιο περιοδείας της σε Αλβανία, Σερβία και Βοσνία όπου συζήτησε με τις ηγεσίες των τριών χωρών (τις προθέσεις της) για το προσφυγικό.

Η προηγούμενη επίσκεψή της τον Αύγουστο του 2011 ήταν μια ψυχρολουσία για την τότε σερβική ηγεσία, καθώς η Μέρκελ ξεκαθάρισε ότι η στάση της Σερβίας στο Κόσοβο δεν ήταν εποικοδομητική:

Εάν η Σερβία θέλει να λάβει καθεστώς υποψήφιας χώρας, θα πρέπει να επανέλθει στο διάλογο και να επιτύχει αποτελέσματα, να επιτρέψει στην Eulex (Ευρωπαϊκή Αποστολή για την Εγκαθίδρυση Κράτους Δικαίου στο Κόσοβο) να εργαστεί σε όλες τις περιοχές του Κοσόβου, να καταργήσει τις παράλληλες δομές και να μην δημιουργήσει νέες.

Την άποψή της επανέλαβε λίγους μήνες αργότερα, μιλώντας στο γερμανικό κοινοβούλιο, όπου ξεκαθάρισε ότι ο δρόμος της Σερβίας προς την Ευρώπη περνάει από το Κόσοβο. Μετά από τη συνάντησή της με τον Βούτσιτς στις 8 Ιουλίου, η Μέρκελ εμφανίστηκε υπέρμαχος της σερβικής υποψηφιότητας:

Το Βελιγράδι έχει επιδείξει μεγάλη ετοιμότητα να φτάσει σε συμβιβασμό και θέλω να πω ότι αυτό θα το λάβουμε υπόψη στο πλαίσιο του ανοίγματος των πρώτων κεφαλαίων στην ενταξιακή διαδικασία. Θα αναγνωρίσουμε πραγματικά αυτές τις προσπάθειες. Είναι ζήτημα χρόνου να ανοίξουν οι διαπραγματεύσεις τις Σερβίας με την ΕΕ.

Από την πλευρά του ο Σέρβος πρωθυπουργός δήλωνε ότι οι τρεις βασικοί στόχοι της χώρας του είναι η διατήρηση της περιφερειακής ειρήνης και σταθερότητας, οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις και η διατήρηση της ευρωπαϊκής διεύρυνσης.

«Δεν εκλιπαρώ για χρήματα ή για άνοιγμα των κεφαλαίων, νομίζω ότι έχουμε κάνει πολλά που δεν ήταν εύκολα και περιμένουμε στήριξη», είπε ο Βούτσιτς, που φρόντισε να τονίσει ότι η Σερβία δεν θα σηκώσει φράχτες στα σύνορά της.

Την επομένη ημέρα η Μέρκελ βρέθηκε στη Βοσνία και ο Βούτσιτς στις Βρυξέλλες, όπου έλαβε ανάλογα ενθαρρυντικά μηνύματα από τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ (Jean-Claude Juncker), κάνοντας λόγο για αδιαμφισβήτητη στήριξη του προέδρου της Κομισιόν στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας του.

Οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη στην ΕΕ άνοιξαν προχθές με τα δύο από τα 35 κεφάλαια του κοινοτικού κεκτημένου (acquis) –το κεφάλαιο 32 «Χρηματοοικονομικός Έλεγχος» και το κεφάλαιο 35 «Άλλα Θέματα» που αφορά στις σχέσεις με το Κόσοβο-, ενώ από τη νέα χρονιά αναμένεται το άνοιγμα δύο ακόμα κεφαλαίων, «Δικαστικό Σύστημα και Θεμελιώδη Δικαιώματα» και «Δικαιοσύνη, Ελευθερία και Ασφάλεια».

Όπως αναφέρει σε δελτίο του το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, «η Σερβία υπέβαλε την αίτηση ένταξης στην ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2009 και απέκτησε καθεστώς υποψήφιας για ένταξη χώρας τον Μάρτιο του 2012, αφού επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας σχετικά με την περιφερειακή εκπροσώπηση του Κοσσυφοπεδίου. Αναγνωρίζοντας την πρόοδο της Σερβίας προς την εξομάλυνση των σχέσεων με το Κοσσυφοπέδιο, ιδίως μέσω του συνεχιζόμενου διαλόγου με τη μεσολάβηση της ΕΕ-Βελιγραδίου-Πρίστινας, στη συνεδρίασή του τον Ιούνιο 2013, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε τη σύσταση της Επιτροπής για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Σερβία. Η Συμφωνία Σταθεροποίησης και Σύνδεσης ΕΕ-Σερβίας τέθηκε σε ισχύ τον Σεπτέμβριο του 2013. Οι διαπραγματεύσεις με την Σερβία άνοιξαν επίσημα την 21η Ιανουαρίου 2014, και ένα ή περισσότερα κεφάλαια θα μπορούσαν να ανοίξουν έως το τέλος του 2015».

Ο βαλκανικός διάδρομος άνοιξε λίγο παραπάνω τον ευρωπαϊκό δρόμο της Σερβίας.

Αναμνηστική φωτογραφία των σερβικών δυνάμεων ασφαλείας με τα ευρήματα της επιχείρησης στη Σουμπότιτσα - Πηγή: Υπουργείο Εσωτερικών Σερβίας

Το νόημα της εξάρθρωσης

Ο 39χρονος Στεφάνοβιτς που έκανε σήμερα τις αποκαλύψεις είναι συνιδρυτής του Σερβικού Προοδευτικού Κόμματος (SNS) και ντε φάκτο νούμερο δύο του κόμματος πίσω από τον Βούτσιτς (βλ. φωτ. Balkanist), ενώ το 2012-2014 είχε θητεύσει στη θέση του προέδρου του σερβικού κοινοβουλίου.

Το SNS προέκυψε από το σχίσμα τον Σεπτέμβριο του 2008 στους κόλπους του ακροδεξιού Σερβικού Ριζοσπαστικού Κόμματος (SRS) του εθνικιστή Βόισλαβ Σέσελι (Vojislav Šešelj), με αφορμή τη θέση του κόμματος στο ζήτημα της σερβικής υποψηφιότητας στην ΕΕ.

Ο Αλεκσάνταρ Βούτσιτς ακολούθησε τον μετέπειτα πρόεδρο της Σερβίας Τόμισλαβ Νίκολιτς (Tomislav Nikolić) και τη φιλοευρωπαϊκή ομάδα των εθνικιστών. Σύντομα, ο φέρελπις πολιτευτής του Σέσελι αναδείχθηκε σε φυσιογνωμία της κεντρικής πολιτικής σκηνής της χώρας.

Το 1995, ο 25χρονος τότε Βούτσιτς είχε ανέλθει στη θέση του γενικού γραμματέα του SRS. Μετά τη Σφαγή της Σρεμπρένιτσα, δήλωνε στο σερβικό κοινοβούλιο ότι «αν σκοτώσεις έναν Σέρβο, θα σκοτώσουμε 100 Μουσουλμάνους». Ως φανατικός οπαδός του Ερυθρου Αστέρα είχε παρακολουθήσει το ιστορικό ποδοσφαιρικό ματς ανάμεσα στη Ντιναμό Ζάγκρεμπ και τον Ερυθρό Αστέρα στο Ζάγκρεμπ στις 13 Μαΐου 1990. Το 1998-2000, εποχή του πολέμου στο Κόσοβο και των νατοϊκών βομβαρδισμών που ακολούθησαν κατά του προέδρου Μιλόσεβιτς, ο Βούτσιτς ήταν υπουργός Πληροφοριών και εμπνευστής ενός δρακόντειου νόμου για τα ΜΜΕ.

Στις εκλογές του 2012, το SNS κέρδισε την πρώτη θέση, αλλά πρωθυπουργός έγινε ο Ίβιτσα Ντάτσιτς (Ivica Dačić) του τρίτου Σοσιαλιστικού Κόμματος, ως αντάλλαγμα για τη στήριξη -του άλλοτε πανίσχυρου κόμματος του Μιλόσεβιτς- στο SNS. Ο Βούτσιτς ανέλαβε υπουργός Άμυνας και πρώτος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, συμβάλλοντας από το παρασκήνιο στην ιστορική συμφωνία Βελιγραδίου-Πρίστινας τον Απρίλιο του 2013 με την οποία άνοιξε ο δρόμος για την ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ. Κάνοντας σημαία του τον πόλεμο κατά της διαφθοράς, ο Βούτσιτς οδήγησε το SNS σε νίκη στις πρόωρες εκλογές του 2014, καταλαμβάνοντας τον πρωθυπουργικό θώκο με τη στήριξη των Σοσιαλιστών και τον Ντάτσιτς στη θέση του υπουργού των Εξωτερικών.

Στο εσωτερικό μέτωπο, τον Μάιο του 2014, το Κρούπανιε πνίγηκε κυριολεκτικά από κυκλώνα που προκάλεσε πρωτοφανείς πλημμύρες, οι οποίες έπληξαν ιδιαίτερα τις περιοχές στα σερβοβοσιανικά σύνορα και αυτές κατά μήκος του Δούναβη και του Σάβα. Πάνω από 1.600.000 άνθρωποι βρέθηκαν για μια εβδομάδα στο έλεος των έντονων καιρικών φαινομένων. Στη Σερβία, οι πλημμύρες προκάλεσαν καταστροφές ύψους 1,55 δισ. ευρώ και τον θάνατο 51 πολιτών, ενώ στη Βοσνία χαρακτηρίστηκαν ως καταστροφή συγκρινόμενη με τον εμφύλιο είκοσι χρόνια πριν.

Το πεδίο δράσης των λαθρεμπόρων όπλων, ο βαλκανικός διάδρομος που ακολουθούν οι πρόσφυγες και οι περιοχές που επλήγησαν από την τεράστια φυσική κατστροφή του 2014 είναι τα ίδια σημεία πάνω στον χάρτη.

Την ίδια εποχή, ο Στεφάνοβιτς θα κατηγορούνταν από τρεις Σέρβους καθηγητές σε βρετανικά πανεπιστήμια ότι η διδακτορική του διατριβή σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου ήταν προϊόν λογοκλοπής. Η ιστοσελίδα, όπου έγιναν οι σχετικές αποκαλύψεις, έπεσε μετά από συντονισμένη κυβερνοεπίθεση. Ο Βούτσιτς απέρριψε την οποιαδήποτε εμποκλή της κυβέρνησης, υπερασπίστηκε τον υπουργό του, κάνοντας λόγο για γελοιότητες, και επιτέθηκε στον ΟΑΣΕ, που μιλούσε για λογοκρισία στην κάλυψη των φυσικών καταστροφών, απαιτώντας επίσημη συγγνώμη.

Σ’ αυτές τις περιοχές βαδίζουν οι μουσουλμάνοι πρόσφυγες από τις κατεστραμμένες κοινωνίες της Μέσης Ανατολής και σε αυτές τις περιοχές οι ευρωπαϊκές και εθνικές αρχές θα προσπαθήσουν να περιορίσουν το λαθρεμπόριο όπλων, εξαρθρώνοντας τα κυκλώματα που ζουν από την καταστροφή των Βαλκανίων.