Γιατί όλο και περισσότερες γυναίκες στην Τουρκία ξεκινούν το κάπνισμα

Η 40χρονη Ζερίν Ερτέκ ξεκίνησε να καπνίζει πριν από 10 χρόνια όταν υπέβαλε αίτηση διαζυγίου. Αποτέλεσμα μίας κακής πρακτικής άρχισε το τσιγάρο σε μία προσπάθεια να ακουσθεί η φωνή της.

«Τότε είχα τόσα πολλά να πω και κανείς δεν με άκουγε» λέει η Ερτέκ και εξηγεί ότι όταν είπε πολύ ευγενικά στον άντρα της ότι θέλει διαζύγιο, εκείνος την αγνόησε. Όχι μόνο αυτός, αλλά και οι γονείς και οι φίλοι της. Το κάπνισμα, όπως λέει, της έδωσε λίγο θάρρος. Ανάβοντας ένα τσιγάρο σκέφτεται τον εαυτό της και θέλει να φωνάξει: «Ακούστε με, είμαι εδώ και έχω κάτι να πω!». Αργότερα ωστόσο συνειδητοποίησε ότι όλο αυτό δεν ήταν παρά μία καθαρή ψευδαίσθηση. Χρειάστηκαν δύο χρόνια για να πάρει διαζύγιο. Έχοντας υπ' όψιν τις βλαβερές συνέπειες του καπνού η Ερτέκ μείωσε το κάπνισμα σε ένα τσιγάρο μόνο με τον καφέ.

Όπως η Ερτέκ, πολλές γυναίκες στην Τουρκία κάνουν μία λανθασμένη επιλογή στην προσπάθεια τους να βρουν έναν τρόπο να χαλαρώσουν σε μία ανδροκρατούμενη κοινωνία. Αυτό ίσως εξηγεί γιατί υπάρχουν τόσες πολλές γυναίκες που καπνίζουν στην Τουρκία. Η Μελεχάτ Ουιγκούν η οποία δουλεύει ως καθαρίστρια υποστηρίζει ότι το κάπνισμα είναι ένα καλός τρόπος για να χαλαρώσει λέγοντας μάλιστα, ότι δημιουργεί στη ζωή των γυναικών «μία ελεύθερη ζώνη».

«Όταν οι άνδρες αισθάνονται άγχος, μπορούν να βγουν έξω το βράδυ να πιούν ένα ποτό, να πάνε σε ένα από τα παραδοσιακά τουρκικά καφενεία τα οποία είναι αποκλειστικά για άντρες και να κάνουν ό,τι θέλουν. Οι γυναίκες όμως, ειδικά αυτές που ζουν στις φτωχογειτονιές, χαλαρώνουν μόνο με το τσιγάρο» λέει.

Στην πραγματικότητα το κάπνισμα απαγορεύεται σε όλους τους χώρους εργασίας, στους κοινόχρηστους χώρους και στις δημόσιες συγκοινωνίες στην Τουρκία. Ωστόσο, αυτά τα μέτρα φαίνεται ότι δεν κατάφεραν να περιορίσουν το κάπνισμα το οποίο έχει καταστεί κίνδυνος για την υγεία και την κοινωνία.

Το ποσοστό των καπνιστών στην Τουρκία έχει αυξηθεί φθάνοντας το 30%, από 24% που ήταν το 2015, με τον αριθμό των καθημερινών καπνιστών να αυξάνεται στα 17 εκατ. από τα 15 εκατ., σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε τις αρχές του χρόνου και θορύβησε την τουρκική κοινωνία. Ένα από τα πλέον ανησυχητικά φαινόμενα είναι το γεγονός ότι το ποσοστό των καπνιστών αυξάνεται ραγδαίως μεταξύ των κοριτσιών και των ατόμων ηλικίας μεταξύ 13 και 15 ετών. Όπως λέει η Μπετούλ Μπαϊκάλ Ντιντς, οικογενειακή σύμβουλος και κοινωνιολόγος, οι γυναίκες στην Τουρκία καπνίζουν με σκοπό να εξασφαλίσουν τη θέση τους σε μία πατριαρχική και ανδροκρατούμενη κοινωνία.

«Μέχρι πρόσφατα το κάπνισμα ήταν αποκλειστικά ανδρικό προνόμιο. Τώρα όμως όλο και περισσότερες γυναίκες καπνίζουν καθώς θεωρούν ότι είναι ένας εύκολος τρόπος να δείξουν ότι είναι ίσες, ακόμα και ανώτερες από τους άνδρες» λέει. Εξηγεί επίσης ότι οι γυναίκες που ζουν σε φτωχογειτονιές είναι πιο πιθανόν να καπνίζουν από εκείνες που ζουν μία καλύτερη ζωή. Υποστηρίζει ότι η έλλειψη αυτοπεποίθησης είναι πιο μεγάλη από άλλων γυναικών και το κάπνισμα τις βοηθά να νοιώσουν ανώτερες. Από την πλευρά του ο Αλέβ Ζορλού, υπάλληλος σε μία εταιρία σχεδιασμού, υποστηρίζει ότι ένας άλλος παράγοντας που ευθύνεται για το κάπνισμα είναι η κοινωνικοποίηση.

«Ανάβεις ένα τσιγάρο όταν είσαι με έναν φίλο, ένα δεύτερο με έναν άλλο φίλο, μετά με τον καφέ, ύστερα με το ποτό και πάει λέγοντας» λέει και προσθέτει ότι ανεξάρτητα από τους λόγους για τους οποίους ξεκίνησες το κάπνισμα, ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι είσαι εξαρτημένος.

Πολλοί νέοι στην Τουρκία καταφεύγουν επίσης στο κάπνισμα για να αποκτήσουν περισσότερη προσωπική ελευθερία από τους γονείς τους, ισχυρίζεται από την πλευρά του ο Ογούζ Κιλίντς, καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Dokuz Eylul και μέλος της Ομάδας Εργασίας για τον Έλεγχο του Καπνού στην Τουρκία. Όπως λέει, οι νέοι αυτοί δεν συνειδητοποιούν ότι γίνονται εθελοντικά σκλάβοι στη βιομηχανία καπνού καπνίζοντας είτε κανονικά είτε ηλεκτρονικά τσιγάρα, είτε ναργιλέ.

Για να αντιμετωπισθούν οι βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος ο Κιλίντς πρότεινε η κυβέρνηση της Τουρκίας να υιοθετήσει μια σειρά νέων μέτρων κατά του καπνού, συμπεριλαμβανομένων της χρήσης απλής συσκευασίας καπνού, την απαγόρευση χρήσης προσθέτων και τη μείωση ποικιλιών των προϊόντων καπνού, προκειμένου να αποθαρρύνει το κάπνισμα.