Τουρκία: Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης ήρθη, η πολιτική καταστολής συνεχίζεται

Μετά από 730 ημέρες σαρωτικών εκκαθαρίσεων των κρατικών και μη θεσμών, με συλλήψεις, φυλακίσεις, διώξεις στρατιωτικών, δικαστικών, δημοσίων υπαλλήλων, δημοσιογράφων και λογής αντιφρονούντων, η ισχύς της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που ειρήσθω εν παρόδω είχε παραταθεί επτά φορες, εξέπνευσε και, εφόσον η κυβέρνηση δεν το ζήτησε εκ νέου, δεν ανανεώθηκε.

Λήγει μετά από 2 χρόνια η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην Τουρκία

«Για να τεθεί σε ισχύ η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, η κυβέρνηση πρέπει να έχει διαβλέψει σοβαρές ενδείξεις γενικευμένης βίας που ενδεχομένως διαταράξουν το δημοκρατικό κλίμα ή βασικά συνταγματικά δικαιώματα και ελευθερίες των πολιτών», αναφέρει το κρατικό πρακτορείο Anadolu, ανακοινώνοντας την άρση των εκτεταμένων απαγορεύσεων.

Ωστόσο, η αντιπολίτευση, διεθνείς παρατηρητές και πολέμιοι του Τούρκου προέδρου εκφράζουν από επιφυλακτικότητα έως έντονη ανησυχία για την εξέλιξη, εκτιμώντας πως επί της ουσίας είναι πλασματική. Όπως εξηγούν, δεδομένων των νέων εξουσιών του Ερντογάν και του προσχεδίου ενός δρομολογούμενου δρακόντειου αντιτρομοκρατικού νόμου που έχει εισηγηθεί, η πολιτική καταστολής θα συνεχιστεί με τους ίδιους - αν όχι εντατικότερους - ρυθμούς.

Πότε και γιατί επιβλήθηκε κατάσταση έκτακτης ανάγκης

Το αποτυχημένο πραξικόπημα που εκδηλώθηκε στις 15 Ιουλίου του 2016, είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο 290 ανθρώπων, τον τραυματισμό 1400 και την πρόκληση πανεθνικού χάους – που έμελλε να έχει διάρκεια. Η τουρκική κυβέρνηση, κατηγορώντας ως υποκινητή τον, άλλοτε σύμμαχο, αυτοεξόριστο στις ΗΠΑ ιμάμη, Φετουλάχ Γκιουλέν, χαρακτήρισε το κίνημά του «τρομοκρατική οργάνωση», επιβάλλοντας τρίμηνη κατάσταση έκτακτης ανάγκης, για την εξάρθρωση των μελών της.

Τουρκικές εκλογές: Τρία συμπεράσματα από τη μεγάλη βραδιά του Ερντογάν

Επτά φορές ανανεώθηκε η κατάσταση έκτακτης ανάγκης και στα 32 διατάγματα που εκδόθηκαν αυτό το διάστημα, η κυβέρνηση επιδόθηκε σε ένα ατελείωτο πογκρόμ κατά δημοσιογράφων, ακτιβιστών, πολιτικών, στρατιωτικών, δικαστικών και άλλων διαφωνούντων, κάνοντας διεθνείς θεσμούς όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο ΟΗΕ να μιλούν για «ανησυχητική εξέλιξη» και πολλούς εντός και εκτός χώρας να κάνουν λόγο για «κοινωνικό πραξικόπημα και κυνήγι μαγισσών». Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, περίπου 160.000 άνθρωποι συνελήφθησαν – εκ των οποίων, οι 70.000 κατέληξαν στη φυλακή. Βάσει των στοιχείων του τουρκικού Υπουργείου Εσωτερικών, 121,311 άνθρωποι απολύθηκαν από το δημόσιο, 7.000 απομακρύνθηκαν από πανεπιστήμια και ακαδημαϊκές θέσεις. Σχολεία που, κατά την κυβέρνηση, συνδέονταν με τους γκιουλενιστές, έκλεισαν. 1.500 ΜΚΟ έβαλαν λουκέτο. Πάνω από 100 δήμαρχοι αντικαταστάθηκαν με έκτακτους διοικητές. 70 εφημερίδες, 20 περιοδικά, 34 ραδιοφωνικοί σταθμοί, 30 εκδοτικοί οίκοι και 33 τηλεοπτικοί σταθμοί έκλεισαν, με το επιχείρημα της «διακίνησης προπαγάνδας υπέρ τρομοκρατικών οργανώσεων» ή «προσβολής του προέδρου».

Τι αλλάζει με την άρση

Μπορεί να ήρθη η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ωστόσο ο Ερντογάν θα εξακολουθήσει να κυβερνά με τα προεδρικά διατάγματα, βάσει των νέων εξουσιών που προσφάτως εξασφάλισε. Το νέο προεδρικό σύστημα τού εξασφαλίζει εξουσία ρύθμισης κάθε πεδίου της τουρκικής ζωής με μόλις μία υπογραφή.

Όπως ακριβώς και κατά τη διάρκεια της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, τα προεδρικά αυτά διατάγματα θα είναι αναλόγως νομικά δεσμευτικά και θα έχουν άμεση ισχύ. Επιπλέον, η κυβέρνηση δρομολογεί ενίσχυση του αντιτρομοκρατικού νόμου. Ο νέος νόμος, μεταξύ άλλων, προβλέπει την απαγόρευση των συναθροίσεων και διαδηλώσεων «που επιβαρύνουν και διαταράσσουν την καθημερινότητα των πολιτών», εξουσιοδοτεί τους κατά τόπους κυβερνήτες να περιορίζουν/απαγορεύουν την είσοδο και την έξοδο από την πόλη για διάστημα 15 ημερών, επιτρέπει την κράτηση υπόπτων έως και 12 μέρες, τη δήμευση διαβατηρίων μέχρι και τρία χρόνια για όσους θεωρούνται ύποπτοι τρομοκρατίας, την συνέχιση των μαζικών απολύσεων δημόσιων λειτουργών.

«Η καθ’αυτή άρση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης δεν καταργεί την καταστολή», τονίζει ο Φώτης Φιλίππου, Αναπληρωτής Διευθυντής του Ευρωπαϊκού τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας, προσθέτοντας πως: «Απαιτείται συστηματική δράση για την αποκατάσταση του σεβασμού στα ανθρώπινα δικαιώματα, την ακμή εκ νέου της κοινωνίας και την άρση του αποπνικτικού κλίματος φόβου που έχει κατακλύσει τη χώρα».

Τουρκικές εκλογές: Η πιο μεγάλη ζαριά του Ερντογάν

Ο νέος «τρομονόμος» που αναμένεται να περάσει από το κοινοβούλιο της χώρας, έχει ήδη ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων, με πολλούς να φοβούνται πως θα αποτελέσει μία «ντε φάκτο» και επ’αόριστον επιβολή της έκτακτης ανάγκης.