Προετοιμασίες στο Ιράν για τον εορτασμό του Νέου Έτους

Οι εκδηλώσεις του Νεβρόζ -μίας γιορτής με ζωροαστρικές καταβολές, η οποία στα περσικά σημαίνει Νέα Ημέρα- αρχίζουν στις 21 Μαρτίου χαιρετίζοντας τον ερχομό της νέας ιρανικής χρονιάς. Οι προετοιμασίες ξεκινούν στις αρχές Μαρτίου με το καθάρισμα του σπιτιού, γνωστό ως Khaneh Tekani.

Στο Khaneh Tekani οι γυναίκες κυρίως "ξετινάζουν" το σπίτι. Χαλιά και κουρτίνες πλένονται επιμελώς, καθαριότητα στο έπακρον σε όλο το σπίτι, παλιά έπιπλα επισκευάζονται ή αντικαθίστανται από καινούργια. Επίσης τα εμπορικά κέντρα και τα παραδοσιακά παζάρια είναι γεμάτα με λουλούδια, φυτά και πολύχρωμα ρούχα. Οι άνθρωποι κατακλύζουν τις αγορές για να διαλέξουν αγαθά όπως, νέα ρούχα, παπούτσια, φρέσκα φρούτα, λουλούδια, γλυκά, ξηρούς καρπούς και απαραίτητα υλικά για το γιορτινό τραπέζι, το λεγόμενο Sofreh-ye Haft Seen. Ειδικές αγορές γίνονται και για τη διακόσμηση του Sofreh-ye Haft Seen, στο οποίο τοποθετούνται διάφορα συμβολικά αντικείμενα. Τα πιο συνηθισμένα είναι το ιερό Κοράνι, μία γυάλα με ένα χρυσόψαρο, νομίσματα, κεριά, το πιάτο μέσα στο οποίο έχουν φυτρώσει συνήθως φύλλα φακής ή σταριού, καθρέφτες και διακοσμημένα αυγά ως σημάδι τύχης, πλούτου και ευτυχίας για την οικογένεια τη νέα χρονιά. Εκτός από αυτά, οι Ιρανοί τοποθετούν άλλα επτά αντικείμενα, τα ονόματα των οποίων ξεκινούν από το περσικό /s/, προς τιμήν του Sofreh-ye Haft Seen. Συνήθως είναι υάκινθοι, αποξηραμένος λωτός, μήλα, λάχανα, σκόρδο, ξίδι και σουμάκ τα οποία σημαίνουν πλούτο, ομορφιά, αναγέννηση, σοφία, υγεία, δύναμη και ψυχική ανάταση.

Οι Ιρανοί μετέχουν επίσης στο Σαχάρ Σανμπέχ Σούρι, όπως ονομάζεται το πέρασμα πάνω από τη φωτιά, την παραμονή της ιρανικής Πρωτοχρονιάς για να αποχαιρετήσουν το παλιό και να υποδεχτούν το καινούργιο. Μόλις σουρουπώσει, παραμονή του Νέου Έτους, ανάβουν φωτιές σε ειδικά διαμορφωμένες αλάνες ενώ ρίχνουν και πυροτεχνήματα, ένα έθιμο που έχει τις ρίζες του στα αρχαία έθιμα και την ιστορία της χώρας. Στις ψυχρότερες περιοχές μετά το έθιμο με τις φωτιές, οι άνθρωποι συγκεντρώνονται στα σπίτια των ηλικιωμένων συγγενών για να φάνε το Chaharshanbe Suri Ajil, ένα πιάτο γεμάτο καρύδια, σταφίδες, σύκα και μούρα.

Όπως αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ, στο παρελθόν οι νέοι μεταμφιέζονταν και πήγαιναν από πόρτα σε πόρτα για να τους δώσουν το Chaharshanbe Suri Ajil. Το έθιμο όμως έχει χαθεί στο σύγχρονο Ιράν. Επίσης κυρίαρχη είναι στους δρόμους η μορφή του Χατζί Φιρούζ, ενός φανταστικού χαρακτήρα της ιρανικής λαογραφίας. Το πρόσωπό του είναι καλυμμένο με καπνό και φορά καπέλο και κόκκινα ρούχα. Ο Χατζί Φιρούζ διασκεδάζει τους περαστικούς στους δημόσιους χώρους, τραγουδά παραδοσιακά τραγούδια, χορεύει και παίζει το ντέφι του για λίγα νομίσματα. Καθώς η τελευταία μέρα του χρόνου τελειώνει «όλοι βιάζονται να βρεθούν με τις οικογένειες και τους αγαπημένους τους. Μόλις το ρολόι σημάνει τον ερχομό του Νέου Έτους σύσσωμη η οικογένεια κάθεται στο γιορτινό τραπέζι. Την πρώτη ημέρα του νέου έτους, οι άνθρωποι συνήθως ξυπνούν νωρίτερα, βάζουν τα καλά τους για να δεχθούν επισκέπτες ή για να πάνε σε επισκέψεις. Οι εκδηλώσεις του νέου έτους στο Ιράν διαρκούν δύο εβδομάδες και περιλαμβάνουν πλήθος πολιτιστικών παραστάσεων. Στο πρωτοχρονιάτικο γεύμα δεσπόζουν παραδοσιακά πιάτα μαγειρεμένα συνήθως με ρύζι και λαχανικά.

Αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα αυτής της αρχαίας παράδοσης, το Νεβρόζ συμπεριλήφθηκε το 2009 στον κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO. Επιπλέον το 2010 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ανακήρυξε την 21η Μαρτίου Διεθνή Ημέρα Νεβρόζ.

PHOTO 1 / 22