Το αίνιγμα του Wallace: Πώς το νησί Σουλαουέζι εξακολουθεί να σαγηνεύει τους βιολόγους

Ανάμεσα στις ηπειρωτικές χερσαίες εκτάσεις της νοτιοανατολικής Ασίας και της Αυστραλίας βρίσκεται το τεράστιο νησιωτικό σύμπλεγμα Wallacea. Πήρε το όνομά του από τον Alfred Russel Wallace, τον εξερευνητή και φυσιολάτρη του 19ου αιώνα που διέσχισε την περιοχή. Φιλοξενεί χλωρίδα και πανίδα που είναι απίστευτα πλούσια και συχνά περιλαμβάνει είδη που δεν βρίσκονται πουθενά αλλού στη Γη.

Η φυσική ιστορία του Wallacea είναι περίπλοκη και προκύπτει από γεωλογικές δυνάμεις όπως η τεκτονική των πλακών και τα ηφαιστειακά φαινόμενα.

Το Σουλαουέζι– το αρχαιότερο και μεγαλύτερο νησί του συμπλέγματος- φιλοξενεί πλούσια πανίδα με μεγάλο αριθμό ειδών που είναι μοναδικά. Παρόλο που η πανίδα του κυριαρχείται από είδη ασιατικής καταγωγής, είναι το μοναδικό νησί στη νοτιοανατολική Ασία με μαρσιποφόρα, που είναι αυστραλιανής καταγωγής. Επιπλέον, φιλοξενεί το μικρότερο πρωτεύον ζώο του κόσμου, τον φιλιππινέζικο τάρσιο, ο οποίος χωράει στην παλάμη ενός χεριού.

Μπορείτε ακόμα να βρείτε μίνι βουβάλια ή ανόα, των οποίων η χαριτωμένη εμφάνιση κρύβει την αγριότητα. Υπάρχουν ακόμη αγριογούρουνα, μπαμπυρούσα, των οποίων τα κέρατα αντί να μεγαλώνουν προς τα κάτω, μεγαλώνουν προς τα πάνω και προς το μέρος του κρανίου.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, o Wallace είχε προβληματιστεί με την καταγωγή της ασυνήθιστης πανίδας του Σουλαουέζι και την μεγάλη διαφορά που παρουσίαζε σε σχέση με το κοντινότερο γειτονικό νησί, Βόρνεο. O Wallace εκτιμά στην εργασία του ‘The Malay Archipelago’ τoυ 1869, ότι το νησί ήταν «μια αρχαία γη» του οποίου η μοναδική πανίδα έχει αρχαίες καταβολές.

Ωστόσο, άλλοι ισχυρίστηκαν ότι μεγάλο μέρος της χλωρίδας και πανίδας του Σουλαουέζι προήλθε από πιο πρόσφατα, μέσω διασποράς ειδών από την Ασία και την Αυστραλία τα τελευταία 15 εκατομμύρια χρόνια.

Τώρα, με τη βοήθεια μοριακών τεχνολογιών όπως το αρχαίο DNA, είναι δυνατόν να ελεγχθούν οι υποθέσεις σχετικά με την προέλευση και την εξέλιξη των ενδημικών ειδών, κάτι που προηγουμένως ήταν αδύνατο να γίνει.

Μια μεγάλη ομάδα γεωλόγων, βιολόγων και μικροβιολόγων με επικεφαλής τον Laurent Frantz του πανεπιστημίου Queen Mary του Λονδίνου έθεσε ως στόχο την ανασυγκρότηση του ιστορικού πληθυσμού τριών από τα αινιγματικά χερσαία θηλαστικά του Σουλαουέζι: του μπαμπυρούσα, των αγριόχοιρων και του ανόα, συλλέγοντας γενετικά στοιχεία από δείγματα των ζώων αυτών από διαφορετικά μέρη του νησιού.

Παράλληλα, έκαναν έρευνα για τον τρόπο εξάπλωσής τους στο νησί. Όταν οι ερευνητές εξέτασαν τη δομή του πληθυσμού στα τρία είδη θηλαστικών, υπήρξε σαφής γενετική και μορφολογική διαφοροποίηση μεταξύ των πληθυσμών σε διάφορες περιοχές του νησιού.

Τώρα, 150 χρόνια μετά από τις πρώτες διαπιστώσεις του Wallace , φαίνεται ότι οι επιστήμονες βρήκαν λύση για τα «περίεργα μυστήρια» του Σουλαουέζι. Αν και η αρχαία γεωλογική ιστορία του νησιού όρισε το σκηνικό, αυτή η νέα μελέτη δείχνει πως μάλλον οι πρόσφατες αλλαγές στην χερσαία περιοχή επηρέασαν την εξάπλωση και τη δομή του πληθυσμού τριών από τα χερσαία θηλαστικά του Σουλαουέζι. Επιπλέον, εξάγεται το συμπέρασμα ότι όχι μόνο τα χερσαία θηλαστικά, αλλά και τα πουλιά, τα έντομα και τα φυτά επηρεάστηκαν επίσης από αυτά τα γεγονότα.

Ο Wallace θα ήταν ευχαριστημένος, αλλά όπως επισημαίνουν οι συντάκτες της μελέτης, πολλές πτυχές της φυσικής ιστορίας του Sulawesi παραμένουν ακόμα άλυτες.