Τι κρύβει το «πλοίο του Οδυσσέα»;

Σύμφωνα με τα διεθνή ΜΜΕ, το επικρατέστερο φορτίο του μπορεί να είναι χρυσάφι, λάδι, κρασί ή περίτεχνα μεταλλικά αντικείμενα, ωστόσο δεν μπορεί να αποκλειστεί κάποια έκπληξη στο βυθό της Μαύρης Θάλασσας. Όπως και να έχει, το ενδιαφέρον για τους αρχαιολόγους, και όχι μόνο, είναι τεράστιο.

Το 23 μέτρων αρχαιοελληνικό καράβι που ανακαλύφθηκε στο τέλος του προηγούμενου έτους είναι εξάλλου το αρχαιότερο «ακέραιο» ναυάγιο που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Βρέθηκε σχεδόν άθικτο σε βάθος 2 χλμ, με το ιστίο, το πηδάλιο και τα καθίσματα των κωπηλατών ακόμα στη θέση τους, ωστόσο η προσοχή όλων στρέφεται στο αμπάρι του.

Και μπορεί τις περισσότερες φορές το φορτίο τόσο παλιών πλοίων που ναυάγησαν και ανακαλύφθηκαν αιώνες αργότερα να έχει χαθεί αφού αργά ή γρήγορα το νερό είτε το καταστρέφει, είτε το απομακρύνει, ωστόσο η συγκεκριμένη περίπτωση «γεννά» ελπίδες στους ερευνητές.

Και αυτό επειδή οι ίδιες οι συνθήκες που διατήρησαν… αγρατζούνιστο το σκάφος, πολύ πιθανό να προστάτεψαν και το «θησαυρό» που κουβαλούσε προς τον άγνωστο προορισμό του.

Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την ανακοίνωση των αρχαιολόγων, το καράβι εντοπίστηκε στο ανοξικό στρώμα της Μαύρης Θάλασσας, όπου υπάρχει ελάχιστο οξυγόνο. Ως εκ τούτου δεν είναι δυνατή η ανάπτυξη και μικροοργανισμών που «τρώνε» τα αποσυντιθέμενα υλικά.

Όπως έτσι επιβίωσε το ξύλινο καράβι το ίδιο μπορεί να έκανε και το φορτίο του που παρέμεινε θαμμένο για αιώνες μέσα στο «προστατευτικό περίβλημα» του πυθμένα.

Σύμφωνα με την Telegraph, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το αμπάρι του αρχαιοελληνικού πλοίου μπορεί να κρύβει «θησαυρούς» που ενδέχεται να «φωτίσουν» τις εμπορικές συνήθειες της εποχής, που ήταν ιδιαίτερα προσοδοφόρες για πολλές ελληνικές πόλεις. Είναι γνωστό εξάλλου ότι η Μαύρη Θάλασσα ήταν «πλούσια» σε ελληνικές αποικίες την εποχή του ναυαγίου, η οποία τοποθετείται κοντά στο 400 π.Χ.

Όπως αναφέρει μάλιστα το δημοσίευμα, η αρχαιολογική ομάδα βρίσκεται πλέον σε αναζήτηση χρηματοδότησης, ώστε να μπορέσει να επιστρέψει στο «πλοίο του Οδυσσέα» και να βγάλει στην επιφάνεια όλα του τα μυστικά. Το μεγάλο ωστόσο βάθος του ναυαγίου καθιστά αυτόματα απαγορευτικό το κόστος ανέλκυσής του, ενώ και οι επιτόπιες έρευνες είναι ιδιαίτερα «τσουχτερές».

«Συνήθως στα αρχαία ναυάγια βρίσκουμε αμφορείς στον τριγύρω χώρο του πυθμένα, όμως σε αυτήν την περίπτωση το φορτίο βρίσκεται ακόμα μέσα στο αμπάρι. Είναι κάτι το εκπληκτικό, κάτι που δεν βλέπεις συχνά, ένα τόσο καλοδιατηρημένο ναυάγιο», εξηγεί η Δρ. Έλεν Φαρ, ενάλια αρχαιολόγος από το Πανεπιστήμιο του Σαουθάμπτον.

Εκτός πάντως από το μυστηριώδες φορτίο του, το «καράβι του Οδυσσέα» μπορεί να αποκαλύψει και άλλες ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τη ζωή των προγόνων μας στη θάλασσα. Ήταν εξάλλου πρωτοπόροι στο εμπόριο και στην εποίκιση μακρινών περιοχών.

Υπενθυμίζεται ότι το συγκεκριμένο πλοίο ανακαλύφθηκε στο πλαίσιο του Θαλάσσιου Αρχαιολογικού Προγράμματος της Μαύρης Θάλασσας (Black Sea Maritime Arcaeology Project, MAP), κατά τη διάρκεια του οποίου ήρθαν στο φως περίπου 60 αρχαία ναυάγια, από τη ρωμαϊκή και βυζαντινή περίοδο μέχρι τον 17ο αιώνα και τα νεότερα χρόνια.

«Ένα πλοίο επιβίωσε από την κλασική περίοδο χωρίς να υποστεί φθορές, ευρισκόμενο σε βάθος 2 χιλιομέτρων. Αυτό είναι κάτι που δεν θεωρούσα πιθανό», είπε ο καθηγητής Jon Adams, επικεφαλής ερευνητής του Σχεδίου Εναέλιας Αρχαιολογίας της Μαύρης Θάλασσας.

Ο ίδιος εκτίμησε πως το ναυάγιο θα φέρει επανάσταση σχετικά με τη γνώση για τις μεθόδους ναυπηγικής και ναυσιπλοΐας που χρησιμοποιούνταν στην αρχαιότητα.

Οι ερευνητές θεωρούν πως επρόκειτο για εμπορικό πλοίο, που παρόμοιά του υπήρχαν μόνο στην αρχαία Ελλάδα και οι ακαδημαϊκοί τα έχουν δει σε έργα της εποχής. Συγκεκριμένα, ένα τέτοιο πλοίο «φιγουράρει» στο διάσημο αγγείο «Ο Οδυσσέας και οι Σειρήνες» που εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο.

Η ομάδα, σύμφωνα με τις πληροφορίες του Guardian, ήθελε να αφήσει το πλοίο εκεί που το βρήκε, αλλά ένα κομμάτι του αναλύθηκε και επιβεβαιώθηκε πως είναι «το αρχαιότερο άθικτο ναυάγιο».