«Μου έκλεψαν τη ζωή»: Οι γυναίκες που υποβλήθηκαν σε στείρωση παρά τη θέλησή τους, νικούν το στίγμα

«Μου έκαναν αναισθησία, δε θυμάμαι τίποτα μετά από αυτό», θυμάται η ίδια. Μόνο αργότερα, όταν κρυφάκουσε τους γονείς της να μιλούν γι’αυτό, έμαθε τη σοκαριστική αλήθεια. Προσπάθησε να αναστρέψει αυτήν την καταδίκη: «Πήγα στο Τόκιο για να δω μήπως η επέμβαση μπορούσε να αναιρεθεί. Όμως, μου είπαν πως ήταν αδύνατο», λέει στον Guardian με φωνή που τρέμει κι ας έχουν περάσει 55 χρόνια. Είχε υποβληθεί σε απολίνωση σαλπίγγων, επειδή υπήρχε η υπόνοια πως έπασχε από κάποιου είδους νοητική υστέρηση. Ήταν μία από τους 16.500 ανθρώπους που υποβλήθηκαν σε στειροποίηση, όπως όριζε ο ιαπωνικός νόμος, προκειμένου να μη φέρουν στον κόσμο «κατώτερα» παιδιά.

Άλλο ένα θύμα εξαναγκασμένης στειροποίησης έγινε, στα 15 της χρόνια, η Γιούμι Σάτο, η οποία προσφάτως έκανε αγωγή, αξιώνοντας αποζημίωση από την ιαπωνική κυβέρνηση, με το επιχείρημα πως ο Νόμος περί Ευγονικής συνιστά κατάφωρη παραβίαση του μεταπολεμικού ιαπωνικού συντάγματος, καθώς καταπατά το δικαίωμα του ανθρώπου στην αναζήτηση της ευτυχίας.

Είναι η πρώτη προσφυγή θύματος στειροποίησης στην Ιαπωνία που, όπως φιλοδοξούν πολλοί, θα ανοίξει το δρόμο στη διεκδίκηση αποζημιώσεων από περισσότερα θύματα αλλά, κυρίως, θα οδηγήσει την κυβέρνηση σε δημόσια απολογία προς ηθική αποκατάσταση των θυμάτων.

Από το χαρακίρι στους σύγχρονους αυτόχειρες: Οι αυτοκτονίες στην Ιαπωνία είναι και θέμα τιμής

Αποκλείοντας τους «υποδεέστερους» απογόνους

Μετά την παράδοση της Ιαπωνίας κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κάποιοι πολιτικοί υπερθεμάτισαν για την κατεπείγουσα ανάγκη «βελτίωσης της ποιότητας του έθνους».
«Στόχος του παρόντος νόμου», όπως ορίζεται στην πρώτη παράγραφο, «είναι να αποτρέψει τη γέννηση κατώτερων απογόνων υπό το πρίσμα της προστασίας τόσο της ευγονίας όσο και της ζωής και υγείας της μητέρας».

Ο νόμος στόχευε ανθρώπους που θεωρείτο πως έπασχαν από κληρονομικές παθήσεις ή ψυχικές ασθένειες. Μεταξύ 1948 και 1996 οπότε και καταργήθηκε ο, επονείδιστος για τους περισσότερους, νόμος, πάνω από 25.000 άνθρωποι υποβλήθηκαν σε στειροποίηση, μεταξύ αυτών 16.500 χωρίς τη γνώση και τη συναίνεσή τους στη διαδικασία. Το νεότερο θύμα του νόμου περί ευγονικής ήταν μόλις 9 ή 10 χρόνων. Περί το 70% των περιστατικών ήταν γυναίκες και κορίτσια.

Ασφαλώς, η κατάργηση του νόμου δεν μεταφραζόταν σε κατάργηση των διακρίσεων και της ρατσιστικής αντιμετώπισης των μειονοτήτων. Αντιθέτως…

Τον Ιούλιο του 2016, 19 άνθρωποι έπεσαν νεκροί, σε κέντρο για ανθρώπους με ειδικές ανάγκες στη Σαγκαμιχάρα, από το μαχαίρι πρώην υπαλλήλου που φαντασιωνόταν έναν κόσμο «καθαρό», όπου οι άνθρωποι με αναπηρίες θα υποβάλλονταν σε ευθανασία.

«Το συμβάν ήταν ένα τεράστιο σοκ για τους Ιάπωνες, ιδίως ανθρώπους με αναπηρίες και τις οικογένειές τους. Ήταν μία αφορμή αναγνωρίσουμε πως το στίγμα της αναπηρίας είναι ακόμα παρόν».

Η Ιαπωνία έχει κληθεί πολλές φορές από διάφορα σώματα των Ηνωμένων Εθνών ώστε να αντιμετωπίσει με αξιοπρέπεια τη μαύρη αυτή σελίδα στην ιστορία της, αποζημιώνοντας τα θύματα, εξασφαλίζοντάς τους υπηρεσίες αποκατάστασης και, έστω και αργά, αποκαθιστώντας τα ηθικά με μία δημόσια απολογία (ανάλογη εκείνης τού 2001 που είχε προσφέρει ο τότε πρωθυπουργός, Γιουνιχίρο Κοϊζούμι, σε χιλιάδες χανσενικούς, για δεκαετίες κακοποιήσεων, εξοριών σε ερημονήσια, ακόμη και στειρώσεων).

Σε μία κοινωνία όπου οι ψυχικές ασθένειες και οι αναπηρίες αντιμετωπίζονται ακόμα και σήμερα με ντροπή και με σιωπή, φαίνεται πως όλο και περισσότερα στόματα ανοίγουν, απομυθοποιώντας τα ταμπού και νικώντας το κοινωνικό στίγμα.