Τουρκία: Στο «μάτι του κυκλώνα» ο υπουργός Οικονομικών

Ο Αλμπαϊράκ, γαμπρός του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, διορίστηκε υπουργός Οικονομικών πριν από περίπου ένα μήνα και είναι σχετικά άγνωστος στους διεθνείς επενδυτές, οι οποίοι φοβούνται ότι η τουρκική οικονομία γίνεται ολοένα και περισσότερο όμηρος της πολιτικής εμπλοκής.

Η λίρα έχει χάσει σχεδόν το 40% της αξίας της έναντι του δολαρίου φέτος, υποχωρώντας τη Δευτέρα στο χαμηλό επίπεδο ρεκόρ των 7,24 λιρών ανά δολάριο, εν μέρει εξαιτίας των συνεχών δηλώσεων του Ερντογάν υπέρ των χαμηλότερων επιτοκίων παρά τον αλματώδη πληθωρισμό. Η βουτιά της προκάλεσε φόβους για μετάδοση της κρίσης στις αναδυόμενες αγορές.

Περίπου 3.000 επενδυτές και οικονομολόγοι έχουν εγγραφεί για τη σημερινή τηλεδιάσκεψη, που έχει προγραμματιστεί για τις 16.00 ώρα Ελλάδας. Ο Αλμπαϊράκ δεν αναμένεται να δεχθεί ερωτήματα, αλλά οι επενδυτές θα αναζητήσουν ενδείξεις ότι έχει τη δύναμη να ενεργεί ανεξάρτητα από τον πεθερό του.

Η λίρα ενισχύθηκε κατά 3% σήμερα ενόψει της παρουσίασης του Αλμπαϊράκ, εν μέρει λόγω των μέτρων ρευστότητας που έλαβε η κεντρική τράπεζα για να σταθεροποιήσει το νόμισμα χωρίς να καταφύγει σε μία αύξηση των επιτοκίων. Ο Αλμπαϊράκ, παντρεμένος με την κόρη του Ερντογάν, την Έσρα, έχει σπουδάσει οικονομικά στις ΗΠΑ και έχει εργαστεί για τον τουρκικό όμιλο Calik Holding. Έφθασε να γίνει διευθύνων σύμβουλος πριν ξεκινήσει να ασχολείται με την πολιτική πριν από τρία χρόνια.

Μέσα σε μερικούς μήνες αναβαθμίστηκε στο υπουργικό συμβούλιο ως υπουργός Ενέργειας. Τον Ιούλιο, αφού ο Ερντογάν επανεξελέγη με σαρωτικές, νέες εκτελεστικές εξουσίες, ο πρόεδρος του ανέθεσε το χαρτοφυλάκιο της οικονομίας.

Τούρκοι ακαδημαϊκοί και αρθογράφοι εφημερίδων που παραβρέθηκαν σε ενημέρωση του Αλμπαϊράκ τον Ιούλιο υποστηρίζουν ότι ο 40χρονος υπουργός έχει τα κατάλληλα προσόντα για να ηγηθεί της τουρκικής οικονομίας και είναι πρακτικός άνθρωπος και πρόθυμος να ακούσει αντίθετες γνώμες. Οι διεθνείς επενδυτές, ωστόσο, φαίνονται λιγότερο πεπεισμένοι μέχρι στιγμής.

Η λίρα έχασε σχεδόν 3% μέσα στα πρώτα λεπτά από τον διορισμό του, με τους επενδυτές να ανησυχούν από την αποχώρηση του πρώην αντιπροέδρου της τουρκικής κυβέρνησης Μεχμέτ Σιμσέκ και του πρώην υπουργού Οικονομικών Νατσί Αγκμπάλ, δυο προσώπων που θεωρήθηκαν φιλικά διακείμενα προς τις αγορές σε μια χώρα που ακολουθεί ολοένα και πιο αντισυμβατικές οικονομικές πολιτικές.

«Το θέμα είναι ότι του λείπει αξιοπιστία», δήλωσε ο Πιοτρ Ματίς, αναλυτής αναδυόμενων αγορών στη Rabobank αναφορικά με τον Αλμπαϊράκ. «Η αγορά δεν θέλει να του δώσει το τεκμήριο της αμφιβολίας».

«Πιο κοντά στην αγορά»;

Οι επενδυτές πιθανόν να θέλουν να δουν περισσότερες λεπτομέρειες από τον Αλμπαϊράκ σε σχέση με όσα ανακοίνωσε την περασμένη Παρασκευή όταν περιέγραψε το νέο οικονομικό πλάνο της κυβέρνησης σε μια παρουσίαση powerpoint σε Τούρκους τραπεζίτες και επικεφαλής επιχειρήσεων.

Ο υπουργός υποσχέθηκε ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας, πιο αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία, διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και «βιώσιμη και υγιή ανάπτυξη». Ωστόσο, η έλλειψη λεπτομερειών ή ξεκάθαρης κατεύθυνσης δημιούργησαν ανησυχίες στις αγορές.

Στην παρουσίασή του «ασχολήθηκε με τα σωστά ζητήματα» αλλά και πάλι μιλούσε για τις μελλοντικές ενέργειες, δήλωσε ο Γκιγιόμ Τρεσκά, αναλυτής αναδυόμενων αγορών στην Credit Agricole. «Αλλά αυτό είναι πολύ μακρινό. Χρειαζόμαστε κάτι τώρα».

Ο Αλμπαϊράκ απηχούσε την εκτίμηση του Ερντογάν ότι η κρίση της λίρας είναι αποτέλεσμα «οικονομικού πολέμου».

Ωστόσο, αν και είναι λίγο γνωστός σε ξένους επενδυτές, έχει πραγματοποιήσει μια σειρά από συναντήσεις στην Τουρκία με παράγοντες του επιχειρηματικού κόσμου, με ακαδημαϊκούς και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών από τότε που έγινε υπουργός Οικονομικών.

Ο Κερέμ Αλκίν, καθηγητής Οικονομικών και αρθρογράφος στη φιλοκυβερνητική εφημερίδα Sabah, τον χαρακτηρίζει άνθρωπο «γεμάτο ενέργεια και ανοικτό σε κάθε είδους απόψεις», επικαλούμενος μια συνάντηση που είχε ο υπουργός με ομάδα ακαδημαϊκών στα τέλη Ιουλίου.

«Έκανε μόνο κάποια σύντομα εισαγωγικά σχόλια και κράταγε σημειώσεις ασταμάτητα για δυόμιση ώρες… Ήταν θετικός απέναντι στις απόψεις ανθρώπων που δεν ήταν κοντά στην κυβέρνηση», δήλωσε ο Αλκίν.

Στο πλαίσιο των συνταγματικών αλλαγών που τέθηκαν σε ισχύ μετά τις εκλογές καταργήθηκε η θέση του πρωθυπουργού, περιορίζοντας έτσι τον κύκλο επιρροής γύρω από τον Ερντογάν, που κυριαρχεί στην τουρκική πολιτική σκηνή εδώ και 15 χρόνια και έχει χαρακτηρίσει τα επιτόκια «μητέρα και πατέρα όλων των δεινών».

Την τελευταία φορά που η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας πραγματοποίησε έκτακτη συνεδρίαση για να αυξήσει τα επιτόκια, τον Μάιο, ήταν ο τότε πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ που έπεισε τον Ερντογάν για την ανάγκη δραστικών μέτρων, δήλωσαν πρόσωπα με γνώση του θέματος.

Το εάν ο Αλμπαϊράκ θα είναι πρόθυμος ή ικανός να κάνει το ίδιο είναι ένα ανοικτό ερώτημα για τους επενδυτές.

Ο Ερντάλ Σαγκλάμ, αρθρογράφος της εφημερίδας Hurriyet που παραβρέθηκε στην ενημέρωση του Ιουλίου από τον Αλμπαϊράκ, δήλωσε ότι ο τρόπος σκέψης του υπουργού είναι «πιο κοντά στην αγορά» απ’ ό,τι φαντάζονται πολλοί.

«Αλλά δεδομένης της θέσης του (ως γαμπρού του Ερντογάν), είναι δύσκολο να αξιολογηθεί πόσο περιθώριο έχει για ελιγμούς στο να εφαρμόσει αυτό που έχει στο μυαλό του», πρόσθεσε ο ίδιος.