Το θρίλερ με τη δηλητηρίαση πρώην κατάσκοπου και οι μυστηριώδεις θάνατοι Ρώσων στη Βρετανία
Τα ερωτήματα είναι πολλά και οι θεωρίες ακόμη περισσότερες στην υπόθεση του Σεργκέι Σκριπάλ, του πρώην διπλού κατασκόπου που, μαζί με την κόρη του Γιούλια, βρέθηκαν χωρίς τις αισθήσεις τους σε παγκάκι εμπορικού κέντρου του Σόλσμπερι, μετά από «έκθεσή τους σε άγνωστη ουσία».
«Το μεγαλύτερο ερώτημα για τη φερόμενη δηλητηρίαση του 66χρονου είναι η χρονική στιγμή», επισημαίνει ο Guardian, εξηγώντας πως ο Σκριπάλ πέρασε πολλά χρόνια σε ρωσική φυλακή, μετά από καταδίκη του για κατασκοπεία και, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται στο άρθρο, «αν οι ρωσικές δυνάμεις ασφαλείας ήθελαν ένα ‘ατύχημα’ κατά τη διάρκεια αυτών των χρόνων, θα ήταν πολύ εύκολο να το οργανώσουν».
Δεδομένου τού ότι ολόκληρη η οικογένεια Σκριπάλ ξεκληρίστηκε σε διάστημα μίας πενταετίας (η σύζυγός του, Λιουντμίλα πέθανε – από καρκίνο, σύμφωνα με το πιστοποιητικό θανάτου, σε αυτοκινητικό σύμφωνα με συγγενείς και φίλους – το 2012, σε ηλικία 59 ετών και ο γιος του, Αλεξάντρ μόλις 43 χρόνων, κατά την επίσκεψή του στην Αγία Πετρούπολη, πριν από ένα χρόνο) δίνει στην υπόθεση διαστάσεις κινηματογραφικού θρίλερ. Και δεν είναι η μόνη υπόθεση με αυτά τα χαρακτηριστικά.
Υπόθεση Λιτβινιένκο
Σύμφωνα με την βρετανική έρευνα, δύο Ρώσοι πράκτορες δηλητηρίασαν τον Αλεξάντερ Λιτβινιένκο, στο μπαρ ξενοδοχείου στο Λονδίνο, ρίχνοντας στο πράσινο τσάι του το ραδιενεργό Πολώνιο -210, τον Νοέμβριο του 2006.
Ο Λιτβινιένκο που βίωσε έναν αργό και επώδυνο θάνατο, επέμενε μέχρι την τελευταία στιγμή πως υπεύθυνος για τη δολοφονία του ήταν ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν. «Ίσως καταφέρεις να φιμώσεις έναν άνθρωπο, όμως τα ουρλιαχτά από τις διαμαρτυρίες όλου του κόσμου θα αντηχούν, κε. Πούτιν, στα αυτιά σου για το υπόλοιπο της ζωής σου», είχε γράψει από το νοσοκομείο.
Το Κρεμλίνο αποκήρυξε τις κατηγορίες ως «ανοησίες», ωστόσο, η έρευνα έδειξε πως ο Πούτιν «πιθανώς ενέκρινε» τη δολοφονία του πρώην πράκτορα.
Ο Λιτβινιένκο είχε δουλέψει για την FSB – την υπηρεσία που διαδέχτηκε την KGB – για την πρώην σοβιετική μυστική αστυνομία και για τις μυστικές υπηρεσίες. Όταν έφυγε από την FSB, κατηγόρησε την υπηρεσία για την ενορχήστρωση πλήθους επιθέσεων στη Ρωσία το 1999 που προκάλεσε πλείστους θανάτους και οδήγησε στη ρωσική εισβολή στην Τσετσενία. Το 2000 κατέφυγε στη Μεγάλη Βρετανία, όπου – σύμφωνα με τη χήρα του, Μαρίνα – άρχισε να δουλεύει για τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες.
Μπόρις Μπερεζόφσκι
Ο Μπόρις Μπερεζόφσκι είχε υποστηρίξει την έρευνα για το θάνατο του Αλεξάντρ Λιτβινιένκο ενώ είχε κατηγορήσει εξ αρχής το Κρεμλίνο - Photo: Ben Camp/Getty Images
Το 2013 βρέθηκε νεκρός στο μπάνιο του σπιτιού του στο Μπερκσάιρ, στα δυτικά προάστια του Λονδίνου, ο πανίσχυρος Ρώσος ολιγάρχης, Μπόρις Μπερεζόφσκι. Η βρετανική αστυνομία ανακοίνωσε πως στο άψυχο σώμα του δεν βρήκε σημάδια βίας και πως ενδεχομένως επρόκειτο για αυτοκτονία.
Ωστόσο, είτε επρόκειτο για αυτοκτονία είτε όχι, ο θάνατός του ήταν βολικός για πολλούς.
Ο Μπερεζόφσκι είχε εχθρούς. Είχε κατηγορήσει το Κρεμλίνο για το θάνατο του Λιτβινιένκο και είχε έρθει σε ρήξη με τη ρωσική κυβέρνηση, με αποτέλεσμα την αυτοεξορία του στη Βρετανία.
Την περίοδο του θανάτου του ήταν οικονομικά σχεδόν κατεστραμμένος – μετά την ιλιγγιώδη αποζημίωση διαζυγίου που επιδικάστηκε στην πρώην σύζυγό του αλλά και τη δικαστική αντιπαράθεση δισεκατομμυρίων με τον συμπατριώτη του, Ρομάν Αμπράμοβιτς.
Μετά τις εκλογές του 2000, η κυβέρνηση Πούτιν άρχισε να ελέγχει για φορολογικές απάτες Ρώσους ολιγάρχες, μεταξύ των οποίων και ο Μπερεζόφσκι. Ο ίδιος έφυγε για τη Βρετανία όπου και εξασφάλισε πολιτικό άσυλο. Από εκεί άρχισε εκστρατεία κατά του Πούτιν, καλώντας για «πραξικόπημα για την εκδίωξή του». Ο Μπερεζόφσκι καταδικάστηκε ερήμην για απάτη και φοροδιαφυγή από ρωσικό δικαστήριο το 2007.
Ο ίδιος κατηγορούσε τη Ρωσία για απόπειρα δολοφονίας του. Όμως, λίγους μήνες πριν το θάνατό του, σύμφωνα με το Κρεμλίνο έστειλε επιστολή στον Πούτιν, ζητώντας άδεια επιστροφής στη Ρωσία. «Παραδεχόταν πως έκανε πολλά λάθη, ζητούσε συγχώρεση και παρακαλούσε τον Πούτιν να του επιτρέψει να επιστρέψει στη Ρωσία», τόνιζε ο εκπρόσωπος Τύπου του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ.
Παραμένει ασαφές αν ο Πούτιν απάντησε σε εκείνη την επιστολή. Ωστόσο, ο Μπερεζόφσκι δεν επέστρεψε ποτέ.
Αλεξάντρ Περεπιλίτσνι
Ο Περεπιλίτσνι συμμετείχε σε ελβετική έρευνα, βοηθώντας στη συγκέντρωση στοιχείων για Ρώσους αξιωματούχους που εμπλέκονταν σε οικονομικές απάτες - Photo: CNN
Το 2012, ενώ έκανε τζόγκινγκ κοντά στο σπίτι του στο Σάρεϊ, ο Αλεξάντρ Περεπιλίτσνι έπεσε νεκρός. Ήταν μόλις 44 χρόνων.
Αρχικά, θεωρήθηκε πως ο χρηματιστής και πληροφοριοδότης πέθανε από φυσικά αίτια. Ωστόσο, τα χρόνια που ακολούθησαν, τα στοιχεία συνηγορούσαν στο ότι επρόκειτο για δηλητηρίαση. Το 2015 εμπειρογνώμονες τοξικολογίας από τους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους του Κιου κατέθεσαν πως στο στομάχι του Ρώσου βρέθηκαν ίχνη από το σπάνιο δηλητηριώδες φυτό “gelsemium”. Το 2017, τα νέα στοιχεία της έρευνας έδειχναν πως η δηλητηριώδης ουσία βρέθηκε στον οργανισμό του μέσω μίας σούπας λαχανικών (sorrel soup, δημοφιλές ρωσικό πιάτο) που είχε φάει λίγο πριν το θάνατό του.
Την περίοδο του θανάτου του, ο Περεπιλίτσνι βοηθούσε στη συγκέντρωση στοιχείων για Ρώσους που εμπλέκονταν σε οικονομικές απάτες.