Η μεταβολή του παγκόσμιου πληθυσμού στον χρόνο (infographic)

Με βάση αυτές τις παρατηρήσεις, η παγκόσμια ιστορία μπορεί να χωριστεί σε τρεις περιόδους που χαρακτηρίζονται από ξεχωριστές τάσεις στην πληθυσμιακή ανάπτυξη. Η πρώτη περίοδος, πριν από τον εκσυγχρονισμό, ήταν μια πολύ μεγάλη εποχή πολύ αργής αύξησης του πληθυσμού. Η δεύτερη περίοδος, ξεκινώντας από την αρχή της νεωτερικότητας - η οποία χαρακτηριζόταν από την αύξηση του βιοτικού επιπέδου και τη βελτίωση της υγείας - είχε έναν αυξανόμενο ρυθμό ανάπτυξης που συνέχισε μέχρι το 1962. Σήμερα, η δεύτερη περίοδος τελείωσε και η τρίτη περίοδος ξετυλίγεται. Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού μειώνεται και πιθανότατα θα συνεχίσει να μειώνεται, τερματίζοντας την αύξηση του πληθυσμού προς τα τέλη του αιώνα.

Προκειμένου να μελετηθεί ο τρόπος με τον οποίο ο παγκόσμιος πληθυσμός μεταβάλλεται με την πάροδο του χρόνου, είναι χρήσιμο να εξετάσουμε τον ρυθμό με τον οποίο γίνεται η αλλαγή αντί να εστιάζουμε μόνο στο συνολικό επίπεδο του πληθυσμού. Την περίοδο 1750-2010 η δημογραφική ανάπτυξη άλλαξε δραστικά. Πριν από το 1800, ο παγκόσμιος ρυθμός αύξησης του πληθυσμού ήταν πάντα αρκετά κάτω από το 1%. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των πρώτων πενήντα χρόνων του 20ού αιώνα, η ετήσια ανάπτυξη αυξήθηκε σε ποσοστό έως 2,1%- ο υψηλότερος ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης στην ιστορία, ο οποίος καταγράφηκε το 1962. Από το σημείο αυτό, ο ρυθμός ανάπτυξης συρρικνώνεται συστηματικά, με προβλέψεις που υπολογίζουν ετήσιο ρυθμό 0,1% για το 2100. Αυτό σημαίνει ότι ενώ ο παγκόσμιος πληθυσμός τετραπλασιάστηκε τον 20ό αιώνα, δεν θα διπλασιαστεί στον 21ο αιώνα.

π.Χ.

10.000: 2,43 εκατ.

9.000: 3,56

8.000: 5,14

7.000: 7,56

6.000: 11,46

5.000: 17,92

4.000: 28,37

3.000: 44,82

2.000: 72,11

1.000: 115,07

μ.Χ

1: 188,24 εκατ

500: 210,43

1.000: 295,04

1.500: 461,37

1.600: 553,96

1.700: 603,17

1800: 0,9 δισ. (0,4% ρυθμός αύξησης)

1900: 1,65 δισ. (0,5% ρυθμός αύξησης)

1960: 3 δισ. (1,8% ρυθμός αύξησης)

1980: 4,4 δισ. (1,8% ρυθμός αύξησης)

2015: 7,4 δισ. (1,2% ρυθμός αύξησης)

Πρόβλεψη

2040: 9,2 δισ. (0,7% ρυθμός αύξησης)

2060: 10,2 δισ. (0,4% ρυθμός αύξησης)

2080: 10,8 δισ. (0,2% ρυθμός αύξησης)

2100: 11,2 δισ. (0,1% ρυθμός αύξησης)

Παγκόσμιος πληθυσμός από 10.000 π.Χ. έως 2100 μ.Χ.

Ο παγκόσμιος πληθυσμός σήμερα είναι 1.860 φορές μεγαλύτερος από ό,τι ήταν πριν από 12 χιλιετίες, όταν ήταν περίπου 4 εκατ. ή το ήμισυ του σημερινού πληθυσμού του Λονδίνου.

Αυτό που είναι εντυπωσιακό είναι βέβαια ότι σχεδόν όλη η δράση συνέβη μόλις πολύ πρόσφατα. Οι ιστορικοί δημογράφοι εκτιμούν ότι γύρω στο 1800 ο παγκόσμιος πληθυσμός ήταν μόνο περίπου 1 δισεκ. άνθρωποι. Αυτό σημαίνει ότι κατά μέσο όρο ο πληθυσμός αυξήθηκε πολύ αργά για αυτό το μεγάλο χρονικό διάστημα από το 10.000 π.Χ. έως το 1.700 (κατά 0,04% ετησίως).

Μετά το 1800 αυτό άλλαξε δραματικά: Ο παγκόσμιος πληθυσμός ήταν περίπου 1 δισεκ. το έτος 1800 και αυξήθηκε 7 φορές από τότε.

Περίπου 108 δισεκ. άνθρωποι έχουν ζήσει από την αρχή της ανθρωπότητας μέχρι σήμερα στον πλανήτη μας. Αυτό σημαίνει ότι το σημερινό μέγεθος του πληθυσμού ανέρχεται στο 6,5% του συνολικού αριθμού των ανθρώπων που γεννήθηκαν ποτέ!

Για το μεγάλο χρονικό διάστημα από την εμφάνιση του σύγχρονου Homo sapiens μέχρι το 10.000 π.Χ. εκτιμάται ότι ο συνολικός παγκόσμιος πληθυσμός ήταν συχνά κάτω από ένα εκατομμύριο. Σε αυτή την περίοδο το ανθρώπινο είδος συχνά απειλήθηκε σοβαρά από εξαφάνιση.

Στο παρελθόν ο πληθυσμός αυξανόταν με αργό ρυθμό: Του πήρε σχεδόν επτά αιώνες για να διπλασιαστεί απο 0,25 δισεκ. (στις αρχές του 9ου αιώνα ) σε 0,5 δισεκατομμύρια στη μέση του 16ου αιώνα. Τα πράγματα άλλαξαν σημαντικά στα μέσα του 20ου αιώνα. Ο πιο γρήγορος διπλασιασμός στον παγκόσμιο πληθυσμό συνέβη μεταξύ 1950 και 1987: ένας διπλασιασμός απο 2,5 σε 5 δισεκ. ανθρώπους σε 37 χρόνια μόνο – ο πληθυσμός διπλασιάστηκε μέσα σε λίγο περισσότερο από μια γενιά. Αυτή η περίοδος σηματοδοτήθηκε απο μία μέγιστη πληθυσμιακή αύξηση σε 2,1% το 1962.

Από τότε, η ανάπτυξη του πληθυσμού επιβραδύνθηκε, και μαζί με αυτήν και ο χρόνος διπλασιασμού. Εξάλλου, χρησιμοποιώντας τις προβλέψεις του ΟΗΕ φαίνεται ότι μέχρι το 2088, θα χρειαστούν και πάλι περίπου 100 χρόνια για να διπλασιαστεί ο πληθυσμός σε ένα προβλεπόμενο 11 δισεκ. ανθρώπους.

1543: 697 χρόνια για να διπλασιαστεί ο πληθυσμός από 0,25 σε 0,5 δισεκ. άτομα

1737: 594 χρόνια, από 0,37 σε 0,75 δισεκ.

1928: 125 χρόνια από 1 σε 2 δισεκ.

1975: 78 χρόνια από 1,5 σε 3 δισεκ.

1980: 47 χρόνια από 2 σε 4 δισεκ.

1987: 37 χρόνια από 2,5 σε 5 δισεκ.

2024: 49 χρόνια από 4 σε 8 δισεκ.

2056: 69 χρόνια από 5 σε 10 δισεκ.

2088: 95 χρόνια από 5,5 σε 11 δισεκ.

Χρόνος που χρειάστηκε για να αυξηθεί ο πληθυσμός κατά ένα δισεκατομμύριο

Μια πρόσθετη προοπτική για την αύξηση του πληθυσμού είναι η ακόλουθη: Ο αριθμός των ετών που χρειάστηκε για να προστεθεί ένα δισεκατομμύριο στον παγκόσμιο πληθυσμό. Επίσης, παρουσιάζεται ο αριθμός των ετών που προβλέπεται για να ανέλθει σε 11 δισεκατομμύρια, με βάση την προβολή των «μέσων παραλλαγών» του ΟΗΕ.

Ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού έχει αλλάξει δραματικά στον χρόνο. Μόλις το 1803 ο κόσμος έφτασε στο πρώτο δισεκατομμύριο. Τότε χρειάστηκαν άλλα 124 χρόνια για να φτάσουν τα δύο δισεκατομμύρια (1927). Μέχρι το τρίτο δισεκατομμύριο (1960), η περίοδος αυτή μειώθηκε σε 33 χρόνια, ενώ μειώθηκε περαιτέρω σε 15 χρόνια για να φτάσει τα τέσσερα (1975). Η περίοδος ταχύτερης ανάπτυξης σημειώθηκε κατά την περίοδο 1975 έως 2011, λαμβάνοντας μόνο 12 έτη για να αυξηθεί κατά ένα δισεκατομμύριο για το 5ο (1987), 6ο (1999) και 7ο (2011).

Ο κόσμος έχει πλέον ξεπεράσει αυτό τον μέγιστο ρυθμό ανάπτυξης και η περίοδος μεταξύ κάθε δισεκατομμυρίου αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται. Εκτιμάται ότι θα χρειαστούν περίπου 13 χρόνια για να φτάσει τα 8 δισεκατομμύρια το 2024. Άλλα 14 χρόνια για να φθάσει τα 9 δισεκατομμύρια το 2038, 18 χρόνια για να φτάσει τα 10 δισεκατομμύρια το 2056 και άλλα 29 χρόνια για να φτάσει το 11ο δισεκατομμύριο το 2088.

Κατανομή ανά ηπείρους

Οι εκτιμήσεις που παρέχονται από την Ιστορική Βάση Δεδομένων του Παγκόσμιου Περιβάλλοντος (HYDE) παρουσιάζουν την κατανομή του παγκόσμιου πληθυσμού από τις περιοχές του κόσμου. Η Ασία είναι -εδώ και πολύ καιρό- η πολυπληθέστερη περιοχή στον κόσμο.

1820 2016

Ήπειρος 1,05 δισεκ. 7,33 δισεκ.

Βόρεια & Κεντρική Αμερική 24,16 εκατ. 572,05 εκατ.

Νότια Αμερική 11,43 εκατ. 414,92 εκατ.

Ωκεανία 686,4 χιλ. 31,94 εκατ.

Ευρώπη 169,41 εκατ. 542,42 εκατ.

Ασία 763,66 εκατ. 4,6 δισεκ.

Αφρική 83,46 εκατ. 1,7 δισεκ.

Ετήσιος αριθμός γεννήσεων και θανάτων 2015

Γεννήσεις: 140, 87 εκατ. & Θάνατοι: 56,66 εκατ.

Γεννήσεις Θάνατοι

Αφρική 41,61 εκατ. 10,6 εκατ.

Ασία 75,48 εκατ. 30,97 εκατ.

Λατ. Αμερική & Καραϊβική 10,81 εκατ. 3,74 εκατ.

Βόρεια Αμερική 4,39 εκατ. 2,92 εκατ.

Ευρώπη 7,92 εκατ. 8,17 εκατ.

Ωκεανία 664,1 χιλ. 265,4 χιλ.