Απομεινάρια της ναζιστικής εποχής βρέθηκαν στα υπόγεια της αυστριακής Βουλής

Η σχετική απόφαση ως προς την τύχη των ανάγλυφων, της προτομής και των μεγάλων ζωγραφικών πινάκων, όπου, μεταξύ άλλων, απεικονίζεται ο μεγαλύτερος εγκληματίας στην ιστορία της ανθρωπότητας, ο Αδόλφος Χίτλερ, πρόκειται να ληφθεί προσεχώς από τον πρόεδρο της Βουλής Βόλφγκανγκ Σομπότκα σε συνεννόησή του, όπως ο ίδιος ανακοίνωσε, με τα άλλα τέσσερα κοινοβουλευτικά κόμματα.

«Η ανακάλυψη αυτή υπογραμμίζει τη σημασία της ανελλιπούς διαχείρισης της ναζιστικής ιστορίας του κτιρίου της Βουλής» είχε δηλώσει η πρώην πρόεδρος της αυστριακής Βουλής Ντόρις Μπούρες. Η ίδια είχε αναθέσει ήδη το 2015 στους καθηγητές της Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Βιέννης, Μπέρτραντ Περτς και Βερένα Παβλόφσκι, την έρευνα για την ιστορία του κτιρίου της Βουλής στη διάρκεια των δύο δικτατοριών στην Αυστρία, την Αυστροφασιστική (1933-1938) και την Γερμανοναζιστική (1938-1945).

Η έρευνα, που θα ολοκληρωθεί στα τέλη του 2018, προσπαθεί να αποσαφηνίσει την περίεργη και ανεξερεύνητη έως σήμερα κατάσταση που επικρατούσε στο κτίριο της Βουλής, κυρίως στη διάρκεια της γερμανοναζιστικής κατοχής της Αυστρίας, από την προσάρτηση της χώρας στο Τρίτο Ράιχ, τον Μάρτιο του 1938, μέχρι την απελευθέρωσή της τον Μάιο του 1945.

Ως προς την τύχη των ευρημάτων από τη ναζιστική περίοδο, οι δύο καθηγητές της Σύγχρονης Ιστορίας θέτοντας το ερώτημα εάν αυτά θα πρέπει να διατηρηθούν ή εάν θα πρέπει να καταστραφούν, θεωρούν ότι θα πρέπει να ληφθεί υπόψη η ιστορική αξία τους, να αποτελέσουν αντικείμενο έρευνας αλλά και να χρησιμοποιηθούν για εκθεσιακούς σκοπούς. Οι ίδιοι θεωρούν πως μία καταστροφή τους θα είχε αρνητικό συμβολικό χαρακτήρα και θα ενίσχυε πιθανότατα τη θέση πως επιχειρείται η εξάλειψη μαρτυριών ενός δυσάρεστου τμήματος της αυστριακής ιστορίας, και ως εκ τούτου προτείνουν την παράδοσή τους σε κάποιο μουσείο ή σε κάποιο αρχείο.

Στις συστάσεις τους οι δύο ιστορικοί προτείνουν το Μέγαρο της Ιστορίας, το Μουσείο της Βιέννης, ή το Αρχείο Τεκμηρίωσης της Αυστριακής Αντίστασης στη Βιέννη.

Σημειώνεται πως οι εργασίες ανακαίνισης της αυστριακής Βουλής αναμένεται να διαρκέσουν τρία χρόνια, ενώ όλες οι υπηρεσίες της και η λειτουργία της έχουν ήδη μεταφερθεί για το μεταβατικό στάδιο σε πτέρυγα των πρώην χειμερινών ανακτόρων του «Χόφμπουργκ».

Στο πλαίσιο της ανακαίνισης, που θα διαρκέσει έως το τέλος του 2020 και το κόστος της θα ανέλθει σε πάνω από 400 εκατομμύρια ευρώ, πρόκειται να γίνει ένας πλήρης τεχνικός εκσυγχρονισμός της, ενώ μεγάλο μέρος τού έως τώρα πεπαλαιωμένου εξοπλισμού της -κυρίως έπιπλα, όπως τα έδρανα των βουλευτών- έχει πωληθεί τις τελευταίες εβδομάδες στο πλαίσιο δημόσιου πλειστηριασμού, κατά τον οποίο υποβλήθηκαν 4.500 προσφορές για 350 αντικείμενα.

Το μεγαλοπρεπές κτίριο της αυστριακής Βουλής στη Βιέννη, έργο του μεγάλου αρχιτέκτονα Θεόφιλου Χάνσεν, σε ελληνικό νεοκλασικό ρυθμό, με το τεράστιο άγαλμα της θεάς Αθηνάς να δεσπόζει στην είσοδό του και τα αγάλματα αρχαίων Ελλήνων φιλοσόφων στην πρόσοψή του, ήταν στη διάρκεια της γερμανοναζιστικής κατοχής της Αυστρίας, έδρα του «γκάουλαιτερ» (σσ: του περιφερειακού κομματικού αρχηγού του γερμανικού εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος).

Η τότε διακοπή της λειτουργίας τής αυστριακής Βουλής δεν έγινε με την εισβολή των ναζιστικών στρατευμάτων στις 12 Μαρτίου του 1938, αλλά πολύ νωρίτερα, ήδη από τις 4 Μαρτίου του 1933, όταν η Βουλή είχε διαλυθεί και καταργηθεί από το χριστιανοφασιστικό καθεστώς του καγκελαρίου Ένγκελμπερτ Ντόλφους, το οποίο εθεωρείτο υποχείριο της φασιστικής δικτατορίας του Μπενίτο Μουσολίνι στην Ιταλία και το οποίο αναφέρεται από ιστορικούς ως «Αυστροφασισμός».

Αρχικά, αμέσως μετά την προσάρτηση της Αυστρίας, στο κτίριο της αυστριακής Βουλής εγκαταστάθηκε το γραφείο του Γιόζεφ Μπιούρκελ, επιτρόπου του Γ΄ Ράιχ για την «επανένωση» της Αυστρίας με το γερμανικό Ράιχ και το 1939 μετακόμισε εκεί και η έδρα του «γκάουλαιτερ».

Όπως επισημαίνει ο ιστορικός Μπέρτραντ Περτς, η εγκατάσταση των ναζιστικών αυτών υπηρεσιών δεν υπήρξε ένα απλό γραφειοκρατικό γεγονός για τους ναζιστές, αλλά στην πραγματικότητα επρόκειτο για τη μετατροπή του κτιρίου της αυστριακής Βουλής σε κέντρο του καθεστώτος βίας.

Στο πλαίσιο της έρευνας αναζητούνται απαντήσεις στα ερωτήματα, όπως, γιατί επελέγη το κτίριο της Βουλής και δεν κατασκευάστηκε ειδικό κτίριο για τον «γκάουλαιτερ», ή τι άφησαν πίσω τους οι ναζιστές, εάν υπήρξαν αρχιτεκτονικές αλλαγές στο κτίριο, πώς συντελέστηκε η μετάβαση από το ναζιστικό καθεστώς στη Δεύτερη Αυστριακή Δημοκρατία.