Ανεβαίνουν οι τόνοι στη διπλωματική κρίση μεταξύ Καναδά - Σαουδικής Αραβίας

Για να γίνει «σαφές σε όλους», η καναδική κυβέρνηση εννοεί «να υπερασπίζεται πάντα τα ανθρώπινα δικαιώματα, στον Καναδά και στον υπόλοιπο κόσμο», δήλωσε τη Δευτέρα η Κρίστια Φρίλαντ, η καναδή υπουργός Εξωτερικών, τοποθετούμενη για πρώτη φορά δημόσια μετά την ανακοίνωση του Ριάντ ότι απελαύνεται ο καναδός πρεσβευτής στη Σαουδική Αραβία, ο Ντένις Χόρακ.

Το σουνιτικό βασίλειο ανακοίνωσε τη Δευτέρα, προς κατάπληξη πολλών, ότι έδωσε 24 ώρες διορία στον καναδό πρεσβευτή στο Ριάντ να εγκαταλείψει τη χώρα, την ανάκληση του σαουδάραβα πρεσβευτή στον Καναδά και το πάγωμα των εμπορικών σχέσεων των δύο κρατών.

Οι αποφάσεις αυτές ανακοινώθηκαν έπειτα από μια ανάρτηση της καναδικής πρεσβείας στο Twitter με την οποία εξέφρασε την «έντονη ανησυχία» της για το νέο κύμα συλλήψεων υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο βασίλειο. Οι σαουδαραβικές Αρχές χαρακτήρισαν «απαράδεκτο» το ότι ο Καναδάς ζήτησε την «άμεση απελευθέρωση» των ακτιβιστών και των ακτιβιστριών.

Αλλά η Οτάβα επιμένει στη σκληρή γραμμή της ως προς το ζήτημα της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. «Η εξωτερική μας πολιτική, η οποία βασίζεται σε αξίες, η υποστήριξή μας στα ανθρώπινα δικαιώματα, στα δικαιώματα των γυναικών, είναι αναπόσπαστο μέρος του ποιοι είμαστε, όταν μιλάμε εξ ονόματος του Καναδά», ξεκαθάρισε η επικεφαλής της καναδικής διπλωματίας.

Η υπουργός δήλωσε ότι την «ανησυχεί» η κρίση που βρίσκεται σε εξέλιξη. «Σε ό,τι αφορά την ευρύτερη σχέση μας με τη Σαουδική Αραβία, οι διπλωμάτες μας έθεσαν ερωτήματα επί της διαδικασίας σήμερα και περιμένουμε τις απαντήσεις», διευκρίνισε.

Ερωτηθείσα κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου για την τύχη μιας σύμβασης για την πώληση ελαφριών τεθωρακισμένων οχημάτων αξίας 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων που είχε συναφθεί το 2014, η Φρίλαντ έκρινε τόσο ότι το ερώτημα αυτό είναι «πρόωρο», όσο και ότι θα πρέπει να τεθεί στο Ριάντ, όχι στην ίδια.

Απέναντι στην ανυποχώρητη στάση του Καναδά, η σαουδαραβική κυβέρνηση αύξησε κι άλλο τον τόνο, ανακοινώνοντας νέα μέτρα: αναστολή των πανεπιστημιακών υποτροφιών για τους υπηκόους της στον Καναδά, μετεγγραφή φοιτητών σε πανεπιστήμια άλλων χωρών, αναστολή των πτήσεων της Saudia προς και από το Τορόντο.

Μια ανάρτηση σε φιλοσαουδαραβικό λογαριασμό στο Twitter προκάλεσε σάλο, καθώς περιείχε ένα φωτομοντάζ –που διαγράφτηκε πολύ γρήγορα– που παρέπεμπε στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 με ένα αεροσκάφος να πέφτει πάνω σε ουρανοξύστες στο Τορόντο. Παρότι το φωτομοντάζ αποσύρθηκε σχεδόν αμέσως, διαδόθηκε σε άλλους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης. Διενεργείται έρευνα για την υπόθεση.

Το βασίλειο «απορρίπτει κάθε ξένη επέμβαση στις εσωτερικές του υποθέσεις και θα αντιμετωπίσει κάθε τέτοια επέμβαση με αποφασιστικό τρόπο», διεμήνυσε νωρίτερα τη Δευτέρα ο σαουδάραβας ΥΠΕΞ Άντελ αλ Τζουμπέιρ, για τον οποίο οι καναδικές επικρίσεις βασίζονται σε πληροφορίες που προέρχονται από «προκατειλημμένες» πηγές.

Η Οτάβα εξέφρασε τη λύπη της για την απόφαση του Ριάντ όσον αφορά τους φοιτητές. «Πιστεύω ότι θα βλάψει στ' αλήθεια τους φοιτητές οι οποίοι στερούνται το δικαίωμα να σπουδάσουν εδώ», έκρινε η Φρίλαντ.

Η ίδια η Φρίλαντ είχε καταδικάσει μέσω Twitter την περασμένη εβδομάδα τη σύλληψη της Σαμάρ Μπαντάουι, η οποία έκανε εκστρατεία για την απελευθέρωση του αδελφού της, του Ράιφ αλ Μπαντάουι, αντιφρονούντα μπλόγκερ, και του Ουάλιντ Αμπού αλ Χάιρ, του πρώην συζύγου της.

Ο Ράιφ αλ Μπαντάουι, που έχει διπλή, σαουδαραβική και καναδική υπηκοότητα, έχει φυλακιστεί από το 2012 εξαιτίας τοποθετήσεων που είχε κάνει στο ιστολόγιό του.

Η γυναίκα του Ράιφ αλ Μπαντάουι, η Ενσάφ Χαϊντάρ, είναι εγκατεστημένη στο Κεμπέκ από το 2013 με τα τρία παιδιά τους. Πρόσφατα πήρε την καναδική υπηκοότητα.

Η σύλληψη της Σαμάρ Μπαντάουι και μιας συναγωνίστριάς της σημειώθηκε μερικές εβδομάδες έπειτα από εκείνη περίπου δέκα ακτιβιστριών υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών, που κατηγορούνται πως απείλησαν την εθνική ασφάλεια και ότι συνεργάστηκαν με εχθρούς του Κράτους.

Η μη κυβερνητική οργάνωση Διεθνής Αμνηστία προέτρεψε και άλλες κυβερνήσεις σε διεθνές επίπεδο να ενώσουν τις φωνές τους με αυτή του Καναδά για να εξασφαλιστεί «η άμεση και δίχως όρους απελευθέρωση όλων των φυλακισμένων συνείδησης».

Ο 32χρονος πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν είχε πρόσφατα αναγγείλει μια σειρά μεταρρυθμίσεων, για παράδειγμα τη χορήγηση αδειών σε γυναίκες να οδηγούν, σε μια προσπάθεια να βελτιώσει την αυστηρή εικόνα του βασιλείου σε διεθνές επίπεδο, αλλά κυρίως πρωτοβουλίες για να διαφοροποιηθεί η σαουδαραβική οικονομία, που για δεκαετίες βασίζεται αποκλειστικά στις εξαγωγές πετρελαίου.

Ταυτόχρονα ο πρίγκιπας διάδοχος ασκεί πολύ επιθετική εξωτερική πολιτική, για παράδειγμα επιβάλλοντας αποκλεισμό στο Κατάρ κι εμπλέκοντας το βασίλειο στον πόλεμο στην Υεμένη, εναντίον των σιιτών ανταρτών Χούθι, που υποστηρίζονται από το Ιράν, μέγα αντίπαλο της Σαουδικής Αραβίας στην περιοχή. Ενώ παράλληλα, φιμώνει κάθε διαφορετική άποψη στο εσωτερικό του βασιλείου, για να εδραιώσει την εξουσία του.

Οι διμερείς εμπορικές συναλλαγές, από τις οποίες κερδισμένη είναι η Σαουδική Αραβία, ανήλθαν σε κάτι παραπάνω από 4 δισεκ. καναδικά δολάρια (2,7 δισεκ. ευρώ) το 2017, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία του Καναδά.