Ρωσία – Ουκρανία: Ένας καλά «κρυμμένος» πόλεμος αναδύεται από τη Μαύρη Θάλασσα

Μερικές ημέρες μετά, όχι μόνο δεν διαγράφεται καμία ελπίδα αποκλιμάκωσης, αλλά οι τόνοι ανάμεσα στις δύο πλευρές ανεβαίνουν δραματικά, μετά και τη δίμηνη κράτηση των τριών Ουκρανών ναυτικών που διέταξε δικαστήριο της Κριμαίας.

Μια Κριμαία, για τα «μάτια» της οποίας, έστω και προσχηματικά, 10.000 ψυχές έγιναν μάρτυρες, μετά από τέσσερις μήνες σφοδρών συγκρούσεων στην ανατολική Ουκρανία που «μαστίγωσαν» ανελέητα την οικονομία της χώρας από τη μία και «δοκίμασαν» τον Βλαντιμίρ Πούτιν απέναντι στις αυστηρές κυρώσεις της Δύσης, από την άλλη.

Μόνο που όσα συνέβησαν στη Μαύρη Θάλασσα άναψαν τη θρυαλλίδα ώστε να αναδυθεί από τα νερά της η - ως επί το πλείστον - μέχρι τώρα «κρυμμένη» σύγκρουση μεταξύ των δύο πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιών και να «εκραγεί» σε έναν ανοιχτό πόλεμο με απρόβλεπτες συνέπειες.

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρο Ποροσένκο υποστήριξε εξάλλου την Τρίτη ότι η χώρα του βρίσκεται πλέον αντιμέτωπη με την «απειλή» της ρωσικής στρατιωτικής εισβολής και του ξεσπάσματος «ενός ολοκληρωτικού πολέμου», υψώνοντας ακόμα περισσότερο τον τόνο των ήδη δραματικών δηλώσεών του μετά το επεισόδιο της Κυριακής στην Αζοφική Θάλασσα.

Ρωσία και Ουκρανία βρίσκονται πάντως ήδη σε ακήρυχτο πόλεμο. Τα στρατεύματα του Κιέβου μάχονται εναντίον των αυτονομιστών της Ρωσίας στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς, έχοντας την πλήρη στρατιωτική υποστήριξη της Μόσχας. Η Ρωσία από την άλλη προσάρτησε την Κριμαία μετά από μια επιχείρηση - αστραπή με στρατεύματα των ειδικών δυνάμεων το 2014.

Ενώ ωστόσο οι ΗΠΑ, οι σύμμαχοί τους και η Ουκρανία υποστηρίζουν ότι η Ρωσία έστειλε στην Κριμαία βαρύ οπλισμό και μονάδες «πρώτης γραμμής» (ο Kurt Volker, ο «εκλεκτός» της διοίκησης Τραμπ για την Ουκρανία, δήλωσε ότι οι αυτονομιστές είναι «100% υπό τη διοίκηση και τον έλεγχο της Μόσχας»), το Κρεμλίνο υποστηρίζει ακόμα ότι ο πόλεμος στην ανατολική Ουκρανία είναι απλά μια «εξέγερση» που θρέφεται από την τοπική δυσαρέσκεια για το Κίεβο.

«Δεν είπαμε ποτέ ότι άνθρωποί μας δεν ασχολούνται με τα θέματα της Ουκρανίας, ακόμα και στο στρατιωτικό τομέα, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως υπάρχουν εκεί τακτικά ρωσικά στρατεύματα», δήλωσε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν σε συνέντευξη Τύπου το 2015.

«Στάχτη στα μάτια», ήταν η απάντηση των επικριτών του...

Αυτή η δήλωση ωστόσο δεν παύει να είναι μέχρι σήμερα ό,τι πιο… οικείο σε παραδοχή του Κρεμλίνου για τη συμμετοχή του σε έναν «σκιώδη» πόλεμο στην Ουκρανία.

Την Κυριακή, η σύγκρουση των δύο χωρών επανήλθε στο προσκήνιο, καθώς ουκρανικά και ρωσικά πλοία συμμετείχαν σε ένα θερμό επεισόδιο με πραγματικά πυρά που λίγο έλειψε να βάλει ξανά μπουρλότο στην ήδη έκρυθμη σχέση τους.

Ρώσοι αξιωματούχοι αντιμετώπισαν το περιστατικό ως «νόμιμη υπεράσπιση» ενάντια σε μια εισβολή στα χωρικά ύδατά τους, κάνοντας λόγο για πρόκληση της Ουκρανίας εναντίον της Μόσχας. Από την πλευρά τους, οι αρχές της Ουκρανίας διατυμπανίζουν ότι οι Ρώσοι προσπάθησαν σκόπιμα να προκαλέσουν μια στρατιωτική αντίδραση, εστιάζοντας στην «έντονη» ανάπτυξη ρωσικών στρατιωτικών αεροσκαφών και πολεμικών πλοίων στην περιοχή.

Χωρίς να μπορεί πάντως κάποιος να μπει στο μυαλό του πάντα απρόβλεπτου Πούτιν ή έστω να προσπαθήσει να καταλάβει τη στρατιωτική νοημοσύνη του, είναι ένδηλοι οι λόγοι για τους οποίους η Ουκρανία αντιμετωπίζει το περιστατικό αυτό ως εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Αρχικά υπάρχει το ουκρανικό λιμάνι της Μαριούπολης στη θάλασσα του Αζόφ. Πρόκειται για μια οικονομική (και μάλιστα κεντρική) «αρτηρία» της Ουκρανίας, ωστόσο είναι εξίσου σημαντικό ως πιθανός «σύνδεσμος» μεταξύ των εδάφων της και της ελεγχόμενης από τη Ρωσία πλέον Κριμαία.

Σε μια ανάλυσή του το 2015 άλλωστε, ο Steven Pifer, ο πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στην Ουκρανία, παρατήρησε ότι η Μαριούπολη ήταν μέρος μιας πιθανής «γέφυρας» στην Κριμαία.

«Η κατάληψη της Μαριούπολης θα ήταν ένα σημαντικό βήμα για να καταστεί οικονομικά βιώσιμο το αυτόνομα Ντονμπάς», ισχυρίστηκε, εξηγώντας πως: «η Μαριούπολη είναι το λιμάνι μέσω του οποίου εξάγεται μεγάλο μέρος του χάλυβα και άλλων βιομηχανικών προϊόντων του Ντονμπάς».

«Η Μαριούπολη είναι επίσης σημείο – κλειδί και στρατηγικής σημασίας εάν οι Ρώσοι επιθυμούν μια "γέφυρα" στην Κριμαία. Ενώ ωστόσο κάτι τέτοιο είναι εφικτό για το ρωσικό στρατό, θα ήταν ιδιαίτερα δαπανηρό», κατέληξε ο Pifer.

(Reuters/STRINGER)

Παρ΄ όλα αυτά σήμερα πάνω στη σκακιέρα βρίσκονται διαφορετικά πιόνια.

Νωρίτερα φέτος, η Ρωσία άνοιξε μια γέφυρα μήκους 19 χιλιομέτρων που συνδέει την περιοχή του Κράσνονταρ με τη χερσόνησο της Κριμαίας. Η γέφυρα εκτείνεται από το στενό του Κερτς, το οποίο η Ρωσία έκλεισε προσωρινά κατά τη διάρκεια του «θερμού» επεισοδίου την Κυριακή.

Η κατάσταση περιπλέκεται ακόμα περισσότερο με τις προεδρικές εκλογές που θα διεξαχθούν στην αρχή του επόμενου έτους στην Ουκρανία.

Ο Πόροσνενκο «πονά» από τις δημοσκοπήσεις, ενώ ορισμένοι επικριτές του αμφισβήτησαν το χρονοδιάγραμμα για το στρατιωτικό νόμο, ο οποίος προτάθηκε αρχικά να διαρκέσει 60 ημέρες και θα μπορούσε ενδεχομένως να προκαλέσει καθυστέρηση στις εκλογές που έχουν προγραμματιστεί για το τέλος Μαρτίου.

Το ισχύον καθεστώς του στρατιωτικού νόμου - που επιβλήθηκε σε 10 ουκρανικές περιφέρειες κατά μήκος των συνόρων της Ουκρανίας με τη Ρωσία και τη Μολδαβία, καθώς και στις ακτές της Μαύρης και της Αζοφικής Θάλασσας - περιορίζεται στις 30 ημέρες, με τον Πόροσενκο να δηλώνει ότι το διάταγμα δεν περιορίζει τις βασικές πολιτικές ελευθερίες.

Το Κρεμλίνο έσπευσε πάντως να εκμεταλλευτεί την αντίδραση του Κιέβου, με τον εκπρόσωπο Τύπου, Ντμίτρι Πεσκόφ, να δηλώνει πως η απόφαση της Ουκρανίας είχε μια «άγρια καμουφλαρισμένη» πολιτική ατζέντα, αν και πρόσθεσε ότι ήταν ένα «εσωτερικό ζήτημα» της χώρας.

Αλλά οι δημοσκοπήσεις και η εγχώρια ρωσική πολιτική σκηνή αποτελούν επίσης θέμα ανησυχίας για το Κρεμλίνο. Τα ποσοστά δημοτικότητας του Πούτιν, τα οποία είναι συνήθως εξαιρετικά υψηλά, έχουν υποχωρήσει τους τελευταίους μήνες εν μέσω της αναταραχής που έχει προκληθεί στο ρωσικό λαό από την αναμόρφωση του συνταξιοδοτικού συστήματος.

Κατά πόσον η κλιμακούμενη αντιπαράθεση με την Ουκρανία θα εκτινάξει ή θα μειώσει σημαντικά τη δημοτικότητα του Πούτιν, είναι κάτι που μόνο ο χρόνος θα δείξει…

With Kerch Strait crisis, a hidden war comes out into the open, analysis by Nathan Hodge, CNN