Πολιτική κρίση στη Βρετανία: Μπορεί η Μέι να επιβιώσει;

Τι αντίκτυπο, όμως, θα έχουν οι παραιτήσεις αυτές στο πολιτικό μέλλον της Τερέζα Μέι; Και τι μπορεί να σημαίνουν για το Brexit; Κάνουν την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση πιο πιθανή ή λιγότερο;

Θα επιβιώσει η πρωθυπουργός;

Η σύντομη απάντηση είναι «ναι». Βρίσκεται, ωστόσο, αντιμέτωπη με τη… μητέρα των μαχών της πολιτικής της καριέρας. Κατά τη διάρκεια συνάντησης με το υπουργικό συμβούλιό της την Κυριακή, η Μέι κατάφερε να καταλήξει σε συμφωνία με τους παρευρισκόμενους για τη σχέση της Βρετανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση μετά το Brexit. H Μέι επιθυμεί «μαλακό» Brexit, δηλαδή μια στενότερη σχέση μεταξύ της Ε.Ε. και της Βρετανίας μετά την αποχώρηση από την Ένωση. Και κατά τη διάρκεια της συνάντησης την Παρασκευή, στο εξοχικό σπίτι της Μέι στην περιοχή Τσέκερς, υπήρξε μια συμφωνία.

Η Μέι θεώρησε πως κατάφερε να «γεφυρώσει» το χάσμα μεταξύ των σκληρών και πιο ήπιων συντηρητικών.

Τελικώς, όμως, αποδεικνύεται ότι έγινε το ακριβώς αντίστροφο. Οι διαφωνίες για το ζήτημα ήρθαν στην επιφάνεια και οι υποστηρικτές του Brexit εξαγριώθηκαν. Η αποχώρηση δύο κορυφαίων υπουργών, που στήριξαν το «σκληρό Brexit», αναμένεται να πυροδοτήσει νέο γύρο αντιπαραθέσεων με μέλη του κοινοβουλίου, που δεν συμφωνούν με τη συμφωνία του Τσέκερς. Την ίδια ώρα, αναμένεται να θέσει σε κίνδυνο τη θέση της ως επικεφαλής του Συντηρητικού Κόμματος.

Απαιτούνται 48 συντηρητικοί βουλευτές -από τους συνολικά 316- για να κατατεθεί αίτημα ψήφου εμπιστοσύνης.

Παρόλα αυτά, οι πιθανότητες λένε ότι η κ. Μέι θα μπορούσε να επιβιώσει μιας τέτοιας διαδικασίας, καθώς θα στέκονταν στο πλευρό της περί τους 159 βουλευτές. Στα δύο χρόνια της ως πρωθυπουργός, η κ. Μέι έχει βρεθεί αντιμέτωπη με αρκετές προκλήσεις αλλά κατάφερε να επιβιώσει -κάτι το οποίο δείχνει ότι δύσκολα θα αποφάσιζε να παραιτηθεί.

Παρόλα αυτά, οι παραιτήσεις των δύο αυτών κορυφαίων υπουργών με «φόντο» τις σχέσεις με την Ευρώπη, θυμίζει την πτώση της Μάργκαρετ Θάτσερ το 1990. Τότε, η Θάτσερ είχε ορκιστεί να συνεχίσει να πολεμά αλλά στη συνέχεια αποδυναμώθηκε, αδυνατώντας να κερδίσει την προεδρία του κόμματός της από τον πρώτο γύρο. Έτσι, εξαναγκάστηκε σε παραίτηση.

Πώς φτάσαμε μέχρι εδώ;

Η Μέι ανέλαβε τα ηνία της χώρας πριν από δύο χρόνια, λίγο καιρό αφότου ο βρετανικός λαός αποφάσισε να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση: σε μια εποχή που το συντηρητικό κόμμα ήταν βαθιά διχασμένο, με κάποια στελέχη του να στηρίζουν με πάθος το Brexit. και άλλα να επιθυμούν την παραμονή της χώρας στην Ένωση.

Η Μέι προσπάθησε να συμφιλιώσει τις δύο αυτές φατρίες, επιλέγοντας στελέχη και από τα δύο «στρατόπεδα» για υπουργικές θέσεις. Ανάμεσα σε αυτούς και οι Μπόρις Τζόνσον και Ντέιβιντ Ντέιβις, που ανέλαβαν τα υπουργεία Εξωτερικών και Brexit αντίστοιχα.

Ωστόσο, από την πρώτη κιόλας ημέρας της πρωθυπουργίας της, η Μέι δυσκολευόταν να εξηγήσει τι θα «έφερνε» η αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. «Το Brexit σημαίνει Brexit» είχε πει τότε η ίδια, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις. Σε μια προσπάθεια να ανακτήσει τον έλεγχο της κυβέρνησής της και του κοινοβουλίου, η πρωθυπουργός οδήγησε τη χώρα σε πρόωρες εκλογές τον Ιούνιο του 2017.

Όπως αποδείχτηκε, ήταν ένα ρίσκο που δεν θα έπρεπε να είχε πάρει: οι συντηρητικοί έχασαν την πλειοψηφία τους, αναγκάζοντας τη Μέι να συνεργαστεί με ένα μικρότερο κόμμα της Βόρειας Ιρλανδίας, που ήταν επίσης υπέρ του Brexit.

Το κύρος της, όμως, έχει δεχτεί πλήγμα και επειδή δεν έχει καταφέρει να χαράξει μια σαφή διαπραγματευτική πολιτική απέναντι στις Βρυξέλλες. Με τη σειρά της, η Ε.Ε. έχει προειδοποιήσει ότι η Βρετανία δεν μπορεί να αποφασίσει μόνη της τις εμπορικές σχέσεις με την Ένωση.

Αρνητικές για την εικόνα της πρωθυπουργού Μέι ήταν και οι παραιτήσεις άλλων μελών της κυβέρνησής της, οι οποίες, ωστόσο, δεν είχαν σχέση με το Brexit αλλά με προσωπικά σκάνδαλα ή άλλα θέματα.

Θα πέσει η κυβέρνηση;

Το ενδεχόμενο αυτό είναι μάλλον απίθανο. Παρά τη χαοτική κατάσταση που φαίνεται να έχει διαμορφωθεί, το συντηρητικό κόμμα θα προσπαθήσει να διατηρήσει μια κάποια σταθερότητα ώστε να μην επιτρέψει στο Εργατικό Κόμμα να μπει στην κυβέρνηση.

Ακόμη και εάν η Μέι δεν κατάφερνε να επιβιώσει μιας ψήφου εμπιστοσύνης στη Βουλή, δύσκολα θα ρίσκαρε να οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες κάλπες, γνωρίζοντας ότι οι συντηρητικοί θα ηττηθούν.

Τι σημαίνει αυτό για το Brexit;

Το άρθρο 50, που ενεργοποιήθηκε τον Μάρτιο του 2017, ορίζει ότι η Βρετανία πρέπει να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση δύο χρόνια αργότερα, στις 29 Μαρτίου του 2019. Τα πολιτικά «δεινά» της Μέι δεν μπορούν να αλλάξουν αυτό το χρονοδιάγραμμα.

Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι οι διαπραγματεύσεις για το Brexit δεν μπορούν να καταρρεύσουν. Οι Βρυξέλλες περιμένουν η Βρετανία να καταλήξει σε μια θέση -κάτι που έγινε την περασμένη Παρασκευή.

Μετά από τις δύο παραιτήσεις, όμως, η θέση αυτή τίθεται εν αμφιβόλω και μάλιστα λίγο καιρό πριν ξεκινήσει ο τελευταίος γύρος των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ε.Ε. και Βρετανίας φέτος το καλοκαίρι.

Η τελική συμφωνία για το Brexit πρέπει, κανονικά, να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τη σύνοδο του Οκτωβρίου, ωστόσο Ευρωπαίοι αξιωματούχοι γνωρίζουν ότι πιθανότητα να καθυστερήσει και μέχρι τον Δεκέμβριο.

Η τελική αυτή συμφωνία θα πρέπει, επίσης, να εγκριθεί από το βρετανικό και τα ευρωπαϊκά κοινοβούλια.

Με απλά λόγια, το Brexit θα πραγματοποιηθεί. Το ερώτημα που παραμένει, όμως, είναι υπό ποια μορφή. Σε περίπτωση που οι σκληροπυρηνικοί συντηρητικοί καταφέρουν να κερδίσουν το… πάνω χέρι μέσα στο κόμμα, τότε η χώρα μπορεί να οδηγηθεί σε σκληρό Brexit ή αποχώρηση από την Ένωση χωρίς καμία απολύτως συμφωνία.

Και εάν η Μέι καταφέρει να κρατηθεί στην εξουσία, τότε πιθανότητα να χρειαστεί να ρίξει… νερό στο κρασί της και να σκληρύνει τη στάση της για το Brexit.